20 ผลงานใหม่ ยอดอ่านสูงสุดของ The101.World เดือนกันยายน 2561

คนเหล่านี้ไม่เหมือนกับชาวจีนเยาวราชดั้งเดิม จีนใหม่เหล่านี้เข้ามาสร้างไชน่าทาวน์ใหม่ ทำธุรกิจในรูปแบบของตัวเอง น้อยคนที่จะพูดภาษาไทย แต่กลายเป็นว่าสื่อสารกันด้วยภาษาจีนกลางและอังกฤษ

จากคนจีนรุ่น ‘ซิงตึ๊ง’ หอบเสื่อผืนหมอนใบหนีสงครามมาเริ่มชีวิตใหม่ที่ไทย มาถึงจีนรุ่นใหม่ ‘ซินอี๋หมิน’ เถ้าแก่น้อยที่มาพร้อมไอโฟนและเทคโนโลยี เข้ามาทำธุรกิจในช่วงจีนเปิดประเทศ เกิดเป็น ‘ไชน่าทาวน์ใหม่’ ที่ไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป มีตัวเลขบอกว่า มีจีนใหม่ในกรุงเทพฯ ประมาณ 70,000 คน และทั่วประเทศน่าจะมีคนจีนเข้ามาอยู่ไม่ต่ำกว่า 5 แสนคน

ปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย คุยกับ ดร.ชาดา เตรียมวิทยา อาจารย์ประจำคณะศิลปศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าคุณทหารลาดกระบัง หัวหน้าทีมวิจัยเรื่อง ‘การตั้งถิ่นฐานของชาวจีนรุ่นใหม่ : กรณีศึกษาชุมชนจีนแห่งใหม่’

“พวกนี้ไม่ได้ย้ายถิ่นถาวร เป็นการย้ายถิ่นแบบชั่วคราว เขาไม่ได้ย้ายแบบพวกจีนโพ้นทะเลสมัยก่อน ที่ย้ายไปแล้วออกลูกออกหลานที่นั่นเลย แต่นี่เขายังกลับบ้าน แล้วเขาเอาเม็ดเงินส่งเป็นทุนกลับบ้าน เหมือนที่ทัวร์จีนทำท่องเที่ยว เงิน โรงแรม ร้านอาหาร ก็เป็นของคนจีนอยู่ คนไทยเป็นแค่ลูกจ้างเขา”

“ในปี 2016 ไทยเรามีส่วนแบ่งตลาดทุเรียนในประเทศจีนถึง 99.59% และเป็นเจ้าตลาดผูกขาดทุเรียนในประเทศจีน ถึงแม้รสนิยมการรับประทานทุเรียนของคนจีน อาจไม่ได้ชื่นชอบทุเรียนหมอนทองขนาดนั้น เมื่อเทียบกับทุเรียนพันธุ์ที่คนจีนนิยมมากที่สุด คือทุเรียนพันธุ์ ‘Mao Shan Wang’ ของมาเลเซีย

“ถึงแม้ราคาของ Mao Shan Wang จะแพงกว่าตั้ง 3 เท่า แต่ตลาดบนของจีนก็นิยมทุเรียนประเภทนี้มากๆ (มากจนมีของปลอมออกมาขาย) และที่ผมบอกว่าเราต้องจับตามองให้ดี ก็เพราะการเยือนจีนของดร.มหาธีร์ ในครั้งนี้ เขาและนายกรัฐมนตรีจีนได้ร่วมเป็นพยานในการลงนาม ‘A Protocol on the Need to Conduct Inspection and Quarantine for the Export of Durian from Malaysia to China’

“ข้อตกลงดังกล่าว จะทำให้ทุเรียนของมาเลเซียที่ผ่านมาตรฐานการเพาะปลูก สามารถส่งออกและนำเข้าตลาดจีนได้แบบทั้งผล ไม่ใช่เฉพาะเนื้อทุเรียนบด (Pulp and Paste) อีกต่อไป โดยทุเรียนมาเลเซียที่จะได้รับสิทธิจากข้อตกลงนี้ ประกอบด้วยทุเรียนทั้งสิ้น 6 สายพันธุ์

“ที่เราต้องระวังมากกว่านั้นคือ หลังการลงนามในข้อตกลงดังกล่าว ดร.มหาธีร์ได้แถลงว่า ถ้าในอดีตมาเลเซียเคยพัฒนายางพาราที่มีต้นทางจากอเมริกาใต้ จนตัวเองกลายเป็นผู้ผลิตและผู้ส่งออกรายใหญ่ที่สุดในโลกได้ แล้วต่อมาก็พัฒนาปาล์มน้ำมันที่มีต้นทางมาจากแอฟริกาตะวันตก จนกลายเป็นผู้ผลิตและผู้ส่งออกปาล์มน้ำมันรายใหญ่ที่สุดในโลกได้ แล้วทำไมทุเรียนซึ่งเป็นของมาเลเซียเอง จะพัฒนาจนกลายเป็นผู้ส่งออกสำคัญของโลกไม่ได้…”

เริ่มเส้นทางราชการจากตำรวจนักสืบ ขึ้นสู่อธิบดี DSI ก่อนจะถูกจดจำได้มากที่สุดจากงานในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ โดยเฉพาะความพยายามในการพูดคุยสันติภาพ กับขบวนการบีอาร์เอ็น เขาเป็นหนึ่งในแกนหลักของทีมเจรจาฝ่ายไทยเพื่อหาทางออกจากวิกฤตความรุนแรงอันเรื้อรัง

คำถามเบื้องต้นคือ ด้วยทุนชีวิตทั้งหมดที่เขาสะสมมา เมื่อถึงเวลาก้าวขาเข้าสู่สนามการเมือง สายตาของเขาที่มองสังคมไทยจะแหลมคมแค่ไหน อะไรคือธงทางอุดมการณ์ที่เขาจะชักขึ้นสู่ยอดเสา หน้าตาของสังคมไทยที่เขาต้องการขึ้นรูปให้ดูเป็นผู้เป็นคนมากที่สุดเป็นอย่างไร

“เราต้องมองว่าวัฒนธรรมคือความเป็นมนุษย์ พูดง่ายๆ คือความเป็นคนต้องมาก่อน คนต้องเท่ากัน เราต้องทำให้ทุกศาสนาเท่าเทียมกัน ไม่ใช่เท่าเทียมเพราะจำนวนคน แต่ต้องเท่าเทียมในทางปรัชญา“

“การกระจายอำนาจเป็นแค่กระบวนการ แต่เป้าหมายคือคนมีความสุข อยู่ดีกินดี สิ่งเหล่านี้จะเกิดขึ้นได้ คนต้องมีสิทธิเสรีภาพ มีอำนาจในการกำหนดชะตากรรมตัวเอง”

“สำหรับเด็กชาติพันธุ์ ต้องให้เขาได้เรียนภาษาแม่ เช่น คนมลายู ต้องให้เขาเริ่มเรียนภาษายาวี ผมคิดว่าเรื่องการศึกษาเป็นเรื่องใหญ่พอๆ กัน ไม่น่าเชื่อว่าทุกวันนี้หนังสือที่สอนตั้งแต่ ป.1 จนถึง ม.6 ในภาคใต้ ไม่มีคำว่าปัตตานีสักคำเลย”

“ทำไมประชาชนกับรัฐถึงต้องหวาดระแวงกันเป็นหลายสิบปี นี่เป็นความรู้สึกส่วนตัวถึงความรับผิดชอบกับสังคม เวลาที่เราไปทำงาน ผู้ใหญ่ก็บอกว่าต้องเป็นผู้นำ ทำให้ประชาชนเชื่อ แต่ผมอาจเป็นผู้นำที่ไม่ดี ดันไปเชื่อประชาชน…”

“คำว่า design thinking ในปัจจุบัน มีคนพูดถึงเยอะ เหมือนเป็น buzzword ที่ใครๆ ก็เอามาพูดกัน จากที่เคยเจอมา บางคนจะมองว่ามันคือเครื่องมือที่จะช่วยแก้โน่นแก้นี่ได้ แต่เรารู้สึกว่ามันไม่ใช่เครื่องมือวิเศษอะไร มันเป็นเพียงกระบวนการหนึ่งที่ดี ที่เอาไปปรับใช้กับชีวิตและการทำงานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

“บางทีเราจะถูกปลูกฝังมาว่า ต้องทำให้มันเพอร์เฟกต์ก่อนนะ ถึงเอาไปโชว์เจ้านาย แต่ design thinking จะบอกว่า เพราะมันไม่เพอร์เฟกต์นั่นแหละ คุณถึงต้องเอาไปโชว์เจ้านาย design thinking จะโฟกัสกับ ‘กระบวนการ’ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์นั้นมา ว่าเขาได้เรียนรู้อะไร เขาล้มยังไง แล้วเขาแก้ปัญหายังไง ซึ่งเราว่ามันเป็นหัวใจของการทำทุกๆ อย่างเลย”

“องค์กรไหนที่ผู้บริหารบอกว่า เฮ้ย ลุยเลย ผิดไม่เป็นไร ถือเป็นการเรียนรู้ องค์กรนั้นก็เหมือนแล็บ คนในองค์กรจะรู้สึกว่ามีอิสระในการทดลองอย่างเต็มที่ แต่ถ้าเกิดลองแล้วโดนด่า สุดท้ายเขาจะ play safe และเขาก็จะไม่คิดไอเดียที่มันบ้าๆ หรือหลุดออกไปจากกรอบเดิมๆ ซึ่งไม่มีทางจะนำไปสู่อะไรใหม่ๆ ได้เลย”

อาร์ม ตั้งนิรันดร เขียนถึงเหตุผล 4 ข้อที่ทำให้คนจีนไม่บริโภค

“พอเราพูดถึงคนที่เรียนปรัชญาปุ๊บ โอ๊ย คุยไม่รู้เรื่องหรอก เรียนปรัชญาแล้วทำอะไรกิน แต่ผมกลับรู้สึกว่า เราควรมองว่าการเรียนปรัชญาเป็นศิลปะแห่งการใช้ชีวิต เป็น art of living หรือ art of thinking ไม่ใช่เรียนเพื่อจะเอาไปทำอะไร แต่เรียนเพื่อเสริมชีวิตตัวเอง เสริมการอยู่ร่วมกันในสังคม และอื่นๆ อีกมากมาย”

“ภูมิศาสตร์คือการใช้ความรู้หลายๆ ด้านรอบตัวเราในการแก้ปัญหา เช่น เราถามว่าจะแก้ปัญหามลภาวะทางอากาศยังไง ก็ต้องวิเคราะห์กันว่า มลภาวะทางอากาศเกิดจากอะไร ลมพัดยังไง อันนี้ก็เป็นอุตุนิยมวิทยา เรื่องสารเคมีในมลภาวะอากาศเกิดจากอะไร ก็เป็นวิชาเคมี มลภาวะมาจากไหน การตั้งโรงงานรึเปล่า ก็เป็นเรื่องเศรษฐศาสตร์ แล้วทำไมไม่มีการห้าม ก็เป็นเรื่องกฎหมาย มลภาวะไม่ดีต่อเรายังไง ก็เป็นเรื่องการแพทย์ การจะแก้ปัญหานี้ได้ต้องเอาทุกศาสตร์มารวมกัน นี่แหละคือภูมิศาสตร์”

“การศึกษาไทยเน้นการสอนอะไรที่ไม่จำเป็นต้องสอนในโลกปัจจุบัน เช่น สอนป้อนข้อมูลเป็นหลัก ทุกคนจะฟังครู ไม่ค่อยตั้งคำถาม ถ้าสอนแบบนี้ทำไมไม่เอาขึ้นเน็ตล่ะ ทำไมไม่ให้ครูที่ดีที่สุดสอนทุกคนไปเลย ประเด็นนี้ก็เลยสะท้อนออกมาในรูปของกวดวิชา เด็กพยายามจะไปหาครูที่ดีที่สุด ไม่รอครูที่มีอยู่ในโรงเรียน”

พบคำตอบที่แท้จริงว่าทีมเขียนบทตั้งใจเขียนให้แนนโน๊ะเป็นตัวอะไร

และที่สำคัญ คงเดช จาตุรันต์รัศมี จะบอกความลับว่าอะไรทำให้การเขียนบท ‘เด็กใหม่ The Series’ ประสบความสำเร็จขนาดนี้

101 ชวนสำรวจประเด็นปัญหาคลื่น 900 MHz กันช้าๆ ชัดๆ เพื่อหาคำตอบร่วมกันว่า ต้นตอของปัญหานี้คืออะไร ผู้บริโภคจะได้รับผลกระทบอย่างไรหลังจากสัญญาสัมปทานหมดลง ซิมจะดับหรือไม่ ใครควรต้องรับผิดชอบ

ถึงที่สุดแล้ว กสทช. ควรดำเนินการอย่างไรเพื่อแก้ปัญหาทั้งในระยะสั้นและระยะยาว โดยเฉพาะการจัดสรรคลื่นว่างมาใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่และการคุ้มครองผู้บริโภคไม่ให้ได้รับผลกระทบ

“ถ้าดูรวมๆ เราจะพบว่าในช่วงปี 1970 ถึง 2016 สังคมอเมริกันนั้นมีความเหลื่อมล้ำเพิ่มขึ้นในคนทุกกลุ่ม พูดอีกอย่างก็คือ ช่องว่างของมาตรฐานการใช้ชีวิตถ่างกว้างออกระหว่างคนรวยกับคนจน แต่ที่ถ่างกว้างเป็นพิเศษก็คือคนเอเชีย”

คำถามคือทำไมจึงเป็นแบบนั้น?

รายงานวิชาใดถือเป็นส่วนหนึ่งในการวัดผลความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเนื้อหาของรายวิชานั้น การกำหนดขอบเขตเนื้อหาของรายวิชา ทั้งในแง่ของประเด็นปัญหาและแนวทางการศึกษา กำหนดโดยความรู้ที่ถูกจัดไว้ ทั้งที่จัดโดยองค์ความรู้ในสาขาวิชานั้น และที่จัดโดยคนสอน เนื้อหาเหล่านี้ไม่ได้หยุดนิ่งตายตัว แต่ในช่วงเวลาหนึ่งๆ มันถูกกำหนดขอบเขตของการศึกษาเอาไว้ในกรอบพิสัยประมาณหนึ่ง นิสิตจึงควรพิจารณาเลือกหัวข้อทำรายงานในขอบเขตของเนื้อหาที่ถูกจัดมาให้เรียน นอกจากว่าคนทำจะมีอินทรีย์แก่กล้า อยากเลือกทำเกี่ยวกับตัวความรู้และการวิพากษ์ความรู้หรือแนวทางการศึกษาของเนื้อหาที่ถูกจัดมานั้น ก็ไม่มีใครห้ามถ้าคิดจะทำรายงานอย่างนั้น แต่นั่นควรถือเป็นกรณีพิเศษสำหรับนิสิตปีแรกๆ ที่ความสามารถทางวิชาการสูงเกินค่าเฉลี่ย

(2)

หัวข้อหนึ่งๆ เปิดประเด็นทำรายงานได้หลายแง่มุม หรือพูดอีกแบบหนึ่ง คือเราเข้าหาเรื่องนั้นเพื่อทำความเข้าใจมันได้หลายด้าน จากมุมมองของหลายฝ่าย และตั้งคำถามเกี่ยวกับเรื่องนั้นได้ในหลายระดับ ดังนั้น เพื่อให้ชัดว่าเราจะตัดสินใจถามอะไรเกี่ยวกับมัน ให้ลองทำรายการออกมาดูก่อนว่าถามอะไรเกี่ยวกับเรื่องนั้นได้บ้าง

(3)
ผมขอแนะวิธีลัดในการอ่านให้นิสิตนำไปลองใช้ดูนะครับว่าได้ผลไหม คือวิธีการยืนบนไหล่ยักษ์เพื่อมองต่อออกไปจากจุดนั้น ยักษ์ที่ว่านี้ได้แก่ผู้ที่ผลงานของเขาจัดว่าเป็น authority ได้ในเรื่องในคำถามที่เราตั้งขึ้นมาเป็นโจทย์ของรายงาน ในกำหนดเวลาอันมีจำกัด อย่าเสียเวลาไปกับการอ่านงานปกิณกะไปเรื่อยๆ แต่ให้ตั้งต้นหาว่าใครคือยักษ์ของวงการในเรื่องนี้ที่เราสนใจศึกษา และเขาหรือเธอหรือพวกเขาและเธอทั้งหลายมีข้อเสนอและคำอธิบายเกี่ยวกับเรื่องนี้ไว้ว่าอย่างไร ให้อ่านงานเหล่านี้ก่อน อ่านให้กระจ่าง และเขียนสรุปความคิดข้อเสนอคำอธิบายหรือการตีความเหล่านั้นออกมา…

“เมื่อผมถามชาวพัชตูนที่มีส่วนดูแลศาสนสถานแห่งหนึ่งว่า การเป็นชาวมุสลิมแล้วต้องมาดูแลพุทธสถานนั้น รู้สึกอย่างไร เขาตอบว่า ‘ผมคิดว่าโบราณสถานเหล่านี้ไม่ได้เป็นของชาวพุทธหรือของคนอื่น แต่มันเป็นมรดกของท้องถิ่น เป็นมรดกของพวกเราทุกคน คนในพื้นที่ก็ต้องช่วยกันดูแล’

“ผมคิดว่าความเข้าใจแบบนี้น่าจะแพร่หลายอยู่ในชุมชนปากีสถานไม่น้อย พวกเขาจึงถือว่าเป็นหน้าที่และความรับผิดชอบที่เป็นปกติ มากกว่าที่จะเป็นสิ่งแปลกปลอมของชุมชนหรือเป็นสิ่งที่พวกเขาไม่ต้องการ”

“สิ่งที่แสดงให้เห็นถึงความเป็นประเทศ ‘พหุสังคม’ อีกประการของปากีสถาน คือเรื่องศิลปะ แม้หลายคนจะเห็นว่าความแตกต่างระหว่างอินเดียกับปากีสถาน คือความแตกต่างด้านการเมืองและจุดเน้นทางศาสนา หากแต่ในความรับรู้ของผม อินเดียยังมีความเชิดชูศิลปะและวัฒนธรรมของชนชั้นสูงอยู่มาก

“แต่สำหรับปากีสถาน การแสดงศิลปะทำนองนี้มีให้เห็นน้อยกว่าการแสดงดนตรีพื้นเมือง ระบำชนเผ่า หรือไม่ก็ขยับไปเป็นดนตรีสมัยใหม่ที่ผสมผสานกับดนตรีพื้นเมืองไปเลย กล่าวคือ ปากีสถานลดทอนความเป็นฮินดูที่สะท้อนผ่านการเชิดชูวัฒนธรรมชนชั้นสูงลงไป แล้วยกเอาวัฒนธรรมของคนสามัญและชนพื้นเมืองมานำเสนอมากกว่า”

“ปากีสถานไม่ได้งดงามสดใสไร้ตำหนิ หากแต่เป็นดินแดนที่มีความขัดแย้งคุกรุนอยู่ตลอดเวลา และไม่ได้สวยหรูก้าวหน้าไปกว่าประเทศไหนๆ ในเอเชียใต้ แต่นับว่าเป็นประเทศหนึ่งที่สามารถค้นหาทิศทางของตนเองได้อย่างน่าสนใจและชวนให้ศึกษา

“ที่สำคัญคือ ในฐานะดินแดนที่ประกาศตนว่าเป็นประเทศมุสลิม หากแต่ก็ไม่ได้นำเอาแนวทางของศาสนาอิสลามมาครอบงำวิถีชีวิตแบบอื่นๆ อย่างเบ็ดเสร็จ ปากีสถานยังคงอนุญาตและเปิดกว้างต่อความเป็นอื่นที่นอกเหนือจากอิสลาม รวมถึงเปิดรับและเรียนรู้เรื่องราวจากโลกภายนอกอยู่เสมอ”

(2)
อีกข้อหนึ่งที่เกี่ยวข้องกัน คือวิธีพิจารณาปัญหาในเชิงยุทธศาสตร์ของอาจารย์ อาจารย์ไม่ใช้เวลามากนักในการอภิปรายเกี่ยวกับสภาพปัญหาที่เป็นอยู่แบบที่นักวิชาการชอบวิเคราะห์เพื่อมองหาสาเหตุหรือเงื่อนไขที่เป็นจุดกำเนิดของปัญหาอะไรแบบนั้น อาจารย์จะให้ความสำคัญที่การพิจารณาข้อเสนอเชิงยุทธศาสตร์สำหรับจัดการกับปัญหานั้นๆ โดยตรงเลยมากกว่า อาจารย์บอกว่าคิดจากยุทธศาสตร์และถกเถียงกันที่ความสมเหตุสมผลของตัวยุทธศาสตร์แบบที่ประกบกับปัญหาเลยดีกว่า จะได้เห็นว่าอะไรน่าทำ อะไรไม่ควรทำ อะไรที่ต้องหยุดหรือเลิกทำ หรือควรทำอะไรก่อนหลังอย่างไร

(3)
เมื่อพูดถึงกรอบการวิเคราะห์รัฐไทยและการจัดความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับสังคม หลายคนจะนึกถึงไตรลักษณรัฐอันเป็นงานรุ่นหลังของอาจารย์ แต่ในความเห็นของผม กรอบการวิเคราะห์รัฐไทยอันควรประทับตราเพื่อระลึกถึงชัยอนันต์ สมุทวณิชในฐานที่เป็นผู้ริเริ่มนำกรอบดังกล่าวมาใช้ในไทยศึกษาก่อนใคร คือกรอบการวิเคราะห์รูปการณ์ของรัฐและรูปการณ์ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับสังคมผ่านการศึกษาการเมืองของการจัดเก็บภาษี และการเมืองของการคลังและการจัดสรรงบประมาณของรัฐ ว่าเอื้ออำนวยต่อความมั่นคง ต่อการพัฒนา ต่อการจัดการปกครองที่ดี และมีความเป็นธรรมเพียงใด

“วิธีในการสะสม green energy ก็ไม่ยาก เราสามารถผลิต green energy ได้โดยการใช้ชีวิตแบบ low-carbon ก็คือเมื่อเราเดิน เมื่่อเราใช้รถไฟใต้ดิน รวมไปถึงเมื่อเราใช้ Alipay ซื้อของและจ่ายเงินออนไลน์ เมื่อเราสะสม green energy ได้ถึง 17.9 kg เราจะปลูกต้นไม้ได้หนึ่งต้น”

“ความสำเร็จของ CSR ปลูกป่ามดที่ว่านี้ มีมากขนาดที่ว่า ปลายปี 2017 มีคนร่วมเล่นอยู่ราวๆ 2.8 ร้อยล้านคน โดย 80% เป็นเด็กที่เกิดหลังปี 1990 และมีการปลูกต้นไม้จริงไปราว 13 ล้านต้น โดยในอีก 5 ปีคาดว่าจะปลูกสำเร็จกว่า 500 ล้านต้น เพิ่มพื้นที่ป่าในทะเลทรายกว่า 2.5 ล้านไร่”

“ในประเทศไทย การทำ CSR ที่เกี่ยวกับกิจวัตรบนมือถือ น่าจะเป็นตลาดใหม่ที่เกิดขึ้นแน่นอน แต่เราจะเห็นความ innovative และ creative จาก CSR ได้มากน้อยแค่ไหน อาจขึ้นอยู่กับบริบทของตลาด ว่ามีการสนับสนุนการแข่งขันทางการค้าอย่างเป็นธรรมมากเพียงใด หรือจะโดนเจ้าใดผูกขาดไปก่อนหรือไม่…”

(2)
จนกระทั่งมีการเลือกตั้งต้นปี 2544 ชัยชนะเป็นของพรคไทยรักไทย และทักษิณได้เป็นนายกรัฐมนตรี สื่อเครือผู้จัดการที่ก่อนหน้านั้นอยู่ในสภาวะล้มละลายก็กลับมาผงาดอีกครั้ง และชัยอนันต์คือหนึ่งในผู้ได้รับอานิสงส์สำคัญในรัฐบาลทักษิณ โดยเข้าไปรับตำแหน่งต่างๆ มากมาย แม้บางเรื่องจะไม่ใช่ความชำนาญอะไรของชัยอนันต์เลย

(3)
ถ้าหากคนอย่างวิษณุ เครืองาม คือเนติบริกรของ ‘ระบอบทักษิณ’ ชัยอนันต์นั้นมีบทบาทสำคัญกว่ามาก คือการเป็นทั้งสถาปนิกออกแบบ และรับเหมาก่อสร้างให้กับระบอบทักษิณเลยทีเดียว

(4)
กว่าที่ชัยอนันต์จะออกมาต่อต้านทักษิณนั้นก็ล่วงเข้าเดือนกุมภาพันธ์ 2549 ภายหลังจากที่มีการตั้งพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยแล้ว ชัยอนันต์คือมือเขียนฎีกาของกลุ่มพันธมิตร

การออกมาต่อต้านทักษิณไม่ใช่เรื่องเเปลก แต่กับชัยอนันต์ สิ่งที่ทำคือกล่าวหาเรื่อง ‘ปฏิญญาฟินแลนด์’ ในการอภิปราย ‘ปฏิญญาฟินแลนด์ ยุทธศาสตร์ครองเมืองของไทยรักไทย?’ เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม 2549

(5)
ถ้านับงานวิชาการเล่มแรกที่ออกมาในปี 2513 จนถึงวาระสุดท้ายในปี 2561 นับว่าเป็นการจบกึ่งศตวรรษที่ชัยอนันต์ได้ ‘เลือก’ ที่จะมีบทบาทที่แตกต่างกัน และทิ้งมรดกสำคัญไว้กับการเมืองไทยให้สานต่อและแก้ไขกันต่อไป

วันจันทร์ที่ 24 กันยายน 2561 เวลาสองทุ่มตรง ทาง The101.world

ธร ปีติดล ดำเนินรายการ

วันพุธที่ 19 กันยายน 2561 เวลาสองทุ่มตรง ทาง The101.world

โตมร ศุขปรีชา ดำเนินรายการ