โดยหลักการแล้วโชเชียลมีเดียถูกสร้างขึ้นมาเพื่อเป็นพื้นที่เชื่อมต่อระหว่างเพื่อนและคนรู้จัก แชร์ให้คนอื่นเห็นว่าตอนนี้เรากำลังทำอะไรหรือมีอะไรที่น่าสนใจอยู่ตอนนี้ แต่หลังๆ กลายเป็นว่าโซเชียลมีเดียเหมือนเป็น ‘ตู้โชว์’ จัดแสดงนิทรรศการชีวิตอันสวยหรูและน่าอิจฉาของแต่ละคน ส่วนใหญ่แล้วเป็นโพสต์ที่ผ่านทั้งการตบแต่ง ดัดแปลง ลบ กลบเกลื่อนสิ่งที่ไม่อยากให้คนอื่นเห็น และเอาไว้โชว์ให้คนอื่นๆ ดูว่าชีวิตของคุณนั้นน่าสนใจและเจ๋งขนาดไหน
‘ความจริง’ จึงเป็นคุณสมบัติหนึ่งของโพสต์โซเชียลมีเดียที่หาแทบไม่ได้แล้วในปัจจุบัน
BeReal เป็นโซเชียลมีเดียทางเลือกใหม่ที่อยากจะเข้ามาเปลี่ยนจุดนั้น ทำให้ผู้ใช้งานกลับไปสู่ยุคที่ทุกคนแชร์สิ่งที่กำลังทำอยู่จริงๆ ด้วยกฎข้อบังคับของแอปฯ ที่ให้คุณโพสต์ได้แค่ครั้งเดียว ไม่มีการฟิลเตอร์หรือตกแต่ง ทำให้เราเห็นชีวิตของเพื่อนหรือคนที่เราติดตามแบบ ‘จริงๆ’ ในเวลานั้นเลย
แอปพลิเคชันนี้ถูกสร้างขึ้นมาในปี 2019 โดยผู้ประกอบการชาวฝรั่งเศสชื่อ Alexis Barreyat และ Kévin Perreau เริ่มแรกได้รับความนิยมอย่างมากในยุโรป แต่ตอนนี้เริ่มขยายไปทั่วโลกแล้ว เช่น ในอเมริกา อังกฤษ และฝรั่งเศส ขึ้นอยู่ที่อันดับ 4 เป็นรองจากแค่ Instagram, Snapchat และ Pinterest โดยจำนวนผู้ใช้งานเพิ่มขึ้นเดือนต่อเดือนกว่า 315% ตั้งแต่เริ่มต้นปี 2022 จากข้อมูลในเว็บไซต์ Apptopia
แนวคิดของ BeReal ที่สนับสนุนให้ผู้ใช้งานโพสต์น้อยลงและสร้างคอนเทนต์ที่ดู ‘จริง’ มากขึ้นนั้น ได้รับเสียงตอบรับที่ดีมากในกลุ่มของผู้ใช้งานรุ่นใหม่ๆ โดยเฉพาะเจนแซดและมิลเลนเนียลที่เป็นฐานผู้ใช้งานหลักของแอปพลิเคชันตัวนี้ แต่ด้วยความที่ยังใหม่และเรื่องข้อมูลความเป็นส่วนตัวที่ยังไม่ชัดเจนเท่าไหร่ว่าต่อไปจะถูกนำมาใช้งานอย่างไร ก็ต้องรอดูกันต่อไปว่าแอปพลิเคชันตัวนี้ปลายทางจะเป็นอย่างไร (เพราะตอนแรกๆ อินสตาแกรมหรือเฟซบุ๊กก็เปิดตัวแบบใสซื่อแบบนี้เช่นกัน) แต่ตอนนี้มาดูกันก่อนว่ามันใช้งานแบบไหน
หลังจากที่โหลดแอปฯ มาเรียบร้อยแล้ว เราจะได้รับการแจ้งเตือนวันละครั้ง โดยมีเวลาแค่ 2 นาทีเพื่อให้คุณแชร์รูปภาพที่ ‘ไม่ได้แต่ง’ ของตัวคุณเองและสภาพแวดล้อมที่คุณอยู่ตอนนั้นภายในเวลา 2 นาที แอปฯ จะแจ้งเตือนในเวลาที่แตกต่างกันในแต่ละวัน เพื่อป้องกันไม่ให้เราวางแผนชีวิตล่วงหน้า (คือถ้ามาเวลาเดียวกันหรือตั้งเวลาได้ คนก็จะแพลนชีวิตเก๋ๆ ไว้ล่วงหน้าแล้ว) เมื่อมาปุ๊บก็เปิดแอปฯ แล้วมันจะให้เราถ่ายรูปเลย กล้องหน้า-กล้องหลังจะทำงานพร้อมกันเพื่อให้รู้ว่าสภาพเราเป็นอย่างไร กำลังทำอะไรอยู่ในเวลานั้น บางคนอาจจะอยู่ในชุดนอนนั่งดูเน็ตฟลิกซ์ บางคนอาจจะกำลังไปพายเรือคายัคกับเพื่อนๆ ที่อินเดีย ฯลฯ
ไอเดียของแอปฯ คือการสร้างสภาพแวดล้อมที่ไม่มีการตัดสิน ทุกคนอยากทำอะไรอยู่ที่ไหนก็ได้ทั้งนั้น เป็นความจริงที่เกิดขึ้นบนโลก ไม่มีการแต่งเสริมเติมสีให้ดูดี
แม็กเคนซี เดอปินโต (Mackenzie DePinto) ผู้ใช้งานวัย 18 ปีที่เป็นนักเรียนมัธยมปลายในเมืองแชเปิลฮิลล์ รัฐนอร์ทแคโรไลนาบอกกับเว็บไซต์ Time ว่า BeReal ให้ความรู้สึกที่จริงใจและไม่เสแสร้งมากกว่าแพลตฟอร์มอื่นๆ
“มันเป็นเรื่องของ ‘จังหวะนั้น’ จริงๆ คุณเห็นว่าเพื่อนๆ กำลังทำอะไรกันอยู่ตอนนั้น”
แม็กซ์เวลล์ ซัวนิช (Maxwell Zuanich) เด็กวัย 19 ปีที่มหาวิทยาลัย Southern Methodist ที่เมืองดัลลัสบอกว่าเขารู้จัก BeReal จากเพื่อนคนหนึ่งที่ได้รับการแจ้งเตือนและขอให้เขามาถ่ายรูปด้วยกันในตอนนั้น หลังจากที่ดาวน์โหลดแอปฯ มาตอนเดือนมกราคม เขาก็ไม่เคยพลาดที่จะโพสต์รูปวันละรูปบน BeReal เลย
“มันเป็นไฮไลต์ของวันเลยทีเดียว ผมชอบที่จะได้รับการแจ้งเตือนนั้นมากเลย”
ผู้ใช้งานจะได้รับการแจ้งเตือนในเวลาเดียวกัน ขึ้นอยู่กับอยู่ไทม์โซนไหนของโลก ทำให้เกิดเป็นจังหวะที่คนโพสต์พร้อมๆ กันในแต่ละช่วงเวลา ถ้าคุณไม่ชอบรูปที่ลงไปหรือว่าถ่ายไม่ทันภายในสองนาที ก็สามารถถ่ายใหม่หรือโพสต์ทีหลังได้ แต่ผู้ใช้งานคนอื่นๆ ก็จะเห็นเหมือนกันว่าคุณโพสต์ช้า อีกอย่างหนึ่งเราไม่สามารถดูรูปเพื่อนได้ถ้าไม่โพสต์รูปของตัวเอง ซึ่งเป็นการป้องกันไม่ให้คนเข้ามานั่ง ‘ส่อง’ เฉยๆ โดยไม่มีส่วนร่วมกับเพื่อนๆ ที่อยู่ในระบบนั่นเอง
เดอปินโตบอกว่าฟีเจอร์หนึ่งที่เธอชอบมากคือการ ‘react’ เซลฟีตอบกลับโพสต์ของเพื่อน สมมติเพื่อนโพสต์อะไรที่น่าสนใจเราตอบกลับได้ด้วยรูปเซลฟีแทนที่จะเป็นแค่การกดหัวใจหรือกดไลก์ให้เพื่อนเท่านั้น ทำให้โพสต์เหล่านี้มีความเป็นส่วนตัวมากขึ้นและสนุกด้วย
แต่แน่นอนว่าตอนนี้ความกังวลก็คือเรื่องของข้อมูล โดยเฉพาะข้อมูลในหน้าที่ถูกส่งเข้าไปในระบบทุกๆ วัน มีผู้ใช้งานบางส่วนบอกว่าเมื่อบริษัทโตขึ้นเรื่อยๆ ก็จะมีข้อมูลตรงนี้มหาศาล ทำให้สร้างตัวตนออนไลน์ของผู้ใช้งานได้อย่างชัดเจน แถมยังรู้ด้วยว่าแต่ละวันคนไหนอยู่ที่ไหน กิจวัตรประจำวันทำอะไรอยู่บ้าง ซึ่งเป็นสิ่งที่มีความเป็นส่วนตัวสูงมากๆ เช่นเดียวกัน (เพราะอย่างโซเชียลมีเดียทั่วไปไม่ได้โพสต์แบบเรียลไทม์ ลองคิดดูว่าคนมีชื่อเสียงหรือดาราโพสต์ว่าอยู่ที่ไหนตอนนั้น จะไม่มีคนแห่ตามกันไปดูหรือ?) แม้ข้อกำหนดในการใช้งานของแอปฯ จะมีการบอกว่าจะไม่มีการขายข้อมูลให้กับบริษัทอื่นอย่างแน่นอน แต่ถ้ามีการเปลี่ยนแปลงล่ะ? ก็จะเปิดประตูสู่การโฆษณาแบบเจาะจงเหมือนอย่างที่เฟซบุ๊กหรืออินสตาแกรมทำมาก่อนหน้านั้นด้วย
เป้าหมายของ BeReal คือการสร้างพื้นที่ออนไลน์ที่ทำให้ชีวิตของผู้ใช้งานดีขึ้นกว่าโซเชียลมีเดียอื่นๆ ที่มีอยู่ในตอนนี้ เพราะอย่างที่เรารู้กันดีว่าแพลตฟอร์มอย่างเฟซบุ๊กหรืออินสตาแกรมส่งผลกระทบต่อสภาพจิตใจผู้ใช้งานในทางลบมากขนาดไหน เพราะทุกคนบนแพลตฟอร์มเหล่านั้นล้วน ‘สมบูรณ์แบบไร้ที่ติ’ ซึ่ง BeReal ไม่อยากให้เราเป็นอย่างนั้นเลย รายละเอียดของแอปฯ เขียนเอาไว้ว่า “BeReal จะไม่ทำให้คุณมีชื่อเสียง ถ้าอยากเป็นอินฟลูเอนเซอร์ก็ใช้ติ๊กต็อกหรืออินสตาแกรม”
ซัวนิชบอกว่าเขาชอบโซเชียลมีเดียและมันก็มีความสร้างสรรค์มากมายบนนั้น เพียงแต่ทุกครั้งที่จะโพสต์ก็ต้องคิดมากตลอด เหมือนการทำงาน “แทบจะไม่สนุกแล้ว คุณเริ่มที่จะหมดไฟด้วย” แต่สำหรับ BeReal แล้วมันช่วยบรรเทาความเครียดเหล่านี้ ความกังวลที่จะต้อง ‘เพอร์เฟ็กต์’ ต่อหน้าคนอื่นๆ และก็ช่วยทำให้เห็นว่าแพลตฟอร์มอื่นๆ สร้างผลเสียต่อสภาพจิตใจเขามากแค่ไหนด้วย
“คุณอาจจะกำลังทำอะไรสนุกๆ อยู่แล้วก็คิดว่า ‘อยากให้แจ้งเตือนมาตอนนี้จังเลย’ แต่ก็ทำให้เราเห็นว่าเราจะโพสต์แต่เรื่องที่เป็นไฮไลต์ของวันเท่านั้น BeReal ทำให้เราอยู่กับเวลานั้นจริงๆ”
ตอนนี้มีคนดาวน์โหลด BeReal ไปแล้ว 5 ล้านครั้งตั้งแต่เปิดตัวในปี 2019 และกำลังเติบโตเป็นอย่างดีเพราะถ้านับยอดดาวน์โหลดแล้ว 3.2 ล้านครั้งมาจากปีนี้ปีเดียว และตลาดส่วนใหญ่ที่เข้ามาก็เป็นนักเรียนนักศึกษากันเยอะมากแบบปากต่อปาก (เหมือนอย่างตอนที่เฟซบุ๊กเริ่มแรกๆ) แต่ในขณะเดียวกันเมื่อผู้ใช้งานโตขึ้นเรื่อยๆ เพื่อนก็จะเยอะขึ้น จากที่เคยมีเพื่อนแค่ 30-40 คน ไหลภาพแป้บเดียวก็จบ แต่ลองคิดดูว่าถ้ามี 300-400 คน หรือเป็นพันๆ คน พอเพื่อนๆ โพสต์พร้อมกันก็ใช้เวลานานเลยว่าจะดูครบทุกคน
ไอเดียของ BeReal น่าสนใจ การตั้งกฎให้คนโพสต์ได้แค่วันละครั้งและในเวลาที่กำหนดเป็นกลยุทธ์ที่น่าสนใจมากๆ แต่ก็อาจจะเหมาะสำหรับกลุ่มเพื่อนที่สนิทจริงๆ เท่านั้น ไม่ได้เหมาะกับจะเป็นแพลตฟอร์มขนาดหลายพันล้านคนเหมือนอย่างเฟซบุ๊ก เพราะฉะนั้นถ้าอยากรู้ว่าบ่ายนี้เพื่อนๆ ที่โพสต์รูปว่าเล่นนำ้อยู่ทะเลทำอะไรจริงๆ (นอนเปื่อยอยู่บ้าน) ก็ลองโหลด BeReal มาเล่นกันดูครับ
อ้างอิง
What It’s Like to Use BeReal, an Instagram Rival That Lets You Post Only Once a Day
Social app of the moment, BeReal, grows users 315% YTD
Instagram Is Doing Grave Harm to Our Generation. We Need Help to Stop It
เรื่อง: โสภณ ศุภมั่งมี
