“ภารกิจของ ‘ผังล้มเจ้า’ ในวันที่เผยแพร่ออกมาคือปฏิบัติการทางข้อมูลข่าวสารในสองด้าน ด้านที่หนึ่ง คือภายในหน่วยงานของรัฐเองที่เตรียมจะต้องใช้กำลังปราบปราม แต่ในขณะเดียวกันก็ทำความคิดกับสังคมด้วย เพื่อจะบอกว่าไอ้ที่ชุมนุมพวกนี้มันไม่มีความบริสุทธิ์ใจหรอก มันไม่ได้แค่ขอการยุบสภาหรอก”
26 เมษายน 2553 หรือเมื่อ 15 ปีที่แล้ว ท่ามกลางการชุมนุมใจกลางกรุงเทพฯ ของ ‘คนเสื้อแดง’ หรือกลุ่มแนวร่วมประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ (นปช.) เพื่อเรียกร้องให้รัฐบาลอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ยุบสภาและเลือกตั้งใหม่ พ.อ.สรรเสริญ แก้วกำเนิด โฆษกศูนย์อำนวยการแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉิน (ศอฉ.) ณ ขณะนั้น นำเอกสารแผ่นหนึ่งมาแจกให้กับสื่อมวลชน โดยที่เอกสารดังกล่าวแสดงแผนผังความสัมพันธ์ของนักการเมือง นักวิชาการ แกนนำการชุมนุม สื่อ และอื่นๆ ซึ่งรายชื่อทั้งหมดเชื่อมโยงไปสู่ศูนย์กลางคือ ‘ทักษิณ ชินวัตร’
แผนผังนี้เป็นที่รู้จักในนาม ‘ผังล้มเจ้า’
แม้เวลาต่อมา พ.อ.สรรเสริญ จะยอมรับต่อศาลว่า ผังล้มเจ้าไม่มีจริง “เอกสารที่ไปแจกนั้นมิได้หมายความว่าผู้ที่มีชื่อในเอกสารเป็นผู้เกี่ยวข้องในฐานะอยู่ในขบวนการล้มล้างสถาบันพระมหากษัตริย์ แต่เป็นความเกี่ยวข้องสัมพันธ์ในลักษณะต่างๆ ซึ่งให้สังคมพิจารณาและวินิจฉัยเอาเอง”
แต่ไม่อาจปฏิเสธได้ว่า ‘ผังล้มเจ้า’ คือหนึ่งในเครื่องมือสำคัญที่รัฐไทยใช้อ้างความชอบธรรมเพื่อเข้าปราบปรามเข่นฆ่าประชาชน จนมีผู้เสียชีวิตจากเหตุสลายการชุมนุมช่วงเมษายนถึงพฤษภาคม 2553 จำนวน 99 ราย
ในวาระครบรอบ 15 ปี ‘ผังล้มเจ้า’ วันโอวันชวน ปิยบุตร แสงกนกกุล อดีตเลขาธิการพรรคอนาคตใหม่และอดีตสมาชิกคณะนิติราษฎร์ สนทนาถึงภารกิจของ ‘ผังล้มเจ้า’ ปฏิบัติการทางข้อมูลของรัฐ สถาบันพระมหากษัตริย์ในสังคมไทย และบทบาทของทักษิณ ชินวัตร ซึ่งครั้งหนึ่งเคยมีชื่ออยู่ใจกลางของ ‘ผังล้มเจ้า’ และวันนี้กลับมาอยู่ที่ศูนย์กลางการเมืองไทยอีกครั้งด้วยสถานะที่แตกต่างออกไป
