พ.ศ.2567 นับเป็นปีครบรอบมรณกาล 60 ปีของจอมพล ป.พิบูลสงคราม (พ.ศ.2440-2507) ผู้นั่งแท่นนายกรัฐมนตรีนานที่สุดของประเทศไทย คือ 15 ปีเศษตลอดสองช่วงประวัติศาสตร์สำคัญ คือ หนึ่ง ก่อนและระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 วันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ.2481 – 1 สิงหาคม พ.ศ.2487 และสอง ภายหลังสงคราม วันที่ 8 เมษายน พ.ศ.2491 – 16 กันยายน พ.ศ.2500
การครองตำแหน่งผู้นำสูงสุดของประเทศ 2 วาระดูช่างมีความย้อนแย้งกันเป็นที่สุด เมื่อวาระแรกกว่า 5 ปี คือการร่วมเป็นพันธมิตรกับญี่ปุ่น ส่วนวาระหลังอีก 10 ปีคือการร่วมมือกับสหรัฐอเมริกาเพื่อต่อต้านคอมมิวนิสต์ในภาวการณ์สงครามเย็นหลังสงครามโลก กระทั่งในท้ายที่สุด ‘ท่านผู้นำ’ ก็ถูกลูกน้องคนสนิทล้มล้างด้วยรัฐประหารเมื่อเย็นวันที่ 16 กันยายน พ.ศ.2500 (ดูบทความเกี่ยวกับการรัฐประหารจอมพล ป. ของผู้เขียนได้ที่นี่)
ในปีสุดท้ายของการเป็นนายกฯ นั้น จอมพล ป. ได้ทิ้งท้ายด้วยเมกะโปรเจกต์สำคัญ 3 โครงการใหญ่ที่ยังหลงเหลือมรดกไว้จนถึงทุกวันนี้ คือ 1.เปิดทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 หรือที่รู้จักในอีกชื่อว่า ‘ถนนมิตรภาพ’ สู่แดนอีสาน 2.จัดงานฉลอง 25 พุทธศตวรรษในช่วงวันวิสาขะบูชาปีนั้น กับริเริ่มดำเนินโครงการพุทธมณฑลที่จังหวัดนครปฐม และ 3.สร้างเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำแห่งแรกของประเทศไทยที่เขายันฮี จังหวัดตาก ที่รู้จักกันทุกวันนี้ในชื่อ ‘เขื่อนภูมิพล’
ปี 25 พุทธศตวรรษยังนับเป็นปี ‘แซยิด อายุครบ 60 ปี’ ของท่านผู้นำตราไก่ท่านนี้ จากของสะสมเกี่ยวเนื่องกับจอมพล ป. พิบูลสงครามของผู้เขียน พบว่าปีนั้นรัฐบาลได้จัดพิมพ์ปฏิทินอยู่หนึ่งชุด สะท้อนภาพนโยบายหลักๆ ที่เป็นหัวใจของการบริหารตลอดเวลาไม่ว่าจะดำรงตำแหน่งวาระแรกหรือวาระหลัง ผ่านภาพวาดและคำขวัญจำนวน 12 เดือน โดยมีรูปวาดหลักขนาดใหญ่เป็นภาพพระพุทธเจ้านั่งสมาธิอยู่ใต้ต้นพระศรีมหาโพธิ์ รังสรรค์โดยบรมครูศิลปินแห่งยุค ‘เหม เวชกร’ (พ.ศ.2446-2512)
ปฏิทินเก่าไม่ได้ถูกฉีกใช้นับเป็นของที่หาได้ยากสำหรับนักสะสมสิ่งพิมพ์ เมื่อผู้เขียนลองปัดฝุ่นหยิบขึ้นมาพินิจพิเคราะห์ พบว่าเมื่อปี 25 พุทธศตวรรษนั้น นับจากเดือนมีนาคม-ธันวาคม ทั้ง 10 เดือนมีความพ้องต้องกันกับปฏิทิน พ.ศ.2567 อย่างไม่ผิดเพี้ยน ต่างจาก 2 เดือนแรกคือ มกราคมและกุมภาพันธ์ เนื่องจาก พ.ศ.2567 เป็นปีที่เดือนกุมภาพันธ์มี ‘วันที่ 29’ (ซึ่งเป็นปกติในรอบทุก 4 ปี)
ในวาระดิถีขึ้นปีใหม่ พ.ศ.2567 (ปีมะโรง) นี้ จึงถือเป็นโอกาสชุบชีวิตปฏิทินชิ้นอำลาผู้นำประเทศคนสุดท้ายที่เป็นผู้ร่วมก่อการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 24 มิถุนายน พ.ศ.2475 นำภาพและคำบรรยายทั้งหมดที่ปรากฏอยู่บนปฏิทิน 25 พุทธศตวรรษภายใต้รัฐบาลของ จอมพล ป. พิบูลสงคราม ส่งเป็น ส.ค.ส. เผยแพร่ผ่านบทความชิ้นนี้ พร้อมรำลึกถึงนายกรัฐมนตรีผู้ริเริ่มเปลี่ยนการนับวันปีใหม่จากวันที่ 1 เมษายน เป็น 1 มกราคม ตามแบบสากลโลกเป็นครั้งแรก เมื่อ พ.ศ.2484 (หลังขึ้นสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในวาระแรกเพียง 3 ปีเศษ)
“…นานาอารยประเทศทั้งปวง ตลอดถึงประเทศใหญ่ ๆ ทางปลายบุรพทิศนี้ ได้นิยมใช้วันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นต้นปี การนิยมใช้วันที่ 1 มกราคมนี้ มิได้เกี่ยวข้องกับลัทธิศาสนา จารีตประเพณี หรือการเมืองของชาติใดประเทศใด แต่เป็นการคำนวณโดยวิทยาการทางดาราศาสตร์ และนิยมใช้กันมาเป็นเวลากว่าสองพันปี เมื่อประเทศไทยได้นิยมถือสุริยคติตามอย่างนานาประเทศแล้ว ก็เป็นการสมควรอย่างยิ่งที่จะใช้วันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นต้นปีเหมือนอย่างประเทศทั้งหลาย เพราะวันที่ 1 มกราคม ก็ใกล้เคียงกับวันแรม 1 ค่ำ ของไทย และเป็นการใช้ฤดูหนาวเริ่มต้นปี การใช้วันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นปีใหม่ จะเป็นการสอดคล้องต้องตามจารีตประเพณีโบราณของไทย ต้องตามคติแห่งพระบวรพุทธศาสนา และได้ระดับกับนานาอารยประเทศทั้งมวล…” พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี
เรื่อง: นริศ จรัสจรรยาวงศ์
