วจนา วรรลยางกูร เรื่อง
เมธิชัย เตียวนะ วิดีโอ
“ชาติพันธุ์ก็คือคน”
เป็นประโยคที่เกิดขึ้นระหว่างกระแส #saveบางกลอย จากการเรียกร้องของชาวปกาเกอะญอในพื้นที่อุทยานฯ แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี
นับแต่ปี 2539 เจ้าหน้าที่อุทยานฯ โยกย้ายชาวปกาเกอะญอหมู่บ้านใจแผ่นดิน 57 ครอบครัวลงมารวมกับหมู่บ้านโป่งลึก-บางกลอย โดยสัญญาว่าจะจัดสรรที่ดินทำกินให้ แต่บางครอบครัวกลับไม่ได้รับจัดสรร ทำให้มีความเป็นอยู่ยากลำบาก บางครอบครัวจึงกลับไปอยู่ที่ใจแผ่นดินและบางกลอยบน
ปี 2554 เจ้าหน้าที่อุทยานฯ เผาบ้านและยุ้งฉางที่ใจแผ่นดินเกือบ 100 หลัง ทำให้ชาวปกาเกอะญอต้องออกมาเรียกร้องดำเนินคดี โดยมี ‘บิลลี่-พอละจี รักจงเจริญ’ เป็นตัวแทน และมีปู่ของบิลลี่คือ ‘ปู่คออี้-โคอิ มีมิ’ เป็นผู้นำจิตวิญญาณชุมชน
บิลลี่ถูกอุ้มหายในเวลาต่อมา และพบหลักฐานว่าเขาถูกฆาตกรรม แต่ยังไม่มีการลงโทษผู้กระทำผิด
ปกาเกอะญอที่บ้านโป่งลึก-บางกลอย มีปัญหาเรื่องปากท้อง ไม่มีที่ดินทำกิน ไม่สามารถทำไร่หมุนเวียนเช่นเดิมได้ ต้องออกไปทำงานรับจ้าง ไม่สามารถดำเนินวิถีชีวิตดั้งเดิมได้ ความอดทนกว่ายี่สิบปีหมดลง ต้นปี 2564 ชาวบ้านตัดสินใจเดินเท้ากลับไปอยู่ที่ใจแผ่นดิน โดยทางเจ้าหน้าที่ข่มขู่ว่าจะดำเนินคดีและมีการสกัดการลำเลียงอาหาร
หลังมาเรียกร้องที่ทำเนียบรัฐบาล ตัวแทนรัฐบาลจึงลงนามบันทึกข้อตกลงเพื่อแก้ไขปัญหาและถอนกำลังเจ้าหน้าที่จากชุมชน
ปัญหาเรื่องที่ดินของกลุ่มชาติพันธุ์เกิดขึ้นหลายพื้นที่ทั่วประเทศ โดยเฉพาะปกาเกอะญอที่มีการทำไร่หมุนเวียน ซึ่งภาครัฐมองว่าเป็นการ ‘บุกรุกป่า’ และปัญหายิ่งทับถมเมื่อพื้นที่นั้นอยู่ในเขตอุทยาน ทั้งที่ปกาเกอะญอในหลายพื้นที่อาศัยอยู่ในป่ามาก่อนการประกาศเขตอุทยาน
101 ชวนทำความเข้าใจปัญหาชาติพันธุ์ผ่านการพูดคุยกับปกาเกอะญอจากหมู่บ้านใจแผ่นดินและปกาเกอะญอจากภาคเหนือ ผ่านรายการ SIDE B อีกเสียงจากที่เขาบอกว่า “กะเหรี่ยงบางกลอยรุกป่า”
*หมายเหตุ ภาพประกอบจากหนังเรื่องวิถีชีวิต กำกับโดยต้าควา ภาพยนตร์ของคนบางกลอย ภายใต้ความร่วมมือของ มูลนิธิเพื่อนไร้พรมแดน และศูนย์ศึกษาชาติพันธุ์และการพัฒนา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
