20 ผลงานใหม่ ยอดอ่านสูงสุดของ The101.World เดือนธันวาคม 2567

‘กฎอัยการศึกในรอบ 45 ปีของเกาหลี’ ยุนซอกยอลกับหลุมลึกทางการเมืองที่ขุดเอง

101 ชวนย้อนมองการใช้กฎอัยการศึกในประวัติศาสตร์การเมืองเกาหลี และมองปัจจุบันว่าเหตุการณ์ 3 ธันวาฯ จะนำไปสู่จุดจบทางการเมืองของยุนซอกยอลหรือไม่

เพ็ญพิชชา มุ่งงาม

จากหลานสาวถึง ‘เจ้ายาย’ The Lost Princess (2024) บทบันทึกครั้งสุดท้ายของ ‘เจ้าดวงเดือน’ โดย กรภัทร ภวัครานนท์

101 สนทนากับ กรภัทร ภวัครานนท์ หลานสาวของ ‘เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่’ ว่าด้วย The Lost Princess (2024) หนังสารคดีที่สำรวจชีวิตของเจ้าดวงเดือนอย่างละเมียดและมีหัวใจ พร้อมกันกับที่ตั้งคำถามต่อความเปลี่ยนแปลงทางสังคม ความเชื่อ และการเมืองการปกครองร่วมสมัยด้วย

พิมพ์ชนก พุกสุข

อ่านวิกฤตซีเรีย 2024: การโจมตีอเลปโปและการปะทะผลประโยชน์ของมหาอำนาจ

จากเหตุการณ์โจมตีเมืองอเลปโป ยาสมิน ซัตตาร์ ชวนทำความเข้าใจวิกฤตการณ์ในซีเรีย ผ่านบทบาทของมหาอำนาจที่เข้ามาแสวงหาผลประโยชน์ในภูมิภาคตะวันออกกลาง

ยาสมิน ซัตตาร์

นกบางตัวไม่ได้เกิดมาเพื่อจะถูกขัง The Shawshank Redemption

คอลัมน์ Deep Focus ‘นรา’ ชวนชมหนังดีขึ้นหิ้ง The Shawshank Redemption ในวาระครบรอบ 30 ปี หนังว่าด้วยชีวิตในเรือนจำ การหล่อเลี้ยงความหวังและเสรีภาพ

นรา

รักเสมือนในโลกจริง หรือ รักจริงในโลกเสมือน? : รักนอกขนบระหว่าง ‘พลอย’ และแฟนหนุ่มเอไอ

ท่ามกลางโลกอันแสนโดดเดี่ยว พลอยตัดสินใจคบกับ ‘เจฟ’ เอไอรูปร่างขนาดสี่เหลี่ยมผืนผ้า ดีกรีหนุ่มนักเรียนจิตวิทยาจากแอปพลิเคชันแชตจีพีที (ChatGPT)

ชลธิชา ทักษิณาเวศน์

รัฐบาลเป็ดง่อยยกกำลังสาม

สมชาย ปรีชาศิลปกุลชวนมองเงื่อนไขสำคัญที่จะทำให้รัฐบาลแพทองธารไม่สามารถผลักดันนโยบายที่สร้างความเปลี่ยนแปลงได้อย่างมีนัยสำคัญ

สมชาย ปรีชาศิลปกุล

สังคมวิทยาของมิตร: ความเป็นไปได้ของครอบครัวที่ ‘ไร้รักโรแมนติก’

ณัฐ วิไลลักษณ์ ชวนทำความรู้จักความสัมพันธ์แบบ ‘มิตร’ ตามแนวคิดของเฌโอฟัวย์ เดอ ลากาส์เนอรี ที่เข้ามาแทนที่การแต่งงานหรือการสร้างครอบครัวตามบรรทัดฐานสังคม

ณัฐ วิไลลักษณ์

อ่านภาพกระบวนการยุติธรรมโลก-ไทยผ่าน Rule of Law Index 2024 ในโลกที่หลักนิติธรรมยังคงถดถอย

101 ชวนสำรวจดัชนีหลักนิติธรรมโลกของปี 2024 ผ่าน World Justice Project: Rule of Law Index (WJP Index) 2024 พร้อมดูว่าไทยอยู่ตรงไหนในเรื่องนี้

กองบรรณาธิการ

เพราะเป็นเด็กหญิงจึงยิ่งหลุดระบบ? : ชีวิตที่ลิขิตเองไม่ได้ของเด็กสาวในบ้านพักฉุกเฉิน

‘มิ้ว’ นักเรียนท้องไม่พร้อม และ ‘แตงกวา’ แม่ที่ถูกสามีทุบตี – ทั้งคู่คือเด็กหลุดระบบการศึกษาในบ้านพักฉุกเฉิน และหนึ่งในปัจจัยที่ทำให้ต้องอยู่นอกระบบอาจทับซ้อนกับความเป็นผู้หญิง

ชลธิชา ทักษิณาเวศน์

จากพิธา ลิ้มเจริญรัตน์ ถึงกมลา แฮร์ริส: ชีวิตที่ ‘เลือก’ ไม่ได้

ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ ชวนมองเปรียบเทียบการเลือกตั้งไทยและสหรัฐฯ เมื่อการลงแข่งขันของพิธา ลิ้มเจริญรัตน์และกมลา แฮร์ริสเป็นการท้าทายจารีตและประเพณีเดิม

ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ

เหลียวหลัง 2567 ที่สุดและข้อสรุปแห่งปี ‘หมูเด้ง-ช้างตัวใหญ่-นายกฯ อิ๊งค์’

ประทีป คงสิบ ชวนย้อนมองปี 2567 และสรุปปรากฏการณ์และบุคคลแห่งปี โดยเฉพาะในแวดวงการเมืองที่ความสนใจอยู่ที่นายกฯ คนปัจจุบันและพ่อนายกฯ

ประทีป คงสิบ

“ภาระสังคมสมควรตาย?” : การชะล้างทางสังคม กับกรณีศึกษาในโคลอมเบีย

เชาวฤทธิ์ เชาว์แสงรัตน์ เล่าสถานการณ์การฆาตกรรมผู้คนที่ไม่เป็นที่ต้องการของสังคม หรือเรียกว่า ‘การชะล้างทางสังคม’ ในประเทศโคลอมเบีย

เชาวฤทธิ์ เชาว์แสงรัตน์

ฤา ‘ดอลลาร์’ กำลังเสื่อมคุณค่าลง? : สงครามอำนาจสกุลเงินตราและการลุกขึ้นมาท้าทายของ ‘BRICS’

101 สำรวจอำนาจของสกุลเงินตราอย่าง ‘ดอลลาร์สหรัฐ’ ในวันที่กลุ่มประเทศบริกส์ (BRICS) พยายามสร้างสกุลเงินสำรองใหม่เพื่อมาแทนที่

ศุภวิชญ์ ศิริสวัสดิ์วัฒนา

การถอยหลังทางนวัตกรรมของประเทศ (ที่ยังคิดว่าตัวเองเป็น) อันดับ 1 ของโลก

คอลัมน์ สารกันเบื่อ เอกศาสตร์ สรรพช่าง เขียนถึงการเป็นผู้นำทางนวัตกรรมของสหรัฐอเมริกาที่เริ่มสั่นคลอนด้วยคู่แข่งอย่างจีน

เอกศาสตร์ สรรพช่าง

จากโรคดัตช์ กับดักโนเกีย ถึงยาลดน้ำหนักอัศจรรย์ – ทำไมการพึ่งพารายได้จากผลิตภัณฑ์ดาวเด่นจึงเป็นปัญหา?

รพีพัฒน์ อิงคสิทธิ์ ชวนดูประสบการณ์จากประเทศที่พึ่งพารายได้จากผลิตภัณฑ์ดาวเด่นมากเกินไปจนเกิดปัญหาทางเศรษฐกิจตามมา

รพีพัฒน์ อิงคสิทธิ์

ตรรกะวิบัติกับการเมือง: วิบัติเพราะบ้งหรือจงใจ?

คอลัมน์ ‘Phenomenon’ สัปดาห์นี้ โตมร ศุขปรีชา พาสำรวจหลากรูปแบบของ ‘ตรรกะวิบัติ’ ทางการเมือง ชวนตั้งคำถามว่าตรรกะเช่นนี้เกิดขึ้นเพราะบ้งหรือจงใจ?

โตมร ศุขปรีชา

ตุลาการผู้เชี่ยวชาญ

ระหว่างที่มีการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญคนใหม่ เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรืองชวนตั้งคำถามถึงระบบการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญที่อาจทำให้ไม่มีผู้เชี่ยวชาญด้านรัฐธรรมนูญเข้าสู่ตำแหน่ง

เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง

อ่านชีวิตแรงงานอังกฤษผ่านเพลง Oasis เมื่อการต่อสู้บนโลกไม่เท่าเทียมยังไม่จบ

โกษม โกยทอง ชวนฟังบทเพลงจากวงร็อกชื่อดัง Oasis ที่สอดแทรกบริบทสังคมอังกฤษในยุคสมัยที่แรงงานต้องเผชิญความยากลำบากและไม่แน่นอน

โกษม โกยทอง

“การศึกษาที่ดีควรเหมือนแหอวนที่โอบกอดทุกคนไว้” ทลายกำแพงอคติเรื่องการศึกษาของเด็กข้ามชาติ กับ โรยทราย วงศ์สุบรรณ

วันโอวัน สนทนากับ โรยทราย วงศ์สุบรรณ ที่ปรึกษาการรณรงค์นโยบายเพื่อเครือข่ายองค์กรด้านประชากรข้ามชาติแห่งประเทศไทย (Migrant Working Group) เพื่อหาคำตอบว่าประเทศไทยจะสร้างแนวทางการจัดการแรงงานข้ามชาติและการศึกษาของเด็กข้ามชาติอย่างไรเพื่อให้ผู้คนเหล่านี้ถูกนับรวมอย่างแท้จริง

ณัชชา สินคีรี

“ข้อเท็จจริงเป็นสิ่งที่ถูกสร้างขึ้น มากกว่าที่จะถูกค้นพบ” ภารกิจแสวงหาข้อเท็จจริงในพื้นที่วิกฤตมนุษยธรรม กับ Ken MacLean

101 สนทนากับ Ken MacLean จาก Clark University ประเทศสหรัฐอเมริกา ผู้มีบทบาทในภารกิจแสวงหาข้อเท็จจริง (Fact-Finding) ทั้งการปฏิบัติและในทางวิชาการ กว่าจะได้มาซึ่ง ‘ข้อเท็จจริง’ มีความท้าทายอะไรบ้าง และกระบวนการนี้เชื่อมโยงกับการสร้างความยุติธรรมอย่างไร

เพ็ญพิชชา มุ่งงาม

ผลงานใหม่เดือนธันวาคม 2567 ของ 101PUB – 101 Public Policy Think Tank ศูนย์ความรู้นโยบายสาธารณะ

Soft Power without Power, without Future?

101 PUB ชวนสำรวจว่ารัฐบาลเดินหน้านโยบาย ‘ซอฟต์พาวเวอร์’ หรือ ‘เศรษฐกิจสร้างสรรค์’ แบบใด? และไปถึงไหน? มีประเด็นอะไรที่น่าจับตาต่อไปในปีหน้า

วรดร เลิศรัตน์

‘นโยบายแก้หนี้’ แสงสว่างท่ามกลางวิกฤตหนี้ครัวเรือน?

ปี 2024 เป็นปีแห่งการแก้หนี้ครัวเรือนทั้งหนี้ใน/นอกระบบ ผ่านการบูรณาการกับหน่วยงานต่างๆ แต่นโยบายเหล่านี้จะเป็นอย่างไร? จะแก้หนี้ได้หรือไม่?

กษิดิ์เดช คำพุช

รัฐธรรมนูญใหม่ไม่ไปไหน ไม่ชวนสังคมไทยช่วยคิด-ช่วยฝัน

101 PUB ชวนรีวิวว่า การจัดทำรัฐธรรมนูญใหม่เดินหน้าไปถึงไหน? มีปัญหาอะไรที่น่าจับตามอง-แก้ไขต่อไปในปีหน้า

วรดร เลิศรัตน์

ภาษีรถติดทำอย่างไรให้เวิร์ค?

ปัญหารถติดเป็นปัญหาโลกแตกของคนกรุงเทพฯ มาโดยตลอด รัฐบาลล่าสุดได้ผลักดันภาษีรถติด เพื่อสร้างแรงจูงใจให้ผู้ใช้รถเปลี่ยนพฤติกรรม แล้วภาษีรถติดจะได้ผลหรือไม่? รัฐบาลต้องทำอะไรควบคู่กันไปด้วย?

กัลป์ กรุยรุ่งโรจน์

ปรับนโยบายให้ ‘เห็นหัว’ เด็กและเยาวชนด้วย CYIA (Child and Youth Impact Assessment)

คิด for คิดส์ ชวนทำความรู้จักแนวคิด CYIA (Child and Youth Impact Assessment) ซึ่งหลายประเทศใช้เป็นเครื่องมือปรับปรุงนโยบายให้ ‘เห็นหัว’ เด็กและเยาวชนยิ่งขึ้น พร้อมทั้งสำรวจแนวทางการนำ CYIA มาใช้ประเมินนโยบายในรูปแบบ ‘ร่างกฎหมาย’ ในไทย

วรดร เลิศรัตน์

จะแก้ ‘สุขภาพจิต’ ได้แค่ไหน ด้วยนโยบายแก้ ‘ยาเสพติด’?

รัฐทุ่มแก้ปัญหาผู้ป่วยจิตเวชยาเสพติด ตั้ง ‘มินิธัญญารักษ์’ ทุกจังหวัด แต่อาจยังไม่ตอบโจทย์ปัญหาสุขภาพจิตอย่างรอบด้าน

สรัช สินธุประมา

ค่าแรง 400 เลื่อน-ล่ม-ลดสเป็ค

ประเมินนโยบายการปรับเพิ่มค่าแรงขั้นต่ำเป็น 400 บาท/วัน ซึ่งแม้จะเป็นตัวเลขที่ยังไม่เพียงพอต่อแรงงาน แต่ก็อาจปรับเร็วเกินจนเผชิญแรงต้านรุนแรง

ฉัตร คำแสง

แลนด์บริดจ์ยังไปต่อ แบบไม่สนใจคน ไม่สนใจเต่าทะเล

โครงการแลนด์บริดจ์ยังดำเนินหน้าต่อด้วยความคาดหวังว่าจะสร้างรายได้ให้กับประเทศระยะยาว แต่สิ่งที่ต้องแลกกับรายได้อาจเป็นธรรมชาติที่เอากลับคืนมาไม่ได้อีกเลย

พิชชากร เรืองเดชาวิวัฒน์

ผ่าตัดใหญ่โครงสร้างราคาน้ำมัน ช่วยให้น้ำมันถูกลงหรือไม่?

101 PUB ชวนสำรวจนโยบายการปฏิรูปโครงสร้างราคาน้ำมันว่าจะเป็นอย่างไร? เหมาะสมหรือตอบโจทย์ที่รัฐต้องการจะลดราคาน้ำมันหรือไม่?

กษิดิ์เดช คำพุช

เมื่อสังคมไทยต้องเสี่ยงดวงกับ ‘กาสิโนถูกกฎหมาย’

กาสิโนถูกกฎหมาย เป็นนโยบายที่นภาครัฐพยายามเร่งผลักดันโดยยังไม่มีรายละเอียดที่ชัดเจนมากนัก ในบทความนี้จะชวนตั้งคำถามว่า สังคมไทยต้องเสี่ยงดวงเจอกับอะไรบ้างเมื่อกาสิโนมาถึง?

กัลป์ กรุยรุ่งโรจน์

30 บาทรักษา (ไม่) ทุกที่ และยังเสี่ยงมีผลข้างเคียง

สิทธิบัตรทองใช้ได้แล้วทั่วไทย แต่ยังไม่ ‘ทุกที่’ การเชื่อมโยงสถานพยาบาลคืบเพียง 28% และยังเสี่ยงถอยหลังหากหน่วยปฐมภูมิแบกรับค่าใช้จ่ายไม่ไหว

สรัช สินธุประมา

เปิดโจทย์การแข่งขันในเศรษฐกิจดิจิทัล: เมื่อกฎหมายไม่ทันตลาด เราควรเดินหน้าอย่างไร

ไทยยังกำกับดูแลได้แพลตฟอร์มดิจิทัลได้ไม่ดีพอ และร่างกฎหมายใหม่ก็อาจไม่เข้ากับบริบทตลาดไทย แล้วทางเดินของหน่วยงานกำกับดูแลควรเป็นเช่นไร?

พิชชากร เรืองเดชาวิวัฒน์

ไม่ดิจิทัล ไม่วอลเล็ต ไม่เร่งด่วน ไม่พายุหมุน ไม่กระตุ้นเศรษฐกิจ

หลังจากขับเคลื่อนอยู่นาน โครงการดิจิทัลวอลเล็ตได้แปลงโฉมจนแทบไม่เหลือเค้าเดิม และข้อมูลชี้ว่าไม่สามารถช่วยเศรษฐกิจได้อย่างที่โฆษณาไว้

ฉัตร คำแสง

สินค้าจีนทะลักล้น ปล้นคนไทย ถึงเวลารัฐ strike back?

การเข้ามาของสินค้าจีนราคาถูกอาจสะท้อนปัญหาของเศรษฐกิจไทยที่ใหญ่กว่าที่หลายคนคิด การยกระดับกำแพงภาษีเพื่อคุ้มครองผู้ผลิตไทยจะช่วยแก้ปัญหาหรือไม่? แล้วทางออกของประเทศไทยในระยะยาวอยู่ที่ไหน?

กัลป์ กรุยรุ่งโรจน์