สมชาย ปรีชาศิลป์กุล ย้อนต้นกำเนิด ‘วันรพี’ พร้อมทบทวนที่มาที่ไปของการยกย่องให้พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ เป็น ‘บิดาแห่งกฎหมายไทย’

สมชาย ปรีชาศิลปกุล สำรวจองค์ประกอบและที่มาของตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ตั้งแต่ปี 2540 ถึงปัจจุบัน และชี้ให้เห็นว่าศาลรัฐธรรมนูญไทยกลับไร้ผู้เชี่ยวชาญด้านรัฐธรรมนูญ อีกทั้งยังไร้ซึ่งประชาชนด้วย

สมชาย ปรีชาศิลปกุล ชวนตั้งคำถามด้านกลับของข้ออ้าง “ความเป็นอิสระของศาล” ที่ต้องการปลอดการเมือง ปราศจากการแทรกแซงจากบุคคลภายนอก ว่าตุลาการจะยึดโยงกับประชาชนได้อย่างไร ภายใต้อุดมการณ์แบบเสรีประชาธิปไตย

สมชาย ปรีชาศิลปกุล สำรวจแนวโน้มและข้อถกเถียงว่าด้วยการขยายทางอำนาจของฝ่ายตุลาการในประเทศประชาธิปไตยใหม่ จากพื้นที่ทางกฎหมายสู่การเมืองและนโยบายสาธารณะ “ตุลาการธิปไตย” ส่งผลต่อหลักการแบ่งแยกอำนาจฝ่ายบริหาร นิติบัญญัติ และตุลาการอย่างไร นี่คือระบบอำนาจนิยมอีกแบบหนึ่งหรือไม่

แม้ผู้นำเผด็จการจะจากไป แต่ซากเดนของระบอบเผด็จการยังคงอยู่ สมชาย ปรีชาศิลปกุล สำรวจกรณีตัวอย่างของภาระและปัญหานานัปการที่ระบอบเผด็จการทิ้งไว้ให้สังคมต้องแบกรับกันต่อไป

ในบรรยากาศวันแห่งความรัก สมชาย ปรีชาศิลปกุล สำรวจความหมายของ ‘ความรัก’ ในคำพิพากษา เพศวิถีในแวดวงตุลาการดำเนินไปในทิศทางเดียวกับโลกที่กำลังหมุนไป หรือยิ่งห่างไกลมากขึ้นเรื่อยๆ

สมชาย ปรีชาศิลปกุล วิพากษ์ระบบสอบเข้าดำรงตำแหน่งผู้พิพากษา จากความบากบั่นในการ “ลอดรูเข็ม” ถึงการพรางตัวของชนชั้นนำตุลาการ สามัญชนมีโอกาสนั่งบัลลังก์ศาลมากน้อยเพียงใด การสอบเป็นการแข่งขันกันด้วยความสามารถล้วนๆ จริงหรือไม่ และกระบวนการสอบมีความหมายทางการเมืองเช่นใด

สมชาย ปรีชาศิลปกุล ตั้งคำถาม รัฐธรรมนูญควรถูกเขียนขึ้นใหม่ในแต่ละยุคสมัยหรือไม่ ทำอย่างไรให้ประเทศไทยไม่เดินหน้าเข้าสู่ยุคสมัย “ซากศพปกครองคนเป็น”

สมชาย ปรีชาศิลปกุล ทบทวนคุณูปการของ ‘ปรีดี เกษมทรัพย์’ ที่มีต่อการบุกเบิกการเรียนการสอนนิติปรัชญาที่คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และตั้งคำถามถึง ‘ความหยุดนิ่ง’ ของสถานะความรู้ทางนิติปรัชญาของสถาบันทางกฎหมายแห่งนี้