Anora : สันติภาพสหรัฐฯ – รัสเซียภายใต้ระเบียบโลกแบบทุนนิยม

ผู้กำกับ ฌอน เบเกอร์ (Sean Baker) ถนัดนักกับการเล่นตลกกับภาพความเมืองหลวงของระบบทุนนิยมโลกอย่างสหรัฐอเมริกา ด้วยการเล่าเรื่องชีวิตของชนชั้นล่างในสังคมอเมริกันที่ปากกัดตีนถีบเพื่อเอาชีวิตรอด เหมือนที่เขาทำในงานก่อนหน้านี้อย่าง The Florida Project (2017) ที่เล่าเรื่องการดิ้นรนหาเลี้ยงชีพของครอบครัวโฮมเลสที่ประกอบด้วยคุณแม่เลี้ยงเดี่ยวกับลูกสาววัยหกขวบ ที่อาศัยอยู่ใกล้สวนสนุกดิสนีย์เวิลด์ สัญลักษณ์แห่งความบันเทิงของคนรวย 

Anora คือผลงานชิ้นล่าสุดที่เบเกอร์ยังคงนิสัยจิกกัดนั้นไว้อยู่ แต่ในคราวนี้ เขาใส่ทางออกไว้ให้ด้วย คือการสยบยอม

Anora เล่าเรื่องของหญิงสาวชื่อ อโนรา หรือชื่อที่เธอชอบให้เรียกคือ แอนี (เพื่อลบหลักฐานของความเป็นคนเชื้อสายรัสเซีย ขับเน้นตัวตนความเป็นอเมริกันที่เธอภูมิใจ) ผู้ประกอบอาชีพเป็นนักเต้นโป๊เปลือยในนิวยอร์ก เธอได้รับมอบหมายจากเจ้านายให้ดูแลแขกวีไอพีชาวรัสเซียชื่ออีวาน ที่แรกเริ่มเดิมทีเธอรู้เพียงว่าเขารวย แต่ยังไม่รับรู้ว่าระดับความรวยนั้นคือเท่าไหร่ ฟากอีวานเป็นเด็กหนุ่มชาววัย 21 หนังค่อยๆ เปิดเผยว่าเขาเป็นลูกชายของ oligarch มหาเศรษฐีชาวรัสเซียที่ครอบครัวส่งมาเรียนที่สหรัฐฯ ความเป็นลูกมหาเศรษฐีของอีวานทำให้เงินตราแทบจะไม่มีคุณค่าสำหรับเขา ตรงข้ามกับแอนีที่เงินคือสิ่งสำคัญที่สุดที่เธอต้องดิ้นรนหามาให้ได้เพื่อเอาชีวิตรอด

ทั้งนี้ oligarch คือกลุ่มมหาเศรษฐีที่มีทั้งเงินและอำนาจจากสายสัมพันธ์กับกลุ่มชนชั้นนำทางการเมือง คำว่า oligarch เชื่อมโยงแนบแน่นกับรัสเซีย ภายหลังจากที่สหภาพโซเวียตล่มสลาย ทำให้ก่อกำเนิด oligarch ซึ่งเป็นบุคคลกลุ่มที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับกลุ่มชนชั้นนำทางการเมือง ได้ประโยชน์จากการแปรรูปกิจการของรัฐในห้วงเปลี่ยนผ่านระบบเศรษฐกิจจากระบบคอมมิวนิสต์สู่ทุนนิยม คนเหล่านี้กลายเป็นนักธุรกิจเจ้าของกิจการระดับชาติ สะสมความร่ำรวยและอำนาจมาจนถึงปัจจุบัน และขยายอำนาจทางเศรษฐกิจออกนอกรัสเซียไปทั่วโลก รวมถึงสหรัฐฯ 

แน่นอนว่าครอบครัว oligarch ของอีวานป็นครอบครัวสมมติ แต่เพื่อให้เห็นภาพ ข้อมูลจากนิตยสารฟอร์บส์ระบุว่าในปี 2023 มี oligarch ชาวรัสเซีย 83 คนที่มีทรัพย์สินมากกว่า 1,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 34,000 ล้านบาท) เราอาจประเมินค่าคร่าวๆ ได้ว่านั่นคือระดับความรวยของครอบครัวอีวาน

ความสัมพันธ์ชั้นต้นของแอนีกับอีวานวางอยู่บนพื้นฐานของการทำธุรกรรม เป็นกิจกรรมทางเศรษฐกิจตามระบบทุนนิยม เริ่มจากแอนีบริการเต้นโป๊เปลือยแก่อีวานผู้เป็นลูกค้า และเมื่อเขาเสนอเงินให้เพื่อแลกกับเซ็กส์ เธอก็ต่อรองขอเพิ่มราคาอย่างมืออาชีพ

ถ้ามองว่าแอนีคือภาพแทนของสหรัฐฯ ส่วนอีวานคือรัสเซีย เราจะเห็นว่าบุคคลทั้งคู่ และประเทศทั้งสอง หลอมรวมอยู่ในระเบียบโลกแบบเดียวกัน คือโลกทุนนิยม และพูดภาษาเดียวกัน คือภาษาของกิจกรรมทางเศรษฐกิจ เป็นภาพความสยบยอมของรัสเซียหลังการล่มสลายของสหภาพโซเวียต ยอมใช้ไวยากรณ์ของทุนนิยมที่เคยถูกมองว่าเป็น ‘ปิศาจ’ และเมื่อเวลาผ่านมาสามสิบกว่าปี รัสเซียก็ใช้พลังอำนาจจากทุนนิยมได้แคล่วคล่อง ตามที่อีวานใช้อำนาจนั้นเรียกเอาสิ่งที่ปรารถนาจากแอนีได้โดยง่าย

เหมือนผู้กำกับกำลังจะบอกเราว่า การใช้ชีวิตในโลกทุนนิยมให้มีความสุข คือการสยบยอมต่อระบบทุนนิยม และเล่นให้เป็นผู้ชนะตามกติกาที่ทุนนิยมกำหนดไว้

เมื่อพูดภาษาเดียวกันคือภาษาเงิน เมื่อมีความสัมพันธ์ที่มีกติกาเดียวกันคือการแลกเปลี่ยนทางเศรษฐกิจ ความสัมพันธ์ของอีวานกับแอนีก็ราบรื่น ครึ่งแรกของหนังจึงเป็นหนังโรแมนติกแสนสุขของหนุ่มหล่อสาวสวยที่ใช้ชีวิตสุขสันต์ด้วยกันหลังจากอีวานขอจ้างแอนีมาเป็นแฟน 

เช่นเดียวกัน เมื่อรัสเซียสยบยอมเข้ามาอยู่และมีความคิดความเชื่อแบบเดียวกันกับสหรัฐฯ เมื่อใช้ระเบียบโลกเดียวกันคือทุนนิยม สันติภาพระหว่างสหรัฐฯ และรัสเซียก็ดำรงต่อเนื่องมานับแต่นั้น 

จุดเปลี่ยนของหนังเกิดขึ้นเมื่ออีวานขอแอนีแต่งงาน

ความสัมพันธ์ที่เป็นกิจกรรมทางเศรษฐกิจ เปลี่ยนไปสิ้นเชิงเมื่ออีวาน (ในสภาพเมาเละ) ขอแอนีแต่งงานที่ลาสเวกัส ทั้งคู่ตัดสินใจเข้าโบสถ์และจดทะเบียนสมรสกันเป็นสามี-ภรรยาถูกต้องตามกฎหมายทั้งที่ยังไม่สร่างเมา แอนีกลายเป็นซินเดอเรลลา จากนักเต้นโป๊เปลือย กลายเป็นมหาเศรษฐีชั่วข้ามคืน

แต่ครอบครัวของอีวานไม่เห็นด้วย เมื่อถูกพ่อกดดันผ่านลูกน้อง อีวานเลือกหนีปัญหาด้วยการหนีไปเมาและทิ้งแอนีไว้คนเดียวกับบรรดามาเฟียลูกน้องพ่อ หนึ่งในนั้นคือ อิกอร์ ชายรัสเซียที่ทั้งพยายามปราบ ทั้งพยายามปลอบแอนีตลอดทั้งเรื่อง ครึ่งหลังของหนัง จึงเปลี่ยนจากหนังรัก กลายเป็นหนังแอ็กชัน จากการที่บรรดาลูกน้องของพ่ออีวานพยายามตามหาตัวเขาเพื่อให้ทั้งคู่ไปหย่ากันตามคำสั่งพ่อแม่ที่รับไม่ได้กับเรื่องที่เกิดขึ้น 

ความผิดพลาดของแอนีคือ เธอเข้าใจว่าการใช้ชีวิตร่วมกันกับอีวานด้วยการใช้จ่ายเงินมหาศาลโดยไม่คิด นั่นคือความรักที่อีวานมอบให้ ด้วยพลวัตรทางอำนาจเงินที่แตกต่างกัน ทำให้ทั้งคู่มองโลกคนละแบบ สำหรับแอนีแล้ว การที่เด็กหนุ่มยอมปรนเปรอเธอด้วยวิถีชีวิตและเงินตราแบบที่เธอไม่กล้าจินตนาการว่าชีวิตนี้จะมีโอกาสได้สัมผัส นั่นคือการแสดงความรัก แต่สำหรับอีวาน -เงินพวกนั้นไม่ได้มีค่าอะไร สมมติว่าทั้งคู่เป็นคนกรุงเทพฯ แอนีคงไม่คิดจะก้มเก็บเหรียญสลึงที่เธอทำหล่น ส่วนสำหรับอีวาน ด้วยความรวยระดับสามหมื่นล้านบาทของเขา เงินที่เขาใช้กับแอนีก็มีมูลค่าสำหรับเขาเท่ากับเหรียญสลึงของเธอ

หนังค่อยๆ เฉลยว่าอีวานไม่ได้มองแอนีมากไปกว่าการเป็นคนขายบริการทางเพศที่เขาจ่ายเงินเพื่อซื้อความสุข เขาหนักแน่นกับการมีความสัมพันธ์บนพื้นฐานทางเศรษฐกิจ ดังนั้น ความรักที่แอนีมีให้อีวานจึงเป็นความไขว้เขวของเธอเอง จากนักธุรกิจผู้ช่ำชอง ต่อรองราคาค่าตัวตัวเองคล่องแคล่วเมื่อต้นเรื่อง กลับกลายเป็นผู้พ่ายแพ้เมื่อเธอปล่อยให้ความสัมพันธ์ครอบงำด้วยอารมณ์รัก ไม่ยืนหยัดกับการแลกเปลี่ยนทางเศรษฐกิจของโลกทุนนิยม

ความวุ่นวายในครึ่งหลังของเรื่อง จบลงเมื่อแอนีเลือก ‘สยบยอม’ กลับสู่โลกความเป็นจริงของทุนนิยมอีกครั้งหนึ่ง เธอยอมหย่าแต่โดยดี ทิ้งความเป็นซินเดอเรลลา ถอยกลับเข้าไปอยู่ในชนชั้นทางเศรษฐกิจเดิมที่เป็นแห่งหนของเธอ หนังฉายภาพการกลับสู่โลกของการแลกเปลี่ยนทางเศรษฐกิจที่เธอชำนาญ ด้วยภาพของแอนีเสนอการตอบแทนอิกอร์ด้วยเซ็กส์ เขาเป็นผู้ชายธรรมดา ประหม่าเวลาอยู่กับผู้หญิง และฐานะไม่ร่ำรวย อยู่ในชนชั้นทางเศรษฐกิจเดียวกับแอนี 

ท้ายที่สุด แอนีร้องไห้โฮ เมื่ออิกอร์ปฏิเสธเซ็กส์นั้น และเลือกจะจูบเธอด้วยความรัก 

คำถามคือ เธอร้องไห้เพราะดีใจที่มีคนมอบความรัก หรือเพราะความอัดอั้นที่ไม่สามารถกลับมาใช้ชีวิตแสนง่ายด้วยการเดินตามครรลองที่ระบบทุนนิยมขีดเขียนไว้ให้กันแน่

MOST READ

Life & Culture

14 Jul 2022

“ความตายคือการเดินทางของทั้งคนตายและคนที่ยังอยู่” นิติ ภวัครพันธุ์

คุยกับนิติ ภวัครพันธุ์ ว่าด้วยเรื่องพิธีกรรมการส่งคนตายในมุมนักมานุษยวิทยา พิธีกรรมของความตายมีความหมายแค่ไหน คุณค่าของการตายและการมีชีวิตอยู่ต่างกันอย่างไร

ปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย

14 Jul 2022

Life & Culture

27 Jul 2023

วิตเทเกอร์ ครอบครัวที่ ‘เลือดชิด’ ที่สุดในอเมริกา

เสียงเห่าขรม เพิงเล็กๆ ริมถนนคดเคี้ยว และคนในครอบครัวที่ถูกเรียกว่า ‘เลือดชิด’ ที่สุดในสหรัฐอเมริกา

เรื่องราวของบ้านวิตเทเกอร์ถูกเผยแพร่ครั้งแรกทางยูทูบเมื่อปี 2020 โดยช่างภาพที่ไปพบพวกเขาโดยบังเอิญระหว่างเดินทาง ซึ่งด้านหนึ่งนำสายตาจากคนทั้งเมืองมาสู่ครอบครัวเล็กๆ ครอบครัวนี้

พิมพ์ชนก พุกสุข

27 Jul 2023

Life & Culture

26 Mar 2021

ผี เรื่องผี อดีต ความทรงจำและการหลอกหลอนในโรงเรียนผีดุ

เมื่อเรื่องผีๆ ไม่ได้มีแค่ความสยอง! อาทิตย์ ศรีจันทร์ วิเคราะห์พลวัตของเรื่องผีในสังคมไทย ผ่านเรื่องสั้นใน ‘โรงเรียนผีดุ’ วรรณกรรมสยองขวัญเล่มใหม่ของ นทธี ศศิวิมล

อาทิตย์ ศรีจันทร์

26 Mar 2021

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

Privacy Preferences

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

Allow All
Manage Consent Preferences
  • Always Active

Save