ประเด็นสำคัญ
- ผลการวิเคราะห์โดย 101 PUB พบว่าการควบรวมธุรกิจระหว่าง TRUE และ DTAC ส่งผลลบต่อโครงสร้างตลาดโทรคมนาคมไทย โดยเฉพาะด้านการแข่งขัน ซึ่งในความจริงแล้ว กสทช. สามารถป้องกันผลกระทบดังกล่าวได้จากการสั่งห้ามการควบรวมธุรกิจ
- หาก ‘จำต้อง’ อนุญาตให้ควบรวม กสทช. พึงต้องกำาหนดชุดเงื่อนไขที่มีความเข้มข้นพอที่จะบรรเทาความเสี่ยงต่างๆ ที่อาจสร้างผลเสียต่อตลาดและสังคมโดยรวม
- อย่างไรก็ดี เงี่อนไขที่ กสทช. กำหนดหลังจากมีมติ ‘รับทราบ’ การควบรวมธุรกิจกลับดูเหมือนว่าจะไม่เพียงพอที่จะช่วยลดความเสียหายที่จะเกิดขึ้น อีกทั้งอาจยังไม่มีประสิทธิภาพมากพอที่จะบังคับให้ผู้ประกอบกิจการดำเนินการตามได้
- ในอนาคตข้างหน้า ไทยต้องปรับแก้แนวทางในการกำกับดูแลเพื่อที่อย่างน้อยจะไม่ทำให้สถานการณ์เลวร้ายไปมากกว่านี้
เมื่อปลายปี 2021 เครือเจริญโภคภัณฑ์ (ซีพี) และกลุ่มเทเลนอร์ ได้ประกาศความร่วมมือ รวมกิจการของ บมจ. ทรูคอร์ปอเรชั่น (ทรู) และ บมจ. โทเทิ่ล แอ็คเซ็ส คอมมูนิเคชั่น (ดีแทค) ซึ่งการควบรวมระหว่างทรูและดีแทคในครั้งนี้ ย่อมส่งผลกระทบต่อผู้ใช้บริการโทรศัพท์มือถือในประเทศไทยเกือบ 120 ล้านหมายเลข และกระเทือนถึงอนาคตเศรษฐกิจดิจิทัลของไทยในภาพรวม
แม้การควบรวมในครั้งนี้จะมีผลกระทบต่อทั้งผู้บริโภคและต่อโครงสร้างตลาดโทรคมนาคมของไทยอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งจำเป็นต้องมีการกำกับดูแล ไปจนถึงห้ามมิให้เกิดการควบรวมหากผลกระทบจากการควบรวมธุรกิจในครั้งนี้ส่งผลเสียมากกว่าผลดี ทว่าผู้กำกับดูแลตลาดธุรกิจโทรคมนาคมของไทย ซึ่งก็คือ สำนักงาน กสทช. กลับรายงานว่าทางสำนักงานเป็นเพียงผู้รับจดแจ้งรายงาน ไม่มีอำนาจสั่งห้ามการควบรวม และทำได้เพียงกำหนดมาตรการเฉพาะหากพิจารณาแล้วพบว่าการควบรวมอาจมีผลกระทบต่อการแข่งขันในตลาดโทรคมนาคมไทยอย่างมีนัยสำคัญ
ในความจริงนั้น อำนาจหน้าที่ของสำนักงาน กสทช. ได้ระบุไว้ตั้งแต่รัฐธรรมนูญ พ.ร.บ.กสทช. ตลอดจนถึงประกาศของสำนักงาน กสทช. ที่ให้อำนาจกำกับดูแลโดยมีมาตรการป้องกันไม่ให้แสวงหาผลประโยชน์จากผู้บริโภคโดยไม่เป็นธรรม ตลอดจนป้องกันไม่ให้มีการกระทำอันเป็นการผูกขาด หรือก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมในการแข่งขัน หากการควบรวมในครั้งนี้มีผลกระทบต่อการแข่งขันในตลาดโทรคมนาคมตลอดจนผู้บริโภคอย่างมีนัยสำคัญ และผลกระทบนั้นอาจให้ความเสียหายมากกว่าที่มาตรการเฉพาะจะสามารถเยียวยาได้ สำนักงาน กสทช. ก็สามารถสั่งห้ามมิให้เกิดการควบรวมได้เช่นกัน
งานวิจัยชิ้นนี้มุ่งเน้นศึกษาผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นหากเกิดการควบรวมธุรกิจระหว่างทรูและดีแทค พร้อมทั้งมุ่งวิเคราะห์และตรวจสอบการดำเนินงานของสำนักงาน กสทช. ตั้งแต่การวิเคราะห์อำนาจหน้าที่ที่ กสทช. สามารถบังคับใช้ได้
งานวิจัยยังพยายามศึกษามาตรการเยียวยาที่เหมาะสม ซึ่งพยายามรักษาระดับการแข่งขันและผลประโยชน์ของผู้บริโภคให้ได้มากที่สุดเมื่อเกิดการควบรวมกัน จนถึงการวิเคราะห์ปัญหาของมาตรการเฉพาะที่ กสทช. กำหนดหลังจากมีมติรับทราบการควบรวมเมื่อปลายเดือนตุลาคม 2022 นอกจากนี้ ในรายงานฉบับนี้ยังรวมข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการกำกับดูแลตลาดโทรคมนาคมไทย เพื่อให้การทำงานของผู้กำกับดูแลสามารถก่อให้เกิดประโยชน์ต่อผู้บริโภคและเศรษฐกิจดิจิทัลไทยได้อย่างแท้จริง รวมถึงโปร่งใสและตรวจสอบได้
ผลงานชิ้นนี้เป็นความร่วมมือระหว่างสภาองค์กรของผู้บริโภค และ The101.world
ดาวน์โหลดงานวิจัยได้ : ที่นี่
ประเมินการทำหน้าที่ของ-กสทช-กรณีการควบรวมธุรกิจระหว่าง-TRUE-และ-DTAC
เรื่อง: ฉัตร คำแสง
เรื่อง: กษิดิ์เดช คำพุช
เรื่อง: สรวิศ มา
