อีกไม่นาน ไคโร-เมืองเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก จะไม่ใช่เมืองหลวงของอียิปต์อีกต่อไปแล้ว เพราะอียิปต์มีแผนจะย้ายเมืองหลวงไปอยู่ใน ‘เมืองใหม่’ อีกแห่ง แต่ปัญหาก็คือ การย้ายเมืองหลวงต้องใช้เงินมหาศาล คำถามก็คือ อียิปต์จะเอาเงินมาจากไหน
แน่นอน-เรื่องนี้พี่เบิ้มทางเศรษฐกิจรายใหม่ของโลกต้องยื่นมือเข้ามาแน่ๆ ก็พี่จีนนั่นไง!
เมืองหลวงใหม่ของอียิปต์นี่ ถือว่าเป็นเมกะโปรเจ็กต์ระดับอภิมหาเบิ้มกันเลยทีเดียว ในเฟสแรกสุด ประมาณการว่าต้องใช้เงินมากถึงสี่หมื่นห้าพันล้านเหรียญ ซึ่งไม่ได้แปลว่าอียิปต์จะมีเงินทองมากมายก่ายกองถึงระดับที่ทำได้ด้วยตัวเองเสียเมื่อไหร่
หลายคนอาจสงสัยว่า อ้าว! ถ้าไม่ได้มีเงินมากขนาดนั้น แล้วจะย้ายเมืองหลวงกันไปทำไม?
ในรอบ 5,000 ปีที่ผ่านมา อียิปต์ย้ายเมืองหลวงมากถึง 29 ครั้ง โดยไคโรเป็นเมืองหลวง ‘ใหม่ล่าสุด’ ของอียิปต์ แต่ก็เป็นมาตั้งแต่ปี 950 โน่นแล้ว นับถึงตอนนี้ก็พันกว่าปี (เก่าแก่กว่าสุโขทัยเยอะ) เพราะฉะนั้นหลายฝ่ายเลยบอกว่า เอ้า! ถึงเวลาย้ายเมืองหลวงกันอีกรอบแล้ว
แต่เหตุผลที่แท้จริงก็คือ ไคโรมัน ‘เต็ม’ แน่นเอี้ยดแล้วนั่นเอง ตอนนี้ในเขตเมือง (metropolitan area) ของไคโร มีประชากรเกือบ 20 ล้านคน ถือเป็นหนึ่งในเมืองที่หนาแน่นที่สุดในโลก การจราจรก็อยู่ในระดับเลวร้ายมากด้วย ดังนั้นการย้ายเมืองจึงจะช่วยรองรับภาระของเมืองเก่าเอาไว้ ทำให้ไคโรยังคงเป็นเมืองหลวงเก่าที่งดงาม เต็มไปด้วยประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และแรงบันดาลใจ ไม่ถูกทำลายไปด้วยความแออัดยัดเยียด คือย้ายศูนย์กลางทางเศรษฐกิจและชีวิตแบบใหม่ไปอีกที่ เพื่อรักษาของเก่าเอาไว้นั่นเอง
แล้วเมืองใหม่หน้าตาเป็นยังไง?
หลายคนแอบหัวเราะเยาะอียิปต์ว่า โอ๊ย! จะทำได้จริงหรือ เพราะการย้ายเมืองหลวงก็เหมือนการสร้างบ้านใหม่นั่นแหละ คือระหว่างออกแบบก็คิดฝันกันไปใหญ่โต เช่นว่า เมืองใหม่นี้จะมีพื้นที่สีเขียวที่ใหญ่กว่าเซ็นทรัลปาร์คของนิวยอร์กถึงสองเท่า แถมยังเป็นสวนไฮเทคด้วย มีสนามบินที่ใหญ่ว่าฮีทโธรว์ของลอนดอน มีแลนด์มาร์คเจ๋งๆ ระดับเดียวกันกับหอไอเฟลหรือวอชิงตันโมนูเมนต์ มีสถาบันการศึกษาราวๆ 2,000 แห่ง มีสวนสนุกขนาดเท่ากับดิสนีย์แลนด์ มีโซลาร์ฟาร์มขนาด 90 ตารางกิโลเมตร มีรถไฟฟ้าเชื่อมกับไคโร รวมทั้งเป็นสมาร์ตซิตี้ด้วย โดยเมืองหลวงใหม่จะอยู่ห่างจากไคโรไปทางตะวันออกราว 45 กิโลเมตร เรียกได้ว่าเป็นเมืองแฝดกับไคโรนี่เอง
ที่สำคัญ พอประกาศแผนอย่างเป็นทางการปุ๊บ ทุกคนก็เพิ่งรู้ปั๊บ ว่ากองทัพอียิปต์ได้สร้างถนนจากไคโรไปถึงพื้นที่ที่จะเป็นเมืองหลวงใหม่เสร็จเรียบร้อยแล้ว เรียกว่าวางแผนกันโดยไม่ต้องรอทำประชามต่งมติอะไรทั้งสิ้น
ทั้งหมดทั้งมวลนี้ ทำให้หลายคนคิดว่า แล้วจะเป็นไปได้ยังไง เพราะต้องใช้เงินมากมายมหาศาล แล้วเงินสี่หมื่นห้าพันล้านเหรียญนี่ ไม่ใช่ว่าจะหากันได้ง่ายๆ เสียเมื่อไหร่
แรกสุด อียิปต์มีข้อตกลงแบบเอ็มโอยูกับสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ที่จะให้ความช่วยเหลือในเรื่องการก่อสร้างและการเงิน แต่ต่อมาก็ยกเลิกกันไปเพราะไม่มีความคืบหน้า
ตรงนี้เอง ที่ ‘พี่จีน’ ของเรายื่นมือเข้ามา!
แรกสุดคือบริษัทชื่อ China State Construction Engineering Corporation หรือ China Construction ซึ่งเป็นบริษัทที่รัฐบาลจีนเป็นเจ้าของ จะเข้ามาศึกษาความเป็นไปได้และการสนับสนุนทางการเงินประมาณหนึ่งหมื่นห้าพันล้านเหรียญ และล่าสุด บริษัทจีนอีกบริษัทหนึ่ง คือ China Fortune Land Development Company หรือ CFLD ก็เพิ่งบรรลุข้อตกลงจะสนับสนุนเพิ่มอีกเป็นเงินสองหมื่นล้านเหรียญ สิริรวมแล้วก็คือสามหมื่นห้าพันล้านเหรียญ ยังขาดอีกแค่หมื่นล้านเหรียญเท่านั้น แต่ก็ทำให้อียิปต์เข้าใกล้ความฝันที่จะได้ย้ายเมืองหลวงมากขึ้น
เมืองหลวงใหม่นี้ ว่ากันว่าจะมีพื้นที่ 700 ตารางกิโลเมตร รองรับผู้คนได้ราวห้าล้านคน โดยนอกจากจีนแล้ว มีบริษัทของอียิปต์เองที่จะดูแลเรื่องสาธารณูปโภค มีบริษัทอินเดียวางแผนจะเข้ามาสร้างศูนย์การแพทย์ รวมไปถึงบริษัทของซาอุดิอารเบียที่จะเข้ามาสร้างมัสยิดและพิพิธภัณฑ์อิสลามขนาดใหญ่อีกด้วย โดยที่บางส่วนก็ได้เริ่มงานกันไปแล้ว
เสียงวิพากษ์วิจารณ์ถึง ‘เมืองหลวงใหม่’ ของอียิปต์อีกเรื่องก็คือการกลัวว่าเมืองหลวงใหม่นี้จะกลายเป็น ‘เมืองผีสิง’ (Ghost Town) เหมือนหลายๆ เมืองในจีน คือคนไม่ย้ายเข้าไปอยู่ นักวิเคราะห์และผู้เชี่ยวชาญเรื่องเมืองบางคนบอกว่า นี่ไม่ใช่เมืองแรกที่ทางการอียิปต์สร้างขึ้นมา แต่มีการสร้างเมืองแบบนี้ (แต่ในขนาดที่ไม่ใหญ่เท่านี้) อยู่แล้วหลายเมืองรอบๆ ไคโร แต่กระนั้นคนก็ไม่ย้ายเข้าไปอยู่ เพราะว่าราคาบ้านสูงเกินไป การคมนาคมไม่สะดวก ไม่เหมาะสมต่อการทำมาหากิน เพราะฉะนั้น เมืองใหม่ก็อาจเสี่ยงจะตกอยู่ในสถานะ ‘เมืองผีสิง’ ได้ด้วยเหมือนกัน
ก็น่าติดตามดูกันต่อไปไม่น้อยนะครับคุณผู้อ่าน ว่าเมืองหลวงของอียิปต์ฝีมือจีนสร้าง-จะมีหน้าตาเป็นอย่างไร
อ่านเพิ่มเติม
บทความ Egypt’s Government Wants Out of Its Ancient Capital ของ Mimi Kirk จาก CityLab,
บทความ Egypt is getting a new capital – courtesy of China ของ Kieron Monks จาก CNN, October 10, 2016
