20 ผลงานใหม่ ยอดอ่านสูงสุดของ The101.World เดือนพฤษภาคม 2568

การเดินทางไกลของคนไข้สี่ขา เมื่อวาระท้ายของสัตว์เลี้ยงก็ต้องการ Palliative care: สพ.ญ.วิลาสินี ภุมรินทร์

วันโอวันสนทนากับ สพ.ญ.วิลาสินี ภุมรินทร์ เพื่อสำรวจกระบวนการดูแลแบบประคับประคอง (palliative care) สำหรับคนไข้สี่ขา

ชลธิชา ทักษิณาเวศน์

‘อาจารย์มหาวิทยาลัย’ แรงงานในฐานะวัตถุทำแต้มของโรงงานวิชาการ

ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์ ชวนสำรวจชีวิตอาจารย์มหาวิทยาลัยในฐานะแรงงานของระบบ ‘โรงงานวิชาการ’ ที่ถูกบีบคั้นด้วยเกณฑ์ประเมินที่อิงจำนวนผลงาน และต้องเผชิญกับความเปราะบางจากรูปแบบและเงื่อนไขการจ้างงานที่ไม่มั่นคง

ภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์

จาก ‘ก่อการร้ายแคชเมียร์’ สู่สงครามอินเดีย-ปากีสถาน(?) : ตีโจทย์ความสัมพันธ์สองรัฐและบทบาทมหาอำนาจในเอเชียใต้ กับ ศุภวิชญ์ แก้วคูนอก

เหตุก่อการร้ายแคชเมียร์มีที่มาอย่างไร ดินแดนแคชเมียร์มีความสำคัญทางภูมิรัฐศาสตร์อย่างไร สงครามระหว่างอินเดียกับปากีสถานจะเกิดขึ้นหรือไม่ และความขัดแย้งระลอกนี้จะส่งผลกระทบต่อโลกและไทยอย่างไร วันโอวันพาเจาะลึกประเด็นเหล่านี้ กับ ศุภวิชญ์ แก้วคูนอก นักวิชาการผู้เชี่ยวชาญด้านเอเชียใต้ และคอลัมนิสต์ The101.world

กองบรรณาธิการ

หันขวากันทุกคน

เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง ชวนพิจารณาการก่อตัวของ ‘ขวาใหม่’ เมื่อแนวคิดชาตินิยมถูกปลุกขึ้นมารุนแรงขึ้น โดยมีแนวคิดแตกต่างจากฝ่ายขวาไทยในอดีต

เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง

เรื่องเล่าในบ้านอึ๊งภากรณ์

จอน อึ๊งภากรณ์ แบ่งปันเรื่องราวของครอบครัวอึ๊งภากรณ์ ทั้งในแง่มุมมรดกความคิดของอาจารย์ป๋วย ความสัมพันธ์กับมารดา และอื่นๆ ที่น่าสนใจจากงานปาฐกถา 100 ปี ป๋วย อึ๊งภากรณ์

กองบรรณาธิการ

ฉันดื่มดวงอาทิตย์และคิดถึงเธอทุกปี: บทสนทนาในวัย 60 ปีของบินหลา สันกาลาคีรี

บินหลา สันกาลาคีรีในวัย 60 ปีนั่งคุยถึงชีวิตแบบ ‘บินทีละหลา’ ของเขา และย้อนความหลังถึงนิตยสารไรท์เตอร์

ปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย

แม่กกร่ำไห้-แม่อายสะอื้น: ความขมขื่นของคนริมน้ำเชียงใหม่-เชียงราย เมื่อสายน้ำเปื้อนสารพิษ

สำรวจสถานการณ์สารพิษในแม่น้ำกกและแม่น้ำโขงที่จังหวัดเชียงราย-เชียงใหม่ที่เกิดจากการทำเหมืองในพม่า จนส่งผลกระทบต่อชีวิตคนริมน้ำ

วงศ์พันธ์ อมรินทร์เทวา

ตำรากฎหมายของผู้ไม่ย่อท้อ ‘หยุด แสงอุทัย’

ไชยพัฒน์ ธรรมชุตินันท์ เขียนถึงชีวประวัติและผลงานของ หยุด แสงอุทัย ผู้ค้นคว้าหาความรู้อย่างไม่หยุดยั้งและไม่ย่อท้อต่อกระแสความเปลี่ยนแปลงทางการเมือง

ไชยพัฒน์ ธรรมชุตินันท์

ทำไมจบไม่ง่าย? ศึก ไทย-กัมพูชา ปะทะชายแดนช่องบก กับปมปัญหาที่ยืดเยื้อ

ย้อนสาเหตุและที่มาความขัดแย้ง หลังเกิดเหตุการณ์ปะทะที่ชายแดนไทย-กัมพูชา บริเวณช่องบก จังหวัดอุบลราชธานี สะท้อนปัญหาพื้นที่พิพาทที่ยืดเยื้อยาวนาน

วรภา หฤษฎางค์กูร

โลกหลัง Pax Americana และเกมใหม่ภายใต้ตรรกะมหาอำนาจ: อ่านระเบียบโลกที่ยังไร้รูปร่าง กับ มาร์ค ศักซาร์

สนทนากับ มาร์ค ศักซาร์ (Marc Saxer) ผู้อำนวยการภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก มูลนิธิฟรีดริค เอแบร์ท (FES) เพื่อร่วมสำรวจปรากฏการณ์ของโลกที่กำลังแปรเปลี่ยนอย่างไร้ทิศทาง และตั้งคำถามใหม่ต่ออนาคตของระเบียบโลก

เพ็ญพิชชา มุ่งงาม

วิสัยทัศน์อาเซียน 2045 ท่ามกลางความขัดแย้งทางภูมิรัฐศาสตร์

ปิติ ศรีแสงนาม เล่ารายละเอียด ‘วิสัยทัศน์ประชาคมอาเซียน 2045’ แผนระยะยาวที่จะนำทางอาเซียนให้ยืนหยัดและเติบโตอย่างยั่งยืนในโลกที่เปลี่ยนแปลงไป

ปิติ ศรีแสงนาม

อาชญากรทางวิชาการไม่ได้หล่นมาจากฟากฟ้า

สมชาย ปรีชาศิลปกุล ชวนมองปรากฏการณ์ ‘อาชญาวิชาการ’ หรือการลอกผลงานวิชาการและวิเคราะห์ลักษณะร่วมของอาชญากรทางวิชาการ

สมชาย ปรีชาศิลปกุล

กำเนิดสยามจากแผนที่ : อุดมการณ์ชาตินิยมเริ่มต้นจากการแบ่งเขตแดน

ภูมิชาย คชมิตร เขียนถึงหนังสือ ‘กำเนิดสยามจากแผนที่ : ประวัติศาสตร์ภูมิกายาของชาติ’ ของธงชัย วินิจจะกูล ว่าด้วยวิวัฒนาการความเป็นชาตินิยมที่เกิดจากการแบ่งเส้นเขตแดนตามแบบตะวันตก

ภูมิชาย คชมิตร

หากปล่อยให้วิกฤต อาจสายเกินแก้: ตีโจทย์เศรษฐกิจไทย 2025 และทางรอดเชิงนโยบาย กับ ลัทธกิตติ์ ลาภอุดมการ

เศรษฐกิจไทยกำลังเผชิญปัญหาใหญ่อะไรอยู่กันแน่ และจะมีทิศทางอย่างไรต่อจากนี้ ท้ายที่สุดแล้วไทยควรปรับตัวหรือดำเนินนโยบายแบบไหนเพื่อพลิกฟื้นเศรษฐกิจไทยขึ้นมาอีกครั้ง วันโอวันชวน ลัทธกิตติ์ ลาภอุดมการ นักเศรษฐศาสตร์จาก KKP Research กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร (KKPFG) มาร่วมตีโจทย์เหล่านี้

กองบรรณาธิการ

จาก ‘กาก้าวไกล ประเทศไทยไม่เหมือนเดิม’ สู่ ‘กาประชาชน ก้าวพ้นระบอบลุง’ 2 ปีแห่งความหลัง – ความพัง – ความหวัง

ประทีป คงสิบ ชวนมอง 2 ปีแห่งความหลังนับจากการเลือกตั้ง 2566, 2 ปีแห่งความพังของรัฐบาลข้ามขั้ว และอีก 2 ปีแห่งความหวังถึงการเลือกตั้งครั้งหน้า

ประทีป คงสิบ

เลือกตั้งสิงคโปร์ 2025: ศึกแรกของ ‘ลอว์เรนซ์ หว่อง’ กลางวิกฤตภาษีทรัมป์ การพุ่งแรงของฝ่ายค้าน และการแทรกแซงจากต่างชาติ?

ชวนมองการเลือกตั้งทั่วไปสิงคโปร์ 2025 ที่จะมีในวันที่ 3 พฤษภาคมนี้ ซึ่งเป็นการเลือกตั้งครั้งแรกของลอว์เรนซ์ หว่อง ในฐานะนายกฯ สิงคโปร์

วงศ์พันธ์ อมรินทร์เทวา

รับมือระเบียบโลกใหม่ด้วยพิชัยสงครามสยาม

ปิติ ศรีแสงนาม ชวนเปิดอ่าน ‘ตำราพิชัยสงครามสยาม’ คลังภูมิปัญญาไทยที่เคยนำพาชาติผ่านร้อนผ่านหนาวและศึกสงครามมาแล้วอีกครั้ง ท่ามกลางความปั่นป่วนของระเบียบโลก

ปิติ ศรีแสงนาม

‘ผีใช้ได้ค่ะ’ เพราะ ‘อุ้มก็ใช้ได้ค่ะ’ การแสดงแบบ ‘มวยวัด’ และการแลกหมัดกับชีวิต : วัลลภ รุ่งกำจัด

สนทนากับ อุ้ม-วัลลภ รุ่งกำจัด นักแสดงอิสระที่คุณพบเห็นเขาได้เสมอในหนังทางเลือกหลายเรื่อง ทั้งชายผู้ไม่เผยใบหน้า, ชาวประมงผู้โดดเดี่ยวและพนักงานโรงแรมเจ้าของแววตาเจ็บแค้น ตลอดจนแรงงานผิดกฎหมายในหนังไต้หวันที่ส่งให้เขาชิงนำชายยอดเยี่ยมจากเวทีม้าทองคำ และล่าสุดกับ ‘ผีใช้ได้ค่ะ’ (2025) ที่เข้าฉายในสายประกวดที่เทศกาลหนังเมืองคานส์

พิมพ์ชนก พุกสุข

พระสันตะปาปาไม่มีทหาร แต่อำนาจยิ่งใหญ่กว่ากองทัพ

เบื้องหลังอำนาจของพระสันตะปาปา ในฐานะผู้นำนครรัฐวาติกัน ที่แม้ไม่มีกองกำลังทหาร แต่ทรงอิทธิพลบนเวทีโลก ผ่านการทูต ศีลธรรม และศรัทธาของคริสตชนนับพันล้านคน

วรภา หฤษฎางค์กูร

แผน PDP 202x ที่หายไป กลางสมรภูมิค่าไฟแพงและโจทย์เปลี่ยนผ่านสู่พลังงานสะอาด

แผนพัฒนากำลังผลิตไฟฟ้า หรือ PDP ที่ควรเผยโฉมตั้งแต่ปี 2024 ยังไร้วี่แวว ในขณะที่ประชาชนต่างตั้งคำถามถึงทิศทางการเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานสะอาดและราคาค่าไฟที่เป็นธรรม

ภาวรรณ ธนาเลิศสมบูรณ์

ผลงานใหม่เดือนพฤษภาคม 2568 ของ 101PUB – 101 Public Policy Think Tank ศูนย์ความรู้นโยบายสาธารณะ

หลักสูตร นบส.: นักบริหารระดับสูง vs. เน็ตเวิร์ก บารมี สถานะ

หลักสูตรคอนเนกชั่น ถูกจับตาจากสังคมในฐานะแหล่งบ่มเพาะเครือข่ายและความสัมพันธ์เชิงอำนาจ แต่ปัญหาของหลักสูตรเหล่านี้ไม่ได้หยุดเพียงเท่านั้น 101 PUB ชวนสำรวจสถานการณ์หลักสูตรผู้บริหารระดับสูงของหน่วยงานภาครัฐ เพื่อนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบาย

กอปร์ธรรม นีละไพจิตร

คณะกรรมการธิปไตย 2: เมื่อกลไกคณะกรรมการตอบสนองต่อ ‘ข้าราชการ’ ไม่ใช่ ‘งานราชการ’?

‘คณะกรรมการเฟ้อ’ เป็นปรากฎการณ์ที่พบเห็นได้ทั่วไปในหน่วยงานราชการของไทย ซึ่งกินเวลาการทำงานของข้าราชการและกินทรัพยากรภาครัฐ (เบี้ยประชุม ค่าเดินทาง) คณะกรรมการเหล่านี้งอกเงยขึ้นมาได้ไง? และการเกิดขึ้นของคณะกรรมการเหล่านี้มีประโยชน์ต่อใคร?

กัลป์ กรุยรุ่งโรจน์

เลือกตั้งท้องถิ่นอย่างไรให้คุ้มค่า?: บทเรียนจากการเลือกตั้ง อบจ.’68

อัตราการใช้สิทธิเลือกตั้ง อบจ. ที่ไม่สูงมากนักกำลังบอกอะไร? และจะถอดบทเรียนจากการเลือกตั้ง อบจ. อย่างไร 101 PUB ชวนตั้งคำถามเพื่อเพิ่ม ‘ความคุ้มค่า’ ในการมีส่วนร่วมใช้สิทธิเสียงของประชาชนว่า จะสามารถ ‘ส่งเสียง’ ในการเลือกตั้งระดับท้องถิ่นอย่างสะดวกและมีควาหมายมากกว่าเดิมได้อย่างไร

ณรจญา ตัญจพัฒน์กุล