สมชาย ปรีชาศิลปกุล ตอบคำถามว่าอะไรเป็นเหตุผลที่ทำให้เกิดปรากฏการณ์อาจารย์กฎหมาย ‘อยู่เป็น’ โดยไม่มีการแสดงออกเพื่อปกป้องหลักการทางกฎหมายที่พร่ำสอนต่อลูกศิษย์

สมชาย ปรีชาศิลปกุล เขียนถึงหลักการ ‘ความเป็นอิสระของฝ่ายตุลาการ’ ที่จำเป็นต้องมี ‘การถูกตรวจสอบและความรับผิด’ เป็นหลักการสำคัญเคียงคู่กัน

สมชาย ปรีชาศิลปกุล เขียนถึงปรากฏการณ์ ‘ตุลาการนิยมล้นเกิน’ โดยยกกรณีศึกษาที่เกิดขึ้นในสถาบันตุลาการทั่วโลก ที่ขยับบทบาทจากการชี้ขาดประเด็นทางกฎหมายมาสู่การใช้อำนาจที่เป็นปฏิปักษ์ประชาธิปไตย

สมชาย ปรีชาศิลปกุล ‘สมมติเสวนา’ กับศาสตราจารย์ไพโรจน์ ชัยนาม ปรมาจารย์กฎหมายรัฐธรรมนูญผู้ล่วงลับ ถึงเรื่องการปฏิญาณตนต่อรัฐธรรมนูญของผู้ดำรงตำแหน่งสำคัญทางการเมือง

สมชาย ปรีชาศิลปกุล เขียนถึงหลักความเสมอภาคต่อหน้ากฎหมาย ซึ่งเป็นสิ่งที่ผู้ทรงความยุติธรรมต้องเคารพอย่างเคร่งครัด แถมยังบัญญัติไว้ในประมวลจริยธรรมของข้าราชการตุลาการด้วย

สมชาย ปรีชาศิลปกุล เขียนถึง ‘เครือข่ายปฏิปักษ์ประชาธิปไตย’ ซึ่งมีส่วนในการเกื้อหนุนชนชั้นนำเก่าให้สืบทอดอำนาจต่อไป และทำทุกวิถีทางเพื่อขัดขวางกลุ่มอำนาจใหม่ที่มาจากการเลือกตั้ง

สมชาย ปรีชาศิลปกุล วิเคราะห์หนังสือ ‘รัฐธรรมนูญ: ประวัติศาสตร์ข้อความคิด อำนาจสถาปนา และการเปลี่ยนผ่าน’ ของ ปิยบุตร แสงกนกกุล ที่ อุ๊ หฤทัย นำไปใช้เป็นหลักฐานการแจ้งความ

สมชาย ปรีชาศิลปกุล ชำแหละความบิดเบี้ยวและอยุติธรรมของอำนาจตุลาการ โดยเฉพาะในยุครัฐบาลเผด็จการ อันสะท้อนให้เห็นว่าการ ‘รับโทษ’ นั้นอาจไม่ได้มาคู่กับการ ‘รับผิด’ เสมอไป

สมชาย ปรีชาศิลปกุล เขียนถึงพัฒนาการและความตกต่ำของ ‘องค์กรอิสระ’ ตั้งแต่ยุครัฐธรรมนูญ พ.ศ.2540 ซึ่งยึดโยงอยู่กับประชาชน มาจนถึงรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2560 ซึ่งถูกครอบงำเบ็ดเสร็จโดยระบอบอำนาจนิยม