วิกตัวร์ เวมบันยามา คือนักกีฬาบาสเก็ตบอลประเภทที่เราเห็นแล้วต้องอุทานว่า “อย่างกับกดสูตรเลยว่ะ”
ผู้เล่นแบบนี้มีไม่บ่อย หมายถึงประเภทที่เหมือนหลุดออกมาจากเกมเพลย์สเตชั่น ค่าความสามารถต่างๆ พุ่งกระโจนแทบทะลุกราฟ ทักษะ, เกมบุก, ความอึด, แรงกระโดด ฯลฯ ถ้าจะนับนิ้วมือ ชื่อแรกๆ ที่โผล่มาคงไม่พ้น ไมเคิล จอร์แดน, โคบี ไบรอันต์ หรือที่ยังยืนอยู่ในสังเวียนอย่าง เลบรอน เจมส์ กับ สตีเฟน เคอร์รี ตลอดจนผู้เล่นรุ่นผลัดใบแบบ นิโกลา โยคิช และ ยานนิส อันเตโทคุมโป
และชื่อล่าสุดที่โผล่มาคือเวมบันยามา เด็กหนุ่มสัญชาติฝรั่งเศส เจ้าของส่วนสูง 224 เซนติเมตร และความยาวช่วงแขนหรือ wingspan 240 เซนติเมตร ตัวเลขอย่างหลังถือเป็นเรื่องสำคัญของนักกีฬาบาสเกตบอลมากกว่าส่วนสูงเสียด้วยซ้ำ เนื่องจากผู้เล่นที่มีช่วงแขนยาวมักได้เปรียบในการเล่นเกมรับ (ลองนึกภาพว่าคุณต้องหาทางมุดไปทำแต้มโดยมีคู่ต่อสู้ที่ช่วงแขนสองข้างยาวร่วมสองเมตรครึ่งดู) เป็นพิเศษ และยิ่งกับผู้เล่นอาชีพที่ต้องเกลาทักษะให้แหลมคงทั้งเกมรุกและเกมรับ ช่วงแขนยาวจึงถือเป็นข้อได้เปรียบทางธรรมชาติอยู่อักโข
พ่อและแม่ของเวมบันยามาหรือ ‘เวมบี’ เป็นนักกีฬาทั้งคู่ ฝั่งพ่อ -สูง 198 ซม.- เป็นนักกรีฑาผู้เคยลงสนามแข่งกระโดดสูง กระโดดไกลและเขย่งก้าวกระโดด (Triple jump) ฝั่งแม่ -สูง 191 ซม.- เป็นอดีตนักกีฬาบาสเก็ตบอลที่ผันตัวมาเป็นโค้ช และถ้าจะเลาะขึ้นไปอีกรุ่น ก็จะพบว่าฝั่งปู่ย่าของเวมบันยามาก็เป็นนักกีฬาเช่นกัน หลังจากที่ใช้ชีวิตวัยเด็กอยู่ในสนามฟุตบอลและสังเวียนยูโด เด็กน้อยเวมบีก็ขยับเข้าสู่คอร์ดบาสเก็ตบอลภายใต้การจับตามองอย่างใกล้ชิดของแม่ และนั่นเองที่การเดินทางของเจ้าหนูเวมบันยามาก็ได้เริ่มต้นขึ้น แต่กว่าที่ชื่อชั้นของเวมบันยามาจะเข้าตาสื่อมวลชนสหรัฐฯ -ประเทศของ NBA ลีกบาสเก็ตบอลที่ทรงอิทธิพลมากที่สุดในอเมริกาเหนือ- ก็ล่วงเข้าเดือนตุลาคม 2022 ช่วงที่เวมบันยามาวัย 18 เล่นให้เมโทรโปลิแตนส์ 92 ทีมสัญชาติฝรั่งเศส เมื่อต้องเผชิญหน้ากับ จี ลีก อิกไนต์ -ทีมบาสเก็ตบอลอเมริกันที่ถือเป็นลีกรองของ NBA- การแข่งขันครั้งนี้ได้รับการถ่ายทอดสดและมีแมวมองจากลีกอาชีพจับตาดูกว่าสองร้อยชีวิต แน่นอนว่าผู้เล่นที่ส่องประกายมากที่สุดของการแข่งขันก็หนีไม่พ้นเด็กหนุ่มผู้สวมเสื้อหมายเลข 1 แห่งเมโทรโปลิแตนส์ 92 เขากลายเป็นพาดหัวใหญ่ของสื่อกีฬาแทบจะข้ามคืน
ในที่สุด เวมบันยามาก็ถูกดราฟต์เข้าทีมซาน อันโตนีโอ สเปอร์สในลีก NBA ไปเมื่อกลางปีที่ผ่านมา และหากอ่านแต่พาดหัวที่สื่อเขียนถึงเขา คงอดคิดไม่ได้ว่าไอ้หนุ่มที่เพิ่งอายุครบ 19 นี่ไม่แคล้วหลุดออกมาจาก NBA2K เกมบาสเกตบอลยอดฮิต ไม่ว่าจะ “ว่าที่ดราฟต์ที่ดีที่สุดของ NBA ตั้งแต่เลบรอน เจมส์” หรือ “ตัวเต็งดราฟต์อันดับหนึ่งแห่งทศวรรษ” และ “ปรากฏการณ์ของยุคสมัย” ฯลฯ ทั้งยังถูกคาดหวังว่าจะเป็นผู้ฉุดสเปอร์สขึ้นมาจากหนองบึงแห่งความพ่ายแพ้ หรือถึงขั้นที่ว่า เจ้าหนูเวมบีอาจจะเป็นผู้เปลี่ยนโฉมหน้า NBA ครั้งใหญ่ในอนาคต
สื่อฝรั่งเศสขนานนามเขาตั้งแต่ยังวาดลวดลายอยู่ในบ้านเกิดว่า ‘ยูนิคอร์น’ ในความหมายของสิ่งมีชีวิตที่สง่างามและแสนวิเศษ และหลายคนในลีก NBA ก็เรียกเขาด้วยถ้อยคำนี้ จะมีก็เพียงเลบรอน เจมส์ที่พินิจว่าเขาอาจจะเป็นมากกว่าม้ามีเขาในตำนาน “เขาเหมือนเอเลี่ยนมากกว่า ไม่เคยมีใครเห็นนักกีฬาที่สูงขนาดนั้นแต่กลับปราดเปรียวและคล่องแคล่วเมื่ออยู่ในสนาม” เขาว่า “บอกได้เลยว่านี่แหละตัวตึงแห่งยุคสมัย หวังว่าเขาจะไม่บาดเจ็บอะไร นี่เรื่องสำคัญล่ะ”
เวมบันยามาถือเป็นหนึ่งในผู้เล่นที่ตัวสูงที่สุดของลีก ความคล่องตัวระดับเขาถือเป็นคุณสมบัติที่หาไม่ง่ายนัก (โบบัน มายาโนวิช ผู้เล่นชาวเซอร์เบียก็สูงเท่าเจ้าหนูเวมบี แต่ถือว่าช้ากว่ามาก -ซึ่งก็นับเป็นลักษณะตามปกติของนักกีฬาตัวใหญ่) รวมทั้งยังปราดเปรียวมากพอจะพาบอลขึ้นแดนแบบตำแหน่งการ์ด ตลอดจนลูกชู้ตที่ไม่ใช่งานง่ายของฝ่ายตรงข้ามอันเนื่องมาจากข้อได้เปรียบเรื่องส่วนสูง ทำแต้มได้ทั้งวงนอกและวงใน ยิ่งกับเกมรับที่กับบางครั้งก็อาจถือเป็นงานกินหมูของเวมเบนยามาที่ความยาวแขนถือเป็นข้อได้เปรียบตามธรรมชาติ และด้วยความปราดเปรียวเฉพาะตัว ผู้เล่นที่ร่างเล็กกว่า -ซึ่งโดยทั่วไปถือเป็นอุปสรรคของนักกีฬาตัวใหญ่- ก็ไม่ใช่ปัญหาของเขาเสียทีเดียวนัก
เรื่องเดียวที่ดูเหมือนว่าหลายคนจะคิดตรงกันคือ รูปร่างผอมบางของเขาดูจะเป็นจุดอ่อนสำคัญที่สเปอร์สต้องรีบอุดให้ได้ ก่อนหน้าถูกดราฟต์ น้ำหนักตัวของเวมบันยามาอยู่ที่ 95 กิโลกรัม และหลังจากนั้นไม่กี่เดือน สเปอร์สรายงานว่าน้ำหนักของเจ้าหนูขยับขึ้นมาที่ 104 กิโลกรัมอันเป็นนิมิตหมายที่ดีของทั้งทีมและตัวนักกีฬาเอง (อันที่จริงก็ไม่ใช่เรื่องใหม่ เราล้วนเป็นประจักษ์พยานนายยานนิสร่าง 88 กก. มาแล้วทั้งนั้น นั่นเป็นช่วงเวลาก่อนที่เขาจะปั้นร่างไปแตะเลข 110 กก. และตะลุยหน้าคว้าแชมป์มาครองได้ในที่สุด)
ถึงตอนนี้ ทุกสายตาจับจ้องมาที่เวมบันยามาในฐานะผู้เล่นดาวรุ่ง อาจจะในระดับเดียวกันกับที่เจมส์ถูกดราฟต์เข้ามาเมื่อปี 2003 ด้วยซ้ำไป คืนที่เขาได้รับเลือกดราฟต์เข้าลีก ยอดคนดูถ่ายทอดสดพุ่งขึ้นสูงเป็นประวัติการณ์ มากกว่าปีที่แล้ว 24 เปอร์เซ็นต์ -ซึ่งด้านหนึ่งก็เป็นคุณูปการของการเปลี่ยนระบบมาถ่ายทอดสดพร้อมกันสองช่องคือ ESPN และช่อง ABC ที่เริ่มมาตั้งแต่ปี 2021- และอีกด้าน ใครจะปฏิเสธได้ว่าการมาเยือนสหรัฐฯ ของเวมบันยามาทำให้คอบาสเก็ตบอลนั่งเกาะหน้าจอข้ามคืน เหนือสิ่งอื่นใด การที่ทีมซึ่งเคยเกรียงไกรอย่างสเปอร์สได้ตัวเวมบันยานาไป สำหรับแฟนๆ แล้วก็ถือว่าแสงเรืองรองของความสำเร็จกลับมาปรากฏให้เห็นอีกครั้ง หลังเงียบเหงาไปนาน
ความมหัศจรรย์ของเวมยันยามาและการกอบกู้บัลลังก์ของสเปอร์สกลับมา ดูจะเป็น ‘เส้นเรื่อง’ ที่รายการกีฬาและสื่ออเมริกันยึดธงไว้ ลักษณะคล้ายกันกับเมื่อครั้งเจมส์พาคลีฟแลนด์คว้าชัย หรือเมื่อยานนิสปลุกปล้ำเอามิลวอกีบัคส์ไปสู่ตำแหน่งแชมป์ เคร็ก แบร์รี ผู้บริหารช่องกีฬาในเครือวอร์เนอร์สบราเธอร์สบอกว่า “มันไม่ใช่แค่เรื่องของเจ้าหนุ่มนี้หรอก แต่มันยังเป็นเรื่องที่ว่าสเปอร์สอาจจะเพิ่งได้ตัวผู้เล่นที่ดีที่สุดของทศวรรษไปครอง และมีสิทธิจะฟื้นคืนชีพไปคว้าแชมป์อีกหน และผมว่าเรื่องนี้น่าสนใจออก อย่าไปแยกพ่อหนุ่มนั่นออกจากเรื่องนี้เลย”
แต่เรื่องของเรื่องคือ บาสเก็ตบอล, ลีกและนักกีฬานั้นผูกพันเป็นหนึ่งเดียวกับการตลาดโดยไม่อาจแยกขาดจากกันได้ เวมบันยามาจุติไปอยู่ที่สเปอร์สเมืองซาน อันโตนีโอ รัฐเท็กซัส โดยซาน อันโตนีโอนับเป็นเมืองที่ ‘ตลาดสื่อ’ ไม่ใหญ่โตนัก- โดยมีครัวเรือนที่ยังดูโทรทัศน์เพียง 938,660 ครัวเรือน เทียบกันกับมหานครที่มีตลาดสื่อใหญ่เป็นอันดับหนึ่งอย่างนิวยอร์คซึ่งมียอดครัวเรือนที่ดูโทรทัศน์ที่ 7,348,620 ครัวเรือน มิหนำซ้ำ เมื่อปี 2020 สเปอร์สยังมียอดคนดูต่ำเตี้ยเป็นอันดับสาม หลายคนจึงมองว่าการเอาเจ้าหนุ่มเวมบีไปอยู่ในพื้นที่เล็กๆ ไกลปืนเที่ยงอย่างซาน อันโตนีโอ อาจทำให้ทั้งตัวเขา, ทีมสเปอร์สและลีกเสียโอกาสทางการเงินไปโดยปริยาย “ถ้าวิกตัวร์ เวมบันยามามาเล่นให้นิวยอร์คหรือในลอส แองเจลิส คงได้เดือดดาลกว่านี้แน่ๆ” แมตต์ เคนนี รองประธานฝ่ายการออกแบบรายการของ ESPN ให้ความเห็น “แต่ขณะเดียวกัน ผมว่าตัวเขากับเรื่องที่ว่าเขาอาจพยุงให้ทีมกลับมาคว้าแชมป์อีกหน ก็อาจเป็นการส่งเสริมการตลาดได้อีกรูปแบบหนึ่ง”
อีกหน ที่บทบาทด้านการตลาดทำให้มีคนกังวลถึงอนาคตของเวมบันยามา มีนักกีฬาไม่น้อยที่ระเบิดชื่อเสียงตั้งแต่ขวบปีแรกๆ และประคองตัวเองไม่ได้ หากไม่ไหลหายไปกับความโด่งดังก็มักโดนคลื่นของการตลาดและเม็ดเงินซัดถาโถม จนระยะความสำเร็จหดสั้นลงภายในเวลาไม่กี่ปี ยิ่งกับเจ้าหนุ่มเวมบีที่มูลค่าทางการตลาดกินพื้นที่ทั้งในสหรัฐฯ และยุโรป การปรากฏตัวของเขาในหน้าสื่อและในแบรนด์กีฬาต่างๆ ยิ่งมีความหมายหลายเท่า ล่าสุด เขาเซ็นสัญญากับแบรนด์ไนกี้ -พร้อมข่าวลือว่าราคาสูงลิ่วที่ 100 ล้านเหรียญฯ- และแม้จะยังไม่มีเเบรนด์รองเท้า (Signature Shoe Deal) เป็นของตัวเอง แต่ก็นับเป็นปฐมบทที่สวยหรูของเวมบันยามาแล้ว
ไม่เกินเลยถ้าจะบอกว่าการปรากฏตัวของเวมบันยามาใน NBA ถือเป็นช่วงเวลาที่น่าจับตามากที่สุดในรอบหลายปี ใครก็อยากเฝ้ามองการเติบโตของผู้เล่นหน้าใหม่ๆ ที่อาจทุบทำลายเพดานทางสถิติหรือรูปแบบการเล่าเก่าแก่ที่เราต่างคุ้นตา และดูเหมือนว่าเส้นทางของเจ้ายูนิคอร์นจากฝรั่งเศสจะเต็มไปด้วยความท้าทายและน่าตื่นตาตื่นใจ ทั้งในฤดูกาลนี้และอีกหลายฤดูกาลถัดไปด้วย
เรื่อง: พิมพ์ชนก พุกสุข
