ฉันต้องบอกคุณว่า ติดบ้าน เป็นหนังสือที่ทำให้นักเขียนที่จอประสาทตาพังกลับมาอ่านและเขียนหนังสือ พลังของเรื่องเล่ามีมากขนาดนั้น มากพอที่ฉันจะบอกตัวเอง เอาเถอะ รู้จักอ่านทีละน้อย ค่อยๆ เขียน เดี๋ยวก็จบ
นี่ไม่ใช่เวลาที่จะสนใจจำนวนนับ แต่เป็นเวลาของรายละเอียด
ถ้าคุณคิดจะอ่านติดบ้านอย่างรวดเร็ว คุณอาจวางมันลง คุณมีโอกาสถาม – จะสนุกกี่โมง
แต่ฉันคิด หนังสือแต่ละเล่มมีบุคลิกต่างกัน หนังสือก็เหมือนคน บางคนพูดดัง บางคนพูดค่อย บางคนพูดเร็วจนฟังไม่ทัน
บางคนเล่าอะไรก็ดูเป็นเรื่องใหญ่
ขณะบางคนเหมือนนิยายขนาดสั้นเรื่องนี้ เล่าอย่างเรียบเรื่อย แวะเติมรายละเอียดตรงนั้น ตรงนี้ อย่างกับว่าเรื่องที่กำลังเล่าไม่ได้สำคัญนักหรอก (จะฟังหรือไม่ฟังก็ได้นะ)
โดยธรรมชาติ นักเขียนเขียนเพราะอยากเล่า เขียนเพราะเรื่องที่เล่าสำคัญ เขียน – เพราะต้องการให้เรื่องเล่าปรากฏ (รวมทั้งการปรากฏของนักเขียน) นักเขียนจะกลั้นใจเขียนเช่นไร เพื่อไม่เร่งเร้า ไม่กดดัน ไม่ – แม้แต่แสดงความพยายาม เพียงแต่เล่าออกไป คล้ายเจียมใจ เจียมตน
สำหรับฉัน Judith Hermann เป็นนักเขียนผู้ร่ำรวย (วรรณศิลป์) และเปี่ยมไปด้วยความเชื่อมั่น
เมื่อปิดหน้าสุดท้าย ฉันยิ้ม นี่ล่ะ เรื่องแบบที่ฉันอยากเขียน เธอเป็นนักเขียนที่ฉันทั้งนับถือและอิจฉา
มีคนบอกว่า นวนิยายที่ดีคือการตื่นขึ้นมาพิจารณาโลกและชีวิต ประโยคนี้หมายรวมทั้งการเขียนและการอ่าน หากยึดตามนี้ นวนิยายย่อมให้ความสำคัญกับรายละเอียดอย่างยิ่ง
“เวลาฝนเจาะพื้นทรายเป็นรูเล็กๆ ยังจำกลิ่นท้องทุ่งสัมผัสสายฝนได้มั้ย”
เรียบง่าย ไม่สร้างคำใหม่ ไม่ฉูดฉาด แต่คุณจะเขียนมันได้อย่างไร หากคุณไม่เคยเฝ้ามองเม็ดฝนตกลงพื้นทราย
ติดบ้านเต็มไปด้วยรายละเอียดเล็กน้อยแบบนี้ รายละเอียดซึ่งถูกบันทึกด้วยหัวใจและสายตาละเอียดอ่อนของผู้เฝ้ามองชีวิต นักเขียนอาจไม่รู้ตัวว่าบันทึกไว้ตอนไหน แต่นั่นไม่สำคัญ ถ้าในที่สุด นักเขียนได้หยิบมาใช้อย่างลงตัว
“ที่บาร์ ฉันผูกผ้ากันเปื้อน ดึงเสื้อให้ตรง และตั้งปกเสื้อขึ้น ฉันหันหลังให้กระจกเงาที่แขวนอยู่เหนือแก้ว สำหรับฉันแล้ว ความไร้รูปร่างของหมูจำนวนนับไม่ถ้วนก็เหมือนคำที่เราพูดซ้ำๆ จนหมดความหมาย ข้อมือของฉันมีกลิ่นจางของน้ำอสุจิ ครีมบำรุงผิวหลังโกนหนวด แอมโมเนีย
ประทับใจ”
ฉันในติดบ้าน คือตัวละครหลักซึ่งไม่ระบุชื่อ เป็นตัวละครผู้เล่าเรื่อง และนี่คือเสียงในห้วงคิดของหญิงวัยสี่สิบที่เพิ่งลุกจากเตียงของชายเจ้าของฟาร์มหมู เป็นท่อนที่ฉันชอบมาก อ่านซ้ำหลายครั้ง และคิดซ้ำซาก ว่าเธอ (นักเขียน) เขียนออกมาได้อย่างไร
ตัวละครประทับใจกลิ่นอสุจิบนข้อมือ ส่วนฉัน (คนอ่าน) กลายเป็นเพื่อนซี้ของตัวละคร
ใช่แล้วเพื่อน คำซ้ำซากไม่มีความหมาย กลิ่นต่างหาก ที่ทำให้วันนี้ไม่เหมือนเมื่อวาน
เราอาจเคยซาบซึ้งกับคำพริ้งพราย ตื่นตะลึงในรูปประโยคซับซ้อน อย่างง่าย – เราเรียกวรรณศิลป์นั้นว่าภาษางดงาม – ฉันเห็นด้วย
แต่ติดบ้านแสดงให้เห็น นั่นไม่ใช่หนทางเดียว
ความหมดจด ความคมชัด เป็นอีกหนทางสู่ความงาม หากมันนำคุณเข้าใกล้ตัวละคร ทั้งมอบจินตภาพใหม่ ถ้าคุณหยุดทอดลมหายใจสักนิด คุณจะเห็นภาพกว้างและลึกกว่าถ้อยคำ
สิ่งล้ำค่าของ Judith Hermann คือทัศนคติต่อชีวิต ไม่มีใครมอบแก่เธอ ไม่สามารถเรียนจากที่ไหน มันแปลงร่างจากประสบการณ์ ค่อยสะสมอยู่ในเธอ ซึ่งเธอบรรจงวางลงในเรื่องเล่า
ถ้าคุณถาม ตกลงหนังสือเล่มนี้เล่าเรื่องอะไร
ฉันอยากชวนคิด – แบบไหนที่เราเรียกว่าเรื่อง ต้องเข้มข้นเพียงใด หรือต้องมีจุดพลิกผันอย่างไร
เราตื่นมาใช้ชีวิตคล้ายคลึงเมื่อวาน พรุ่งนี้ผลักวันนี้คล้อยหลัง วันมะรืนเป่าพ่วงเดียวพรุ่งนี้ก็พ้นไปเวลาทับถมกัน ชีวิตทับถมกัน มีอะไรควรค่าพอจะเล่าบ้าง
สำหรับฉัน ทุกเรื่อง จากทุกคนและทุกเสียง ควรค่าแก่การเล่า ขึ้นอยู่กับว่าจะเขียนอย่างไร
ติดบ้านเล่าโดยฉัน – หญิงวัยสี่สิบผู้ย้ายมาอยู่เมืองชายทะเล เป็นเรื่องของเธอและผู้คนแวดล้อมในเมือง ฉันรู้สึกเชื่อมโยงกับตัวละครทุกตัว พวกเขาแตกต่างจากฉัน แต่มีบางสิ่งที่ฉันสามารถเข้าถึง ตัวละครทุกตัวมีความพิเศษ น่าจดจำ ทำให้ฉันอดคิดไม่ได้ – หรือจริงๆ แล้ว ทุกคนต่างก็พิเศษ ประหลาด และมีบางอย่างน่าจดจำ – ถ้าเราเข้าไปใกล้พอที่จะเห็น
เป็นหนังสือเล่มเล็กที่ทิ้งร่องรอยไว้ในใจ ชวนให้กลับไปพลิกอ่าน อ้อยอิ่งกับบางย่อหน้า เพื่อทบทวนตัวเอง และพยายามเข้าใจคนอื่น
ติดบ้านไม่ได้ให้บทสรุปอะไรแน่ชัด เหมือนชีวิตที่ไม่เคย และไม่มีวันชัดเจน
ติดบ้านชวนให้รู้สึกถึงน้ำหนักของฝ่ามือ แตะหลัง ตบไหล่ ไม่เชิงปลอบโยน สัมผัสนั้นหนักแน่น ปราศจากถ้อยคำ แต่ฉันได้ยิน “โอเคนะ” ซึ่งอาจมีอยู่ในตัวฉันก่อนหน้า หนังสือได้ผลักมันออกมาอยู่หัวแถว หรือฉันอาจเข้าใจผ่านตัวละคร
ฉันอยู่ตรงนี้ ข้างหน้าคือชีวิตที่เหลือ โดยรอบหมายถึงที่ฉันมี แต่บ่อยครั้ง ฉันหันกลับไป เห็นตัวเองในอดีต
ทำไมเธอเชื่อมั่นขนาดนั้น เธอเชื่ออย่างสุดใจว่าทุกอย่างเป็นไปได้ เธอสามารถรักด้วยทั้งหมดที่มี เธอทำได้อย่างไร
เธอกล้าหาญหรือโง่กันแน่
เธอเคยกลัวอะไรบ้างมั้ย
เธอสวมมินิเดรสขาวที่ยาวกว่าชุดว่ายน้ำนิดเดียว ชุดที่ฉันได้แต่แขวนเก็บไว้ ไม่ใช่เพราะโป๊เกินไป แต่เพราะฉันไม่มีวันสวมได้สวยเท่าเธอ
เธอซอยผมสั้นเหมือนผู้ชาย ดูเก๋ เปรี้ยว และน่าค้นหา ทรงผมที่ถ้าอยู่บนหัวฉันคงเหมือนแม่ชีเพิ่งสึก
เธอพลาดหลายเรื่อง ปล่อยหลายโอกาสหลุดมือ เพราะเธอตัดสินใจเรื่องสำคัญด้วยสัญชาตญาณเสมอ (เธอจะเชื่ออะไรนักหนา ไอ้สัญชาตญาณน่ะ)
เธอเลิกกับสามีง่ายดายเหมือนเด็กเล่นขายของ ฉันได้แต่สงสัย หากใจเย็นสักนิด กลับบ้านไปนั่งคุยกันอย่างที่สามีอ้อนวอน ชีวิตของเธอจะเป็นเช่นไร
ฉันไม่รู้จักเธอ ไม่อาจเป็นเช่นเธอ และหยุดคิดถึงเธอไม่ได้
นั่นทำให้ฉันอึดอัด เหมือนติดอยู่ในที่แคบ
ติดบ้านทำให้ฉันปล่อยเธอไป
ฉันจำต้องปล่อยมือจากเธอ จึงสามารถโอบรับวันพรุ่งนี้อย่างเต็มหัวใจ
ก่อนน้ำตาจะไหล ฉันรู้สึกถึงน้ำหนักของฝ่ามือเดิมอีกครั้ง บริเวณต้นแขน มีแรงบีบเบา
ฉันดื่มชา หายใจเข้า โน้มตัวเปิดหน้าจอ…เผชิญหน้ากับความว่างเปล่า
เรื่อง: อุรุดา โควินท์
