เมื่อมองย้อนไปในช่วงปี 2567 ที่ผ่านมา ปฏิเสธไม่ได้ว่าสังคมไทยเราเต็มไปด้วยปัญหาเรื้อรังและรุนแรง ไม่ว่าจะเป็นปัญหาเก่าที่ยังไม่ได้รับการแก้ไข หรือภัยคุกคามใหม่ที่กำลังคืบคลานเข้ามา
เด็กไทยหลุดจากระบบทางการศึกษา, อาชญากรรมออนไลน์, ชุมชนหลายแห่งถูกไล่รื้อ ฯลฯ ปัญหาเหล่านี้เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าและส่งผลกระทบมหาศาล แน่นอนว่าคนไทยควรจะมีคุณภาพชีวิตที่ดีกว่านี้ แต่คงเป็นเรื่องยาก หากเรายังอยู่ในสังคมเหลื่อมล้ำและยุติธรรม ที่นโยบายและมาตรการของรัฐมักไม่ครอบคลุมคนทุกคนและยังไม่สามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ
วันโอวันชวนมองย้อนชุดผลงานว่าด้วยประเด็นสังคมในปี 2567 ร่วมทำความเข้าใจความเหลื่อมล้ำและความอยุติธรรมในหลากหลายมิติ เพื่อหาคำตอบว่าจะทำอย่างไรเพื่อสร้างสังคมที่เป็นธรรมสำหรับทุกคน
เด็กนอกสายตา: เมื่อการศึกษาทิ้งใครบางคนไว้ข้างหลัง
มีคำกล่าวว่าการศึกษาคือบันไดสู่อนาคตอันสดใส และการพัฒนาเด็กให้เป็นพลเมืองที่ดีของโลกคือภารกิจสำคัญ เด็กทุกคนมีสิทธิที่จะเติบโตอย่างมีคุณภาพ แต่กระนั้นยังมีเด็กและเยาวชนไทยมากมายที่อยู่นอกสายตาของผู้กำหนดนโยบายและหลุดหล่นจากการโอบอุ้มของรัฐ ไม่ว่าจะเป็นเด็กจนเมือง เด็กไร้บ้าน NEET เด็กในครอบครัวเกษตรกร หรือสามเณรที่ดิ้นรนหนีความยากจนมาพึ่งร่มกาสาวพัสตร์ ฯลฯ พวกเขาเผชิญความเหลื่อมล้ำและเงื่อนไขชีวิตที่ขวางกั้นโอกาสทางการศึกษาและการมีคุณภาพชีวิตที่ดี คำถามคือเราจะทำอย่างไรเพื่อโอบรับเด็กเหล่านี้ให้ได้ใช้ชีวิตเต็มศักยภาพและสร้างอนาคตที่พวกเขาเลือกเอง
เสียงสะท้อนจาก ‘เด็กนอกสายตา‘
‘อยากเรียน ไม่ได้เรียน’ : เสียงจาก ‘ชุมชนโค้งรถไฟยมราช’ เมื่อเด็กกลางเมืองเข้าไม่ถึงการศึกษา
“สูงแค่ไหน ก็ไปไม่ถึง” ความฝันติดดอยและการรอคอยโอกาสของเยาวชนแม่ฮ่องสอน
ผละโรงเรียนโยม สู่โลกโรงเรียนธรรม : ฝันที่ไม่มีทางเลือกของสามเณรใต้ร่มการศึกษาผ้าเหลือง
‘ศูนย์การเรียนสามเณรไร้รัฐ’ การศึกษาใต้ร่มกาสาวพัสตร์ที่ไร้เส้นพรมแดน
‘เด็กหัวลำโพง’ สังเวียนข้างถนนของชีวิตไร้ปลายทาง
นาแห้งเหือด ฝันแห้งเหี่ยว – ชีวิตอันคลอนแคลนและโอกาสอันแห้งแล้งของเด็กในครอบครัวชาวนา
‘ไม่เรียน ไม่ทำงาน ไม่มีความฝัน(?)’ ชีวิตที่ผ่านพ้นแบบวันต่อวันของเด็ก NEET
หาคำตอบการศึกษา เพื่อโอบรับ ‘เด็กนอกระบบ’
เมื่อเด็กล้มต้องมีผู้ใหญ่คอยประคอง: ภารกิจข้ามแม่น้ำแห่งชีวิตของ ‘เด็กนอกระบบขอนแก่น’
‘ครูข้างถนน’ แสงสุดท้ายของเด็กเร่ร่อนใต้สะพานพุทธ
‘ครูข้างถนน’ ผู้นั่งอยู่ในใจเด็กเร่ร่อนใต้สะพานพุทธ
เพราะเป็นเด็กหญิงจึงยิ่งหลุดระบบ? : ชีวิตที่ลิขิตเองไม่ได้ของเด็กสาวในบ้านพักฉุกเฉิน
“ทำอย่างไรการศึกษาจะทำให้ทุกคนมีคุณค่า” ครูยา บ้านลูกรักขอนแก่น กับการดูแลเด็กอย่างเชื่อมั่นในมนุษย์
อยู่อย่าง ‘เจ๋ง’: นอกระบบ นอกชายคา นอกสายตา ไม่นอกทาง
‘อาชญากรรมออนไลน์’ ปัญหาที่เคาะหน้าบ้านทุกคน
ตลอดปีที่ผ่านมา ปัญหาอาชญากรรมออนไลน์กลายเป็นข่าวรายวันในสังคมไทย จนอาจกล่าวได้ว่าทุกคนมีโอกาสตกเป็นเหยื่อทั้งสิ้น ความเสียหายจากการหลอกลวงนับเป็นความสูญเสียมหาศาลในระดับประเทศและยิ่งไปกว่านั้น คือเหล่าผู้ตกเป็นเหยื่อต้องแบกรับความเจ็บปวดอย่างไม่เป็นธรรม ขณะที่มิจฉาชีพยังลอยนวล คำถามคือมิจฉาชีพใช้กลไกใดเล่นกับจิตใจมนุษย์ และเราจะเข้าใจปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเพื่อหาทางยุติวงจรนี้ได้อย่างไร วันโอวันชวนหาคำตอบจากเรื่องราวของผู้ที่เคยถูกหลอกไปเป็นสแกมเมอร์ ตลอดจนการทำงานของภาครัฐและเอกชนเพื่อรับมือปัญหาอาชญากรรรมออนไลน์
ส่อง ‘กับดัก’ การหลอกลวง กลไกใดที่สแกมเมอร์ใช้หากินกับ ‘ความอ่อนไหว’ ในใจคน : ณัฐวุฒิ เผ่าทวี
วิกฤต ‘มิจฉาชีพออนไลน์’ รัฐไทยทำอะไรได้ไหม?: ทศพล ทรรศนพรรณ
วังวนคนหลอกคน: สำรวจเส้นทางและการช่วยเหลือสแกมเมอร์จำยอม กับ จารุวัฒน์ จิณห์มรรคา
อย่าเหมารวมเราเป็นอาชญากร: เสียงจากผู้ถูกหลอกทำงานสแกมเมอร์ กับโอกาสที่อยากขอจากสังคม
ฟ้าหลังฝนยามพ้นนรกบนดิน: ชีวิตใหม่ของเหยื่อค้ามนุษย์สแกมเมอร์ กับความพยายามหวนคืนสู่สังคมอีกครั้ง
เปิดอินไซต์ปัญหามิจฉาชีพยุค 5.0 สู่นวัตกรรมป้องปรามการหลอกลวง กับ Whoscall
ปราบมิจฯ ให้อยู่หมัด ต้องมอบหน้าที่ให้ธุรกิจร่วมรับผิดชอบ
ประเทศอื่นเขาต้มตุ๋นกันอย่างไร? : สำรวจกลวิธีมิจฉาชีพในแต่ละวัฒนธรรม
พื้นที่ ชีวิต สิทธิ: เมื่อการจัดการเมืองไม่เคยฟังเสียงคนตัวเล็ก
‘สิทธิในที่อยู่อาศัย’ ‘สิทธิในที่ทำกิน’ หรือ ‘สิทธิที่จะมีส่วนร่วมในการกำหนดทิศทางของเมือง’ ถูกลิดรอนจากชีวิตของคนเล็กคนน้อยในสังคมไทย ภายใต้คำว่า ‘การจัดการเมือง’ หรือ ‘การพัฒนาพื้นที่’ ที่ไม่เคยฟังเสียงของผู้คนที่ต้องแบกรับผลกระทบ ชะตากรรมของพวกเขาถูกกำหนดโดยการตัดสินใจของผู้มีอำนาจ ไม่ว่าจะเป็นปัญหาการจัดการลิงลพบุรี คนไร้บ้าน การไล่รื้อชุมชน หรือการผลักคนสู่ชายขอบเพราะบ้านราคาเกินเอื้อมถึง
‘มรดกโลก’ หรือ ‘การพัฒนา’? ทางเลือกที่อาจไม่จำเป็นต้องเลือก เมื่อรถไฟความเร็วสูงใกล้มาเยือนอยุธยา
ลิงโลกเก่าในเมืองใหม่: ลิงลพบุรี ปัญหา ‘ลิงแก้แห’ ที่ควรแก้ได้
กรุงเทพเมืองอยุติธรรม: บ้านราคาเอื้อมถึง(?)ถูกผลักสู่ชานเมือง คนถูกขับสู่ชายขอบ
