อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ พาไปทำความรู้จัก ‘มหาหนอ’ หรือ ขุนอนุกิจวิธูร (น้อย จุลวิธูร) ผู้เป็น ‘พ่อครู’ ของศิษย์จำนวนมากในช่วงทศวรรษ 2430

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ หยิบยกบทสนทนาของ ‘วิลาส มณีวัต’ และผู้เชี่ยวชาญอื่นๆ จากวงเสวนา ‘ต้นไม้ในพระนคร’ เมื่อปี 2512 มาสะท้อนความเปลี่ยนแปลงของเมืองหลวงในทศวรรษ 2510 ที่ความเจริญเข้ามาเบียดขับสิ่งแวดล้อม

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ พาไปดูแมวห้องสมุด มธ. แล้วย้อนมองประวัติศาสตร์หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในช่วงต้นทศวรรษ 2500 ที่บริหารจัดการและพัฒนาห้องสมุดจนก้าวล้ำทันสมัยจนบรรณารักษ์จากอินโดนีเซียมาขอฝึกปฏิบัติงาน

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ เขียนถึงกรณีที่ ‘ครูฉ่ำ จำรัสเนตร’ สส.นครศรีธรรมราชในทศวรรษ 2480 ตกเป็นจำเลยในคดีอาชญากรรมทางเพศ พร้อมเปิดเรื่องราวว่าเหตุใดครูฉ่ำจึงถูกขนานนามว่าเป็นตัวตลกของสภา

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ เขียนถึงความพยายามหยิบยกเอาประวัติศาสตร์ ‘สมัยกรุงศรีอยุธยา’ มาใช้เป็นเครื่องมือต่อสู้เชิงการเมือง สำรวจความรับรู้ของผู้คนในยุคเปลี่ยนผ่านสู่ความเป็นสมัยใหม่อย่างทศวรรษ 2440 ผ่านหนังสือที่จัดพิมพ์โดย ก.ศ.ร. กุหลาบ และในช่วงระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 ผ่านการอภิปรายคัดค้านการยุบรวมจังหวัดในสภาหินอ่อน

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ เขียนถึงอนุภรรยาสาวชาวอุดรธานีของจอมพล ป. พิบูลสงคราม ผู้มีนามว่า ‘คำนึงนิตย์ วงศ์วัฒนะ’ ชีวิตรักของท่านผู้นำวัย 60 ปีและอดีตผู้เข้าประกวดเวทีนางสาวไทยผู้นี้ ทำให้จอมพล ป. ถูกวิจารณ์ว่าเชิดชูนโยบายผัวเดียวเมียเดียวแต่กลับมีหลายเมียเสียเอง

อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ เล่าถึงคำกล่าวอ้างในยุคหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 ที่ว่าคณะราษฎรผู้เป็นนักเรียนนอกจากฝรั่งเศส รับเอาวัฒนธรรมความหลงใหลเรื่องโป๊เปลือยติดตัวกลับคืนมาสู่เมืองไทย และกล่าวถึงนโยบายจัดระเบียบศีลธรรมประชาชนของรัฐบาล