อาจารย์มหาวิทยาลัย 4 สายพันธุ์
สมชาย ปรีชาศิลปกุล ตั้งข้อสังเกตถึงประเภทที่หลากหลายของอาจารย์มหาวิทยาลัย โดยจำแนกออกเป็นสี่แบบ ได้แก่ อาจารย์นักวิชาการ, อาจารย์นักบริหาร, อาจารย์นักสอน และอาจารย์ไม้ตายซาก
สมชาย ปรีชาศิลปกุล
20 ผลงานใหม่ ยอดอ่านสูงสุดของ The101.World เดือนมกราคม 2568
‘จิตวิทยาของความดันทุรัง’ ทำไมยิ่งว่ากลับยิ่งทำ?
นำชัย ชีววิวรรธน์ พาหาคำตอบว่าทำไมใครบางคนยิ่งห้ามกลับยิ่งทำ โดยเฉพาะในมิติทางด้านจิตวิทยาที่ส่งผลต่อความเป็น ‘อิสระ’ ในการตัดสินใจ
นำชัย ชีววิวรรธน์
‘ไฟป่าแคลิฟอร์เนีย’ สำรวจผลกระทบจากวิกฤตราคาแพงที่สุดในประวัติศาสตร์อเมริกัน
วิกฤตไฟป่าในแคลิฟอร์เนียไม่เพียงสร้างความเสียหายทางกายภาพ แต่ยังเผยให้เห็นความเหลื่อมล้ำในสังคมและปัญหาด้านการจัดการภัยพิบัติที่ต้องการการปฏิรูปอย่างเร่งด่วน
วรภา หฤษฎางค์กูร
การไฟฟ้าฯ ของไทย ขายไฟให้แก๊งคอลเซนเตอร์ในเมียนมา?
กฟภ. ชี้แจงกรณีการขายไฟให้เมียนมา หลังเกิดกระแสวิจารณ์ว่าอาจถูกนำไปใช้ในกิจกรรมผิดกฎหมาย และสนับสนุนแก๊งคอลเซนเตอร์
วรภา หฤษฎางค์กูร
พันปีข้างหน้าศาสนาก็ไม่ตาย! เมื่อมนุษย์ยังมีคำถามที่ตอบไม่ได้และวิทย์ไม่ใช่ทุกอย่าง กับ คมกฤช อุ่ยเต็กเค่ง
ในยุคที่วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีเฟื่องฟู แต่คำถามเกี่ยวกับการดำรงอยู่และความหมายของชีวิตก็ยังไม่หายไปจากจิตใจของมนุษย์ – อนาคตของมนุษยชาติในมิติของศาสนาจะเป็นอย่างไร?
ชลธิชา ทักษิณาเวศน์
โรคระบาดของการด่า และอาการ ‘เหมือนสุนัข’ ที่เปลี่ยนไป
คอลัมน์ ‘Phenomenon’ สัปดาห์นี้ โตมร ศุขปรีชา ชวนสำรวจว่าสังคมที่เต็มไปด้วย ‘โรคระบาดของการด่า’ แท้จริงแล้วเกิดจากอะไร ทำไมคำว่า cynicism ถึงเกี่ยวข้องกับอาการ ‘เหมือนสุนัข’ และความหมายนี้เปลี่ยนไปอย่างไรในสังคมที่เปลี่ยนแปลง
โตมร ศุขปรีชา
อเมริกามีแต่ได้? : นโยบายภาษีของทรัมป์ กับความไม่แน่นอนของการค้าโลก
พีเทอร์ ไมตรี อึ๊งภากรณ์ เขียนถึงนโยบายกำแพงภาษีของโดนัลด์ ทรัมป์ ประธานาธิบดีคนใหม่หน้าเก่าของสหรัฐ ที่มีวี่แววว่าจะเข้าปั่นป่วนเศรษฐกิจโลกขนานใหญ่
พีเทอร์ ไมตรี อึ๊งภากรณ์
สอบการปรับใช้กฎหมาย ด้วยการไม่ให้ใช้ตัวบทกฎหมาย: ถึงเวลาระบบสอบนิติศาสตร์ไทยต้องเปลี่ยนแปลง?
ดิศรณ์ ลิขิตวิทยาวุฒิ ชวนคิดถึงการเปลี่ยนแปลงระบบการสอบนิติศาสตร์ไทย เพื่อไม่ให้นักกฎหมายกลายเป็น ‘ตัวบทกฎหมายเดินได้’
ดิศรณ์ ลิขิตวิทยาวุฒิ
ถ้าเราไม่นิ่งเฉย ความหวังจะอยู่กับเราเสมอ
เปิดปี 2025 กับการกลับมาของโดนัลด์ ทรัมป์ในตำแหน่งประธานาธิบดีสหรัฐฯ สมัยที่สอง สะท้อนบรรยากาศการเมืองโลก ที่การต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนและความเท่าเทียม ต้องพ่ายแพ้ต่อแนวทางปฏิบัตินิยมที่เน้นเรื่องเศรษฐกิจปากท้อง บรรยากาศที่ผู้คนดิ้นรนเอาตัวรอดในระดับปัจเจก ก็ทำให้รู้สึกท้อแท้และหมดพลังไปในคราวเดียวกัน แต่สถานการณ์แบบนี้ เรายิ่งต้องไม่ท้อแท้นิ่งเฉย แต่ต้องร่วมกันเติมความหวังผ่านการสร้างสังคมความรู้และฉันทมติใหม่
อรพิณ ยิ่งยงพัฒนา
อนาคตไทยและโลก 2025: การเมืองนิ่ง – เศรษฐกิจไทยโตช้า – โลกหันขวา(?)
ในวันที่โลกไร้ความแน่นอนและไทยกำลังแน่นิ่ง วันโอวันเปิดวงสนทนา Round Table กับ ประจักษ์ ก้องกีรติ, พิพัฒน์ เหลืองนฤมิตชัย และจันจิรา สมบัติพูนศิริ มองอนาคตในปี 2025
กองบรรณาธิการ
ญี่ปุ่นโพ้นทะเล: เรื่องราวของชาวญี่ปุ่นในบราซิล (ตอนที่ 1)
เชาวฤทธิ์ เชาว์แสงรัตน์ เล่าเรื่องราวของชาวญี่ปุ่นโพ้นทะเลที่อพยพไปอยู่ประเทศบราซิลตั้งแต่ช่วงศตวรรษที่ 20
เชาวฤทธิ์ เชาว์แสงรัตน์
ระเบียบโลกเก่าในปีใหม่ เมื่อ 2025 อาจเป็นปีที่โลก ‘หันขวา’ ยิ่งกว่าเดิม: พลอยใจ ปิ่นตบแต่ง
ดูเหมือนปี 2024 ที่ผ่านมา หัวลูกศรของหลายๆ ประเทศจะ ‘หันขวา’ อย่างพร้อมเพรียงกัน
ทั้งการกวาดที่นั่งของพรรคขวากลางในสภายุโรป ตลอดจนชัยชนะของ โดนัลด์ ทรัมป์ จากการเลือกตั้งสหรัฐฯ ครั้งล่าสุด รวมทั้งการสงครมระหว่างประเทศที่ปะทุในหลายๆ พื้นที่ น่าจะเป็นหมุดหมายสำคัญที่บอกเราว่า โลกกำลัง ‘ขวาหัน’ พร้อมกับที่ภูมิรัฐศาสตร์ก็มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการเมืองโลก
101 สนทนากับ พลอยใจ ปิ่นตบแต่ง ภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ว่าด้วยโลกหันขวา… แต่ประเด็นคือ เราอาจไม่เคยไปทาง ‘ซ้าย’ กันเลยด้วยซ้ำ
พิมพ์ชนก พุกสุข
ก้าวข้ามไม่ได้ หรือ ไม่เคยออกไปจากฉากการเมือง? : อ่านการเมืองไทยภายใต้เงาทักษิณ กับ ปวิน ชัชวาลพงศ์พันธ์
101 สนทนากับ ปวิน ชัชวาลพงศ์พันธ์ มามองภาพใหญ่ปี 2568 ที่ ‘ทักษิณ ชินวัตร’ กลับมาอยู่ใจกลางการเมืองไทย (อีกครั้ง?)
กองบรรณาธิการ
โค้งสุดท้าย อบจ. 68 : มองให้ไกลกว่าเกมการเมืองระดับชาติ ทลายข้อจำกัดอำนาจรัฐรวมศูนย์
ในช่วงโค้งสุดท้ายก่อนการเลือกตั้ง อบจ. วันโอวันชวนหาคำตอบว่าการเมืองท้องถิ่นมีพลวัตอย่างไรภายใต้เกมการเมืองระดับชาติ สุดท้ายแล้วการเมืองท้องถิ่นตอบโจทย์คนได้แค่ไหน และต้องทำอย่างไรเพื่อกระจายอำนาจได้อย่างแท้จริง
กองบรรณาธิการ
วัฒนธรรมแห่งการมองไม่เห็นฝุ่น
คอลัมน์ ‘Phenomenon’ สัปดาห์นี้ โตมร ศุขปรีชา ชวนตั้งคำถามว่าทั้งๆ ที่ปัญหาฝุ่น PM 2.5 เป็นเรื่องใหญ่ แต่ทำไมดูเหมือนว่าเรามองไม่เห็นมัน และปัญหาฝุ่นละอองเล็กจิ๋ว แท้จริงแล้วอาจสะท้อนปัญหาใดที่ใหญ่กว่านั้น
โตมร ศุขปรีชา
ยุคทองของทรัมป์ ยุคถดถอยของประชาธิปไตยสหรัฐฯ(?): มองวันแรกของ Trump 2.0 และหลังจากนี้ กับ ปองขวัญ สวัสดิภักดิ์
101 ชวน ปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ อาจารยคณะรัฐศาสตร์ มธ. มาจับตาการทำงานวันแรกในสมัยที่สองของทรัมป์ และมองแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงที่จะมีทั้งต่อสหรัฐฯ และโลกนับจากนี้
กองบรรณาธิการ
บ้านนอกดิสโทเปีย: ดินแดนถูกทิ้ง ผู้คนถูกลืม ในหมู่บ้านหลังกำแพงล่องหน
101 ชวนคนจากพื้นที่ชนบทสามภูมิภาคร่วมสะท้อนปัญหาในชุมชนที่ชวนให้สังคมไทยต้องกลับมาคิดร่วมกันถึงการแก้ปัญหาระดับชาติและการกระจายอำนาจ
วจนา วรรลยางกูร
‘ปลาหมอคางดำ’ หายนะทางระบบนิเวศครั้งรุนแรงที่สุด
วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์ เขียนถึงการระบาดของ ‘ปลาหมอคางดำ’ ที่ยังคงแก้ไขไม่ได้ และรัฐบาลยังคงไม่ดำเนินการตั้งกรรมการสอบสวนข้อเท็จจริง
วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์
จากตระบัดสัตย์ ถึงเหยียดชาติพันธุ์ ภาพจำอัศวินหลงยุค (ลุง)
ในสถานการณ์ปัจจุบันที่ทักษิณกลับไทยได้ปีกว่า ประทีป คงสิบชวนมองว่าสังคมไทยก้าวไม่ข้ามทักษิณ หรือแท้จริงแล้วทักษิณไม่ต้องการให้ใครก้าวข้าม
ประทีป คงสิบ
‘คนมีความสามารถ’ หรือ ‘คนของใคร’? : ‘บอร์ดรัฐวิสาหกิจ’ กับโจทย์เก่าและใหม่ในการกำกับดูแล
สฤณี อาชวานันทกุล ชวนคิดเรื่องการกำกับดูแลบอร์ดรัฐวิสาหกิจของไทย ที่มักถูกตั้งคำถามมาตลอดว่าเป็นตำแหน่งต่างตอบแทนมากกว่าเป็นคนที่เหมาะสมจริง
สฤณี อาชวานันทกุล
ผลงานใหม่เดือนมกราคม 2568 ของ 101PUB – 101 Public Policy Think Tank ศูนย์ความรู้นโยบายสาธารณะ
เติมทุน-หนุนการมีส่วนร่วม: เปลี่ยนฝันของเยาวชนไปสู่พลังการเปลี่ยนแปลง
คิด for คิดส์ ชวน โชติเวชญ์ อึ้งเกลี้ยง, อดิศร จันทรสุข, และ ณัฐภัทร เนียวกุล แลกเปลี่ยนเกี่ยวกับอุปสรรคที่เยาวชนพบเจอในการมีส่วนร่วมขับเคลื่อนสังคม ตลอดจนเสนอแนวทางลดอุปสรรค-พัฒนากลไกสนับสนุนพวกเขา
กองบรรณาธิการ
“รัฐธรรมนูญไม่ใช่แค่เรื่องของนักกฎหมาย”: ถึงเวลาตีโจทย์รัฐธรรมนูญใหม่จากความฝันของเยาวชน-ประชาชน
คิด for คิดส์ ชวน ประภาส ปิ่นตบแต่ง, ภัสราวลี ธนกิจวิบูลย์ผล, อิสร์กุล อุณหเกตุ แลกเปลี่ยนถึงความสำคัญของรัฐธรรมนูญและโอกาสจากการจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่ในการเติมเต็มความฝันของเยาวชน-ประชาชนไทย
กองบรรณาธิการ
หน่วงแค่โจร ไม่หน่วงเศรษฐกิจ: แนวทางลดลูกหลงของ ‘มาตรการหน่วงเงิน’
ในปัจจุบันมีการเรียกร้องให้นำมาตรการ ‘หน่วงเงิน’ มาใช้ป้องกันประชาชนโดนหลอก แต่การหน่วงเงินทำให้การโอนเงินมีความยุ่งยากมากขึ้น แล้วเราจะออกแบบมาตรการหน่วงเงินอย่างไรให้ช่วยแก้ปัญหามิจฉาชีพได้จริง โดยไม่สร้างผลกระทบมากนัก
กัลป์ กรุยรุ่งโรจน์
บ้านเพื่อคนไทย: ไปต่ออย่างไรให้ตอบโจทย์วัยสร้างตัว?
101 PUB ชวนวิเคราะห์โครงการ ‘บ้านเพื่อคนไทย’ สำรวจช่องโหว่ว่าทำไมโครงการจึงอาจยังไม่ตอบโจทย์คนวัยเมืองสร้างตัวได้เต็มที่? ปรับอย่างไรให้สามารถสนับสนุนคนวัยสร้างตัวให้มีบ้านคุณภาพเหมาะสมได้อย่างดีที่สุด
วรดร เลิศรัตน์
7 หลุมบ่อบนเส้นทางบริหาร อบจ.
อุปสรรคหลุมบ่ออะไรบ้าง บนเส้นทางบริหารงานอบจ.ที่ทำให้การพัฒนาจังหวัดยังคงติดหล่มจมโคลน หลังจากการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นเริ่มต้นมาแล้วถึง 25 ปี
สรัช สินธุประมา
รายการและคลิปวิดีโอยอดนิยม เดือนมกราคม 2568
เส้นทางใหม่จากลูกบอลใบเดียว: เปลี่ยน ‘พื้นที่สีแดง’ เป็น ‘พื้นที่แห่งความฝัน’ | Bite-Sized
วันโอวันชวนรับชมเรื่องราวของกลุ่มเยาวชนที่รวมตัวกันเตะฟุตซอล ในบริเวณชุมชนรอบค่ายสีหราชเดโชไชย พื้นที่แห่งนี้ถือเป็น ‘พื้นที่สีแดง’ ที่มีการแพร่ระบาดของยาเสพติด เด็กจำนวนมากเข้าสู่วงจรยาเสพติด ในขณะที่ชุมชนก็พยายามดูแลเด็กในพื้นที่ให้อยู่ในหนทางชีวิตที่ปลอดภัย
ธีรพัฒน์ แก้วชำนาญ
“เขามองเห็นพวกเราแล้ว” จิ๊กซอว์ชิ้นสุดท้ายของครอบครัว ‘ทรานส์แมน’ และ ‘แม่ลูกหนึ่ง’
วันโอวันชวนสำรวจความรักระหว่าง ‘เควิน’ และ ‘เมเปิ้ล’ ในวันที่รัฐยอมรับความสัมพันธ์ระหว่างเพศเดียวกัน และกฎหมายคืนศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์
กองบรรณาธิการ
ค.การเมือง EP.47 : ฉนวน – ชนวน การเมืองปี 68
จับตาอนาคตการเมืองไทยในปี 2568 ที่อาจเต็มไปด้วยความผันผวน กล่าวคือเต็มไปด้ว ‘ฉนวน’ และ ‘ชนวน’ ของระเบิดเวลา
กองบรรณาธิการ
ค.การเมือง EP.49 : ทรัมป์-ทักษิณ ความเหมือนที่แตกต่าง
อะไรคือความเหมือนและความต่างระหว่าง ‘โดนัลด์ ทรัมป์’ ประธานาธิบดีคนใหม่หน้าเก่า และ ‘ทักษิณ ชินวัตร’ ผู้นำทางจิตวิญญาณของเพื่อไทย
กองบรรณาธิการ
101 POSTSCRIPT Ep.112 : คอลเซ็นเตอร์ จีนเทา ฝุ่นพิษ : รัฐบาลแก้ปัญหาช้าไป น้อยไป
แก๊งคอลเซ็นเตอร์ จีนเทา คอร์รัปชัน ฝุ่นพิษ และอีกหลายปัญหาซึมลึก รอพิสูจน์ฝีมือรัฐบาลในปี 2568 นี้ว่าจะแก้ไขได้หรือไม่ โดยเฉพาะการแก้ไขเชิงโครงสร้าง
กองบรรณาธิการ
101 POSTSCRIPT EP.113 : ปัญหาสแกมเมอร์ PM2.5 นายกฯ หายไปไหน
เลือกตั้ง อบจ. วันเสาร์ (1 ก.พ. 2568) ทำให้หลายคนอาจเสียสิทธิ์ เพราะไม่สามารถลางานเพื่อเดินทางกลับไปเลือกตั้งที่ภูมิลำเนาได้ ขณะที่ปัญหาสแกมเมอร์ คอลเซ็นเตอร์ และ PM2.5 ส่งผลกระทบต่อคนไทยจำนวนมาก กฟภ. แถลงยอมรับว่าขายไฟฟ้าให้เมียนมาจริง แต่รัฐบาลลงมือแก้ปัญหาน้อยเกินไปและช้าเกินไปหรือไม่
กองบรรณาธิการ
1 ปีคำวินิจฉัยคดีล้มล้างการปกครอง เส้นใหม่ของระบอบฯ และอนาคตของการแก้ไข ม.112
วันโอวัน ชวนย้อนอ่านคำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญในคดีล้มล้างการปกครอง ที่นำไปสู่การยุบพรรคก้าวไกล ว่าส่งผลต่ออนาคตการแก้ไข ม.112 อย่างไร
กองบรรณาธิการ
Policy What! EP.24: 10 ปีอาเซียน พันธมิตรกดปราบประชาชน?
อดีตนักการเมืองฝ่ายค้านกัมพูชา ถูกยิงเสียชีวิตกลางกรุงเทพ ขณะที่ประชาคมอาเซียนกำลังจะมีอายุครบ 10 ปีในปีนี้ ที่ผ่านมารัฐบาลอาเซียนร่วมกันกดปราบประชาชนข้ามแดนมาแล้วมากน้อยแค่ไหน ไทยควรทำอย่างไรเพื่อหยุดการกระทำอุกอาจอันเป็นการละเมิดอธิปไตยของรัฐ รับฟังได้ใน Policy What
กองบรรณาธิการ
ASEAN บ่มีไกด์ EP.38: ชุลมุนพรมแดนอาเซียน ใครแย่งกับใครบ้าง? กับ อัครพงษ์ ค่ำคูณ
ASEAN บ่มีไกด์ ชวน อัครพงษ์ ค่ำคูณ เล่าเรื่องราวชุลมุนของข้อพิพาทพรมแดนในกลุ่มประเทศอาเซียน – จุดพิพาทไหนน่าสนใจบ้าง และเขาจัดการกันอย่างไร?
วงศ์พันธ์ อมรินทร์เทวา
