ความสัมพันธ์ระหว่างโคลอมเบียและเวเนชุเอลาเริ่มมาตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 16 เมื่อผู้ปกครองชาวสเปนริเริ่มจัดตั้งจังหวัดซานตามาร์ตา ซึ่งปัจจุบันคือโคลอมเบีย และขณะเดียวกันก็จัดตั้งจังหวัดนิวอันดาลูเซีย ซึ่งปัจจุบันคือเวเนซุเอลา ทั้งสองประเทศได้รับเอกราชพร้อมกันในวันที่ 20 กรกฎาคม 1810 ภายใต้การนำของ Simón Bolivar และได้รวมตัวเป็นประเทศเดียวกันในนาม The Gran Colombia ซึ่งนอกจากจะรวมทั้งสองประเทศดังกล่าว ยังรวมเอกวาดอร์และปานามาอีกด้วย แต่ต่อมาไม่นานเวเนซุเอลากับเอกวาดอร์ก็ขอแยกตัวเป็นเอกราช และนับตั้งแต่นั้นมาความสัมพันธ์ระหว่างโคลอมเบียและเวเนซุเอลาก็มีทั้งในแง่ความร่วมมือและความขัดแย้ง
นับตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 20 เป็นต้นมา ความขัดแย้งที่สำคัญระหว่างสองประเทศคือความขัดแย้งทางการทหารในประเด็นเรื่องพรมแดน ความสัมพันธ์ของของสองประเทศได้ถึงจุดต่ำสุดเมื่อวันที่ 19 สิงหาคม 1987 เมื่อเรือรบของโคลอมเบียแล่นเรือในเขตน่านน้ำที่มีปัญหาระหว่างสองประเทศ ทำให้ประธานาธิบดี Jaime Lusinchi ของเวเนซุเอลาส่งกองกำลังทางอากาศเข้าไปในพื้นที่ดังกล่าว
นอกจากนี้ความขัดแย้งภายในของโคลอมเบียเองระหว่างรัฐบาลและกองกำลังฝ่ายซ้าย ไม่ว่าจะเป็น Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) หรือ Ejército de Liberación Nacional (ELN) ก็ส่งผลกระทบต่อทั้ง 2 ประเทศ การต่อสู้ตามชายแดนของกองทัพโคลอมเบียกับกลุ่มกบฏฝ่ายซ้าย ทำให้มีการก้าวล่วงเข้าไปในดินแดนของเวเนซุเอลาอยู่เสมอ และเมื่อความรุนแรงในโคลอมเบียเพิ่มสูงขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 1980 ก็ส่งผลให้ประชาชนชาวโคลอมเบียจำนวนมากหนีภัยสงครามเข้าไปอยู่ในเวเนซุเอลา กลุ่มกบฏฝ่ายซ้ายในโคลอมเบียยังมีบทบาทบริเวณพรมแดนของสองประเทศที่มีความยาวถึง 2,210 กิโลเมตรโดยเฉพาะการค้าขายของเถื่อน ไม่ว่าจะเป็นน้ำมัน ยาเสพติด อาวุธสงคราม และรถยนต์ที่ถูกขโมยมา และนับตั้งแต่ปี 2002 เป็นต้นมา ความสัมพันธ์ของโคลอมเบียและเวเนซุเอลาก็มีลักษณะลุ่มๆ ดอนๆ อันเป็นผลมาจากความคิดทางการเมืองที่แตกต่างกันระหว่างผู้นำของทั้งสองประเทศ
ในช่วงปี 1939 รัฐบาลเวเนซุเอลาประกาศให้พื้นที่ส่วนใหญ่ของอ่าวเวเนซุเอลาเป็นของตัวเอง ทำให้รัฐบาลโคลอมเบียเรียกร้องให้รัฐบาลเวเนซุเอลาจัดการเรื่องพรมแตนทางทะเลเสียใหม่ให้เป็นไปตาม The United Nations Convention on the Law of the Sea จนมีการลงนามในสนธิสัญญาพรมแดนระหว่างสองประเทศกันในปี 1941 ก่อนที่ต่อมาในวันที่ 20 มิถุนายน 1989 ทั้งสองประเทศได้ตกลงจัดตั้งคณะกรรมาธิการเพื่อจัดการปัญหาพรมแดนระหว่างกัน จากนั้นในวันที่ 18 พฤษภาคม 1991 โคลอมเบียและเวเนซุเอลาทำข้อตกลงการใช้น่านฟ้าร่วมกัน และยังจัดตั้งคณะกรรมาธิการผสมเพื่อจัดการปัญหายาเสพติดข้ามชาติ และต่อมาในปี 1994 ก็มีการแต่งตั้งคณะทำงานเพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลทางด้านความมั่นคงของทั้งสองประเทศ
ในวันที่ 25 กุมภาพันธ์ 1995 กลุ่มกบฏฝ่ายซ้ายของโคลอมเบีย ELN ก็ได้บุกรุกเข้าไปในดินแดนของเวเนซุเอลา ส่งผลให้ชาวเวเนซุเอลาตายไป 8 คน และบาดเจ็บ 12 คน จากนั้นในวันที่ 30 เมษายน 1998 กบฏ ELN ก็ทำการโจมตีเมืองพรมแดนของโคลอมเบียและหนีเข้าไปในเวเนซุเอลา รัฐบาลของเวเนซุเอลาภายใต้การนำของ Rafael Caldera อนุญาตให้กองทัพโคลอมเบียข้ามพรมแดนเข้ามาจัดการกับกลุ่มกบฏ ELN ได้ ก่อนที่ในวันที่ 21 มีนาคม 2000 เฮลิคอปเตอร์จำนวน 4 ลำและเครื่องบินอีก 2 ลำของเวเนซุเอลาได้ข้ามน่านฟ้าเข้าไปในโคลอมเบียและยิงถล่มใส๋ผู้ก่อการร้าย และในวันที่ 23 เมษายนปีเดียวกันนั้นเอง รัฐบาลของโคลอมเบียและเวเนซุเอลาก็ได้ลงนามในข้อตกลงในการจัดการปัญหาผู้ลี้ภัยสงครามชาวโคลอมเบียที่หนีเข้าไปอยู่ในเวเนซุเอลา
เมื่อเข้าสู่เดือนกุมภาพันธ์ 2001 José María Ballestas ผู้นำกลุ่มกบฏ ELN ผู้อยู่เบื้องหลังการจี้เครื่องบินสายการบิน Avianca ซึ่งเป็นสายการบินประจำชาติของโคลอมเบียก็ถูกจับได้ในเวเนซุเอลา แต่ต่อมาก็ได้รับการปล่อยตัว ทำให้ผู้นำโคลอมเบีย Andrés Pastrana เกิดความไม่พอใจอย่างยิ่งต่อผู้นำเวเนซุเอลา Hugo Chávez
ในปี 2002 มีความพยายามที่จะก่อการรัฐประหารโค่นล้ม Chávez แต่ไม่สำเร็จ ผู้นำการรัฐประหารในครั้งนั้น Pedro Carmona ได้เข้าไปขอลี้ภัยทางการเมืองในสถานทูตโคลอมเบีย ณ กรุงการากัส เมืองหลวงของประเทศเวเนซุเอลา สร้างความไม่พอใจให้กับ Chávez อย่างมาก ก่อนที่ความสัมพันธ์ของทั้งสองประเทศเสื่อมทรามลงอีก เมื่อมีการลักพาตัวผู้นำกบฏฝ่ายซ้ายกลุ่ม FARC ของโคลอมเบีย Rodrigo Granda ในเขตพื้นที่ของเวเนซุเอลาและพาตัวเขากลับไปยังโคลอมเบีย
ปลายปี 2007 ประธานาธิบดีของโคลอมเบียในขณะนั้น Álvaro Uribe ได้ร้องขอให้ประธานาธิบดี Chávez เป็นตัวกลางในการไกล่เกลี่ยในการแลกเปลี่ยนระหว่างตัวประกันชาวโคลอมเบียที่ถูกจับไปกับสมาชิกของ FARC โดยผู้นำในการเจรจาของโคลอมเบียคือ Piedad Córdoba ต่อมาระหว่างการประชุมแบบสองต่อสองในระหว่างการประชุมใหญ่ The Ibero-American Summit ประธานาธิบดี Uribe ได้ขอร้องไม่ให้ประธานาธิบดี Chávez ติดต่อกับผู้นำทางการทหารของโคลอมเบียโดยพลการ แต่สองอาทิตย์ถัดมาประธานาธิบดี Chávez ได้พยายามติดต่อผู้บัญชาการทหารบกของโคลอมเบีย ส่งผลให้ประธานาธิบดี Uribe ไม่พอใจเป็นอย่างมาก และประกาศยกเลิกการเจรจาไกล่เกลี่ยกับ FARC ที่มี Chávez และ Córdoba เป็นผู้นำในการเจรจาไกล่เกลี่ยดังกล่าว
ขณะที่ความสัมพันธ์ของทั้งสองประเทศมีแนวโน้มแย่ลงในทุกที ในวันที่ 27 ธันวาคม 2007 ประธานาธิบดี Chávez ประกาศว่าเขามีแผนเข้าไปช่วยเหลือตัวประกันที่อยู่ภายใต้การควบคุมของ FARC ในโคลอมเบีย โดยเขาส่งเครื่องบินของเวเนซุเอลาโดยความร่วมมือกับองค์กรกาชาดสากลเข้าไปช่วยเหลือตัวประกัน 3 คนออกมาได้
ในวันที่ 1 มีนาคม 2008 กองทัพของโคลอมเบียได้ยิงปืนถล่มกลุ่มกบฏฝ่ายซ้าย FARC บริเวณพรมแดนระหว่างโคลอมเบียกับเอกวาดอร์ ส่งผลให้กลุ่มกบฏตายไป 17 คน ซึ่งรวมทั้งผู้นำเบอร์สองของ FARC Raúl Reyes การโจมตีครั้งนี้เลยเข้าไปในพรมแดนเอกวาดอร์ 1.8 กิโลเมตร โดยประธานาธิบดีของโคลอมเบีย Álvaro Uribe ได้ต่อสายไปยังประธานาธิบดีเอกวาดอร์ Correa ว่าการกระทำทางการทหารดังกล่าวเป็นไปเพื่อการกำจัดกบฏฝ่ายซ้ายแต่เพียงเท่านั้น ประธานาธิบดี Correa ได้ประกาศที่จะสืบสวนเรื่องนี้ ต่อมา Correa ได้ประกาศว่ารัฐบาลของโคลอมเบียทำการละเมิดดินแดนของเอกวาดอร์ มีการเรียกตัวเอกอัครราชทูตเอกวาดอร์ประจำกรุงโบโกตาของโคลอมเบียกลับประเทศ ต่อมารัฐบาลของโคลอมเบียได้ขอโทษเรื่องนี้ต่อเอกวาดอร์
ส่วนประธานาธิบดีของเวเนซุเอลา Chávez ก็ประกาศว่าถ้ากองทัพโคลอมเบียล้ำเข้ามาในพื้นที่ของเวเนซุเอลา เขาจะประกาศสงครามต่อโคลอมเบียทันที นอกจากนี้เขายังประณามผู้นำโคลอมเบียอย่างหนัก Chávez สั่งการให้กองทหาร 10 กองร้อยเข้าประชิดพรมแดนโคลอมเบียกับเวเนซุเอลารวมทั้งประกาศปิดสถานทูตของตนเองในโคลอมเบีย อีกทั้ง Chávez ยังประกาศสนับสนุนประธานาธิบดีของเอกวาดอร์ อย่างไรก็ตามในวันที่ 8 มีนาคม 2008 รัฐบาลเวเนซุเอลาประกาศว่าจะปรับปรุงความสัมพันธ์ของรัฐบาลเวเนซุเอลากับรัฐบาลโคลอมเบียให้อยู่ในระดับปกติ
Chávez ยังเรียกร้องให้ประเทศต่างๆ ในลาตินอเมริกาและสหภาพยุโรปให้นำชื่อของ FARC ออกจากรายชื่อการเป็นกลุ่มผู้ก่อการร้าย แต่ทุกประเทศปฏิเสธ โดย FARC ถูกบรรจุในลิสต์ผู้ก่อการร้ายหลังจากการลักพาตัว Íngrid Betancourt นักการเมืองหญิงสัญชาติโคลอมเบียและฝรั่งเศส ในเดือนมิถุนายน 2008 ท่ามกลางผู้ที่ถูกลักพาตัวอยูทั้งหมดกว่า 700 คน Chávez พยายามที่จะหาทางช่วยตัวประกันที่ FARC ควบคุมตัวแต่ก็ไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร จนนำไปสู่การถอนตัวของ Chávez ในการสนับสนุนกลุ่มกบฏ FARC ในเวลาต่อมา
ปลายเดือนกรกฎาคม 2008 รัฐบาลโคลอมเบียออกแถลงการณ์ว่าปืนต่อสู้อากาศยานของรัฐบาลเวเนซุเอลาที่ซื้อมาจากบริษัทของสวีเดนถูกนำมาใช้โดยกลุ่ม FARC ทำให้ประธานาธิบดี Chávez ตอบโต้โดยการเรียกเจ้าหน้าที่ทางการทูตเกือบทั้งหมดรวมถึงเอกอัครราชทูตกลับประเทศ รวมถึงประกาศยกเลิกการนำเข้ารถยนต์จากโคลอมเบีย และห้ามการส่งน้ำมันไปยังโคลอมเบีย อย่างไรก็ตาม อีกไม่นานเอกอัครราชทูตเวเนซุเอลาประจำกรุงโบโกตาก็ได้ถูกส่งกลับไปประจำการอีกครั้งหนึ่ง
ต่อมาเมื่อประธานาธิบดี Chávez ถึงแก่อสัญกรรม รองประธานาธิบดี Nicolás Maduro ได้ดำรงตำแหน่งสืบแทน เขาทำการประณามประธานาธิบดี Juan Manuel Santos แห่งโคลอมเบียที่ได้ให้การต้อนรับ Henrique Capriles คู่แข่งทางการเมืองของเขาที่ทำเนียบประธานาธิบดีในกรุงโบโกตา ขณะที่ Capriles นั้นกำลังเดินสายไปทั่วลาตินอเมริกาเพื่อขอเสียงจากประชาคมลาตินอเมริกาให้ร่วมกันประณามการโกงการเลือกตั้งในปี 2013 ที่จัดขึ้นหลังจาก Chávez ถึงแก่อสัญกรรมได้ไม่นาน และคะแนนเสียงที่ Maduro ชนะเขาได้ก็เพียงเฉียดฉิวเท่านั้น
ในกลางเดือนสิงหาคม 2015 ประธานาธิบดี Maduro ประกาศปิดสะพาน Simón Bolívar International Bridge ซึ่งเป็นสะพานเชื่อมต่อระหว่างโคลอมเบียกับเวเนซุเอลา และขับไล่คนโคลอมเบียที่อยู่บริเวณนั้นและใกล้เคียงให้กลับประเทศ เนื่องจากรัฐบาลเวเนซุเอลามองว่าผู้ก่อการร้ายชาวโคลอมเบียเข้าโจมตีกองทัพของเวเนซุเอลา รวมถึงลักลอบค้าน้ำมันเถื่อน และของใช้ที่จำเป็นอีกด้วย รัฐบาลเวเนซุเอลายังประกาศเตือนว่า ถ้าสถานการณ์ยังไม่ดีขึ้นก็จะประกาศปิดสะพานเชื่อมระหว่างสองประเทศให้หมด วิกฤตครั้งนี้ยังทำให้ชาวโคลอมเบียนับหมื่นคนที่ลี้ภัยอยู่ในเวเนซุเอลาถูกส่งตัวกลับประเทศ
เห็นได้ว่าไม่ว่าประธานาธิบดี Chávez หรือประธานาธิบดี Maduro แห่งเวเนซุเอลา เมื่อมีปัญหากับโคลอมเบีย ก็มักใช้วิธีการปิดพรมแดน การปิดสถานทูต และการเรียกตัวเจ้าหน้าที่การทูตกลับ แต่เพียงแค่เวลาไม่นานก็ยอมกลับสู่สภาพการณ์ปกติ เพราะอย่างไรแล้วเวเนซุเอลายังต้องพึ่งพาสินค้าอุปโภคและบริโภคเป็นจำนวนมากจากโคลอมเบีย ดังนั้นการปิดพรมแดนจะส่งผลเสียต่อสินค้า ทำให้ชาวเวเนซุเอลาเดือดร้อนเสียเอง เป็นการได้ไม่คุ้มเสีย ดังนั้นการใช้การทูตในลักษณะนี้มีผลเสียมากกว่าผลดีต่อเวเนซุเอลา
ในปัจจุบัน โคลอมเบียได้ประธานาธิบดีคนใหม่คือ Gustavo Petro ซึ่งมีนโยบายเอียงซ้ายแตกต่างจากประธานาธิบดีในอดีตทั้งหมดของโคลอมเบียที่มีแนวคิดเอียงขวาในการบริหารประเทศ เขาได้ส่ง Armando Alberto Benedetti Villaneda ไปเป็นเอกอัครราชทูตคนใหม่ประจำกรุงการากัสของเวเนซุเอลา และกล่าวไว้ว่าเขาจะพยายามอย่างเต็มความสามารถในการฟื้นฟูความสัมพันธ์ระหว่างประเทศทั้งสองที่เคยมีอดีตรวมกันในการเป็นประเทศเดียวกันมาก่อน
ต่อมาในวันที่ 1 พฤศจิกายน 2022 ประธานาธิบดี Petro เดินทางเยือนเวเนซุเอลาอย่างเป็นทางการ และได้รับการต้อนรับอย่างอบอุ่นจากประธานาธิบดี Maduro นอกจากนี้โคลอมเบียยังเปิดรับผู้ลี้ภัยจากความอดอยากในเวเนซุเอลามากกว่า 2 ล้านคนในปัจจุบัน โดยรัฐบาลโคลอมเบียประกาศไว้ว่า ตอนที่โคลอมเบียประสบปัญหาสงครามกลางเมืองระหว่างคริสต์ทศวรรษที่ 1950-2000 เวเนซุเอลาได้เปิดประเทศต้อนรับผู้ลี้ภัยชาวโคลอมเบียเป็นจำนวนมาก ดังนั้นเมื่อเวเนซุเอลาประสบปัญหา คนโคลอมเบียก็พร้อมที่จะช่วย
เราอาจกล่าวโดยสรุปได้ว่า ทั้งโคลอมเบียและเวเนซุเอลามีลักษณะที่เป็นเหมือนคู่รักกัน ทะเลาะเบาะแว้งกันเป็นครั้งคราวอยู่เสมอ แต่ท้ายที่สุดก็ตัดกันไม่ขาด
เรื่อง: เชาวฤทธิ์ เชาว์แสงรัตน์
