:: 101 Visual Journal 2021 : Video ::
ปี 2564 เกิดเหตุการณ์มากมายให้จารึกลงไปในสังคมไทย ทั้งช่วงเวลาการระบาดของโควิด-19 ที่ทำให้เกิดการสูญเสียมากมาย คนป่วยล้มตายบนถนนอย่างไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน การเพิ่มขึ้นของคนไร้บ้านจากสภาวะปัญหาเศรษฐกิจ โรคระบาด และการจัดการของภาครัฐที่ยังไม่ดีพอ การชุมนุมประท้วงที่แม้ผู้ชุมนุมจะเบาบางลง แต่ความไม่พอใจต่อรัฐบาลของผู้คนยังคงลุกโชน ท่ามกลางการถูกจับกุมของแกนนำหลายคนที่ยังไม่ได้รับการประกันตัวจนถึงทุกวันนี้ รวมถึงประเด็นสมรสเท่าเทียมที่คล้ายถอยหลังลงไป หลังคำตัดสินของศาลรัฐธรรมนูญออกมา เหล่านี้เป็นเพียงเศษเสี้ยวของเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสังคมไทย ยังมีอีกหลายเหตุการณ์ที่ควรค่าแก่การนึกถึงและไม่ควรถูกลืม
101 ชวนย้อนชม 10 วิดีโอ 10 เรื่องราว จากทีมกองบรรณาธิการ 101 ประมวลภาพรวมตลอดปี 2564 ว่าเกิดอะไรขึ้นบ้างในปีที่ผ่านมา
‘หนึ่งวันหลังรัฐประหาร เสียงจากแรงงานเมียนมาในกรุงเทพฯ’
101 พาไปฟังเสียงของชาวพม่าในกรุงเทพฯ หลังการรัฐประหาร 1 กุมภาพันธ์ 2021 ได้หนึ่งวัน ภายใต้ความโกรธเกรี้ยวและความไม่ยอมพ่ายแพ้ต่อระบบอยุติธรรม อะไรคือความคิดความต้องการของประชาชนชาวพม่าในช่วงเวลานั้น
มาถึงตอนนี้ การปะทะกันระหว่างประชาชนกับกองทัพพม่าทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ กองทัพพม่าไม่มีท่าทีอ่อนข้อ แม้จะโดนประณามจากหลายประเทศทั่วโลก ประชาชนยังลุกขึ้นสู้กับความไม่เป็นธรรมอย่างไม่ท้อถอย
ไม่อยากได้เงิน ฉันอยากได้งาน” ความในใจของคน (เพิ่ง) ไร้บ้าน
หลังการระบาดของโควิด-19 มานานนับปี ส่งผลให้ผู้คนจำนวนมากขาดรายได้และตกงานโดยไม่ทันตั้งตัว เมื่อขาดรายได้จึงไร้เงินจ่ายค่าเช่าที่พักอาศัย การออกมาอยู่ในพื้นที่สาธารณะจึงเป็นทางเลือกเดียวที่เหลืออยู่ของหลายคน ทำให้เกิดคนไร้บ้านหน้าใหม่เพิ่มมากขึ้นในช่วงปี 2021
วิดีโอชิ้นนี้พาไปฟังเสียงของคนที่ (เพิ่ง) ไร้บ้าน ว่าอะไรคือสิ่งที่เขาต้องการมากที่สุดในวันที่โรคระบาดพลิกชีวิตของพวกเขาจากหน้ามือเป็นหลังมือ
‘เส้นด้าย’ กับคำเตือนก่อนสาธารณสุขจะล่มสลาย
หลังการระบาดของโควิด-19 ระลอกสาม ช่วงปลายเดือนมีนาคม 2021 ส่งผลให้มีผู้ติดเชื้อจำนวนมากเข้าไม่ถึงการรักษา เนื่องจากโรงพยาบาลมีเตียงไม่เพียงพอ รวมถึงการจัดการวัคซีนที่ล่าช้า ทำให้มีผู้ติดเชื้อและเสียชีวิตพุ่งสูงอย่างต่อเนื่อง
เมื่อระบบสาธารณสุขไม่สามารถตอบรับกับสถานการณ์ได้ทั้งหมด ภาคประชาชนจึงต้องยื่นมือช่วยเหลือกันเอง หนึ่งในนั้นคือกลุ่ม ‘เส้นด้าย’ อาสาสมัครด่านหน้าที่ระดมทีมเข้าช่วยเหลือผู้ป่วยที่ตกค้างจากระบบ
101 พาไปฟังเสียงของทีมอาสาสมัคร ‘เส้นด้าย’ ว่าในภาวะวิกฤตพวกเขาทำงานอย่างไร ต้องเผชิญสถานการณ์แบบไหนบ้าง และมีข้อเสนอทางออกของวิกฤตอย่างไร
“เหมือนฟ้าผ่า แล้วห่าลงซ้ำ” สำรวจสุขภาพจิตคนไทยยุคโควิด
จากปัญหาการระบาดของโรคโควิด-19 ทำให้เกิดการสูญเสียต่อผู้คนมากมาย นอกเหนือจากส่งผลเจ็บป่วยทางร่างกายแล้ว ยังก่อให้เกิดความสูญเสียทางจิตใจด้วย นำไปสู่การเพิ่มขึ้นของอัตราการฆ่าตัวตายในปี 2564 เป็นทวีคูณจากรอบหลายปีที่ผ่านมา
101 คุยกับศรีอรุณ ธนะรัชติการนนท์ ผู้อำนวยการสมาคมสะมาริตันส์แห่งประเทศไทย สายด่วนป้องกันการฆ่าตัวตาย, ดร.ธนิสา ทวิชศรี นักวิจัยสถาบันวิจัยเศรษฐกิจป๋วย อึ๊งภากรณ์ ผู้ทำวิจัยเรื่องปัญหาสุขภาพจิตในช่วงโควิด และธันยะมัย ชูอิฐจีน เพื่อนของผู้เลือกจบชีวิตในช่วงโควิด เพื่อฉายภาพสุขภาพจิตคนไทยในยุคโควิด
“เรามาไกลเกินกลับไปนับหนึ่ง” ม็อบ 3 กันยาฯ ราชประสงค์
แม้ในปีนี้การประท้วงจะเบาบางลง ทั้งจากสถานการณ์โควิดและเพราะแกนนำเกือบทั้งหมดถูกจับกุม แต่ก็ยังมีการชุมนุมเกิดขึ้นตลอดปีในหลากหลายประเด็น
101 ชวนย้อนฟังเสียงการปราศรัยในการชุมนุมวันที่ 3 กันยายน 2564 ของเบนจา อะปัญ ที่ในขณะนั้นยังไม่ถูกจับกุม เนื้อหาของคำปราศรัยต้องการสื่อสารว่าประชาชนต้องไม่ยอมถูกกดขี่โดยผู้มีอำนาจ และขอให้สู้อย่างมีความหวัง เพราะ “เรามาไกลเกินกลับไปนับหนึ่ง”
‘ดินแดง’ ดินแดนไม่ประนีประนอม
ในรอบปีที่ผ่านมาปรากฏการณ์หนึ่งที่จะถูกจารึกอยู่บนหน้าประวัติศาสตร์การเมืองคงไม่พ้นการประท้วงที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะการชุมนุมในเขตพื้นที่ ‘ดินแดง’ กว่า 3 เดือน ส่งผลให้พื้นที่ดินแดงเปลี่ยนสถานะจากย่านที่อยู่อาศัยกลายมาเป็น ‘สมรภูมิ’ ชั่วคราว ระหว่างเยาวรุ่นทะลุแก๊สกับเจ้าหน้าที่ตำรวจชุดควบคุมฝูงชน (คฝ.) ส่งผลให้ชาวบ้านกว่าหลายร้อยชีวิตต้องแบกรับผลกระทบที่เกิดขึ้นอย่างเลี่ยงไม่ได้
101 พาไปฟังเสียงของชาวดินแดงต่อผลกระทบที่ได้รับ และทำความเข้าใจการปราบปรามผู้ชุมนุมของรัฐบาลว่ามีวิธีคิดอย่างไร
ชุมชนตึกร้าง 95/1 หลากชีวิตบนซากคอนกรีต
บริเวณท้ายซอยจรัญสนิทวงศ์ 95/1 มีคนจำนวนหนึ่งอาศัยอยู่บนตึกร้าง ส่วนหนึ่งเคยถูกไล่ที่จากการสร้างรางรถไฟ อีกส่วนหนึ่งคือคนไร้บ้านที่หาที่อยู่อาศัย มีกระจายอยู่ทั้งบนตึกและสร้างบ้านเล็กๆ อยู่ติดพื้น รวมเป็นชุมชนกว่า 140 หลังคาเรือน พวกเขาเรียกตัวเองว่า ‘ชุมชนตึกร้าง 95/1’
วิดีโอสั้นชิ้นนี้พาไปสำรวจชุมชนตึกร้าง 95/1 และพูดคุยกับคนที่อาศัยและเจ้าหน้าที่ที่ทำงานประเด็นคนไร้บ้าน ว่าอะไรคือปัญหาและเราควรแก้ไขอย่างไร
101 Gaze Ep.4 “For Equality, To Eternity สู่ความเท่าเทียม จากฉันถึงคุณ”
บางคนอาจกล่าวว่า ประเทศไทยเป็นสวรรค์ของ LGBTIQA+ เพราะเรามีสังคมที่เปิดกว้าง เรายอมรับผู้มีความหลากหลายทางเพศ แต่ถึงทุกวันนี้ ‘สมรสเท่าเทียม’ หรือข้อกำหนดที่ทำให้เพศเดียวกันสามารถจดทะเบียนสมรสแต่งงานกันได้ในประเทศไทยก็ยังไม่บรรลุผล ด้วยการคิดการอ่านของผู้ใหญ่ในประเทศที่ยังล้าหลังส่งผลทำให้ พ.ร.บ.สมรสเท่าเทียม ยังไม่ผ่านจนถึงปัจจุบัน
101 ชวนรับฟังเสียงอันหลากหลาย สำรวจปัญหาที่ยังเกิดกับ LGBTIQA+ ว่าต้องเผชิญกับอะไรบ้างในสังคมที่เรายังไม่เห็นความเท่าเทียมนี้
101 Gaze Ep.6 Well-dying หากความตายคือ ‘ชีวิต’ วันสุดท้ายที่มีคุณภาพ
เมื่อความตายมาถึง หลายคนอาจเฝ้าถามว่า จะมีทางใดบรรเทาความเจ็บปวดจากธรรมชาติอันหลีกเลี่ยงไม่ได้ มีทางใดที่จะหนีจากการตัดสินใจบนความเป็นความตาย แน่นอนว่าไม่มีใครและทางใดหยุดยั้งความตายได้ แต่การเผชิญหน้า เปิดใจพูดคุย และรับรู้ทางเลือกที่มีเพื่อเตรียมพร้อมก่อนที่ความตายจะมาถึง อาจเป็นยาชั้นดีที่ช่วยเติม ‘คุณภาพชีวิต’ และช่วยลดบาดแผลในใจให้ช่วงเวลาสุดท้าย
101 Gaze ตอนนี้ชวนเปิดบทสนทนาว่าด้วยเรื่องความตายและความหมายของชีวิต ทำความรู้จักการรักษาแบบประคับประคองและการจัดการชีวิตในวาระสุดท้าย
ปลายทางสถานีกรุงเทพ : เมื่อการพัฒนาคร่าลมหายใจหัวลำโพง?
อีกเหตุการณ์หนึ่งในปีนี้ที่ไม่พูดถึงไม่ได้ ก็คือการย้ายศูนย์กลางคมนาคมระบบรางจาก ‘สถานีหัวลำโพง’ ไปสู่ ‘สถานีกลางบางซื่อ’ แต่ทว่าการเปลี่ยนผ่านนี้ส่งผลกระทบต่อชีวิตผู้คนจำนวนมากที่ยังต้องพึ่งพาและผูกพันกับสถานีหัวลำโพงจนเกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์และคัดค้านจากสังคมวงกว้าง โดยเฉพาะแผนพัฒนาในระยะยาวที่มุ่งหมายว่าพื้นที่แห่งนี้จะถูกปรับเปลี่ยนกลายเป็นพื้นที่เชิงพาณิชย์มากขึ้น
วิดีโอนี้จะชวนย้อนมองถึงความหมายและคุณค่าของสถานีหัวลำโพงต่อสังคมไทย และตอบคำถามสำคัญว่า จริงหรือที่การพัฒนาหมายถึงการสร้างใหม่เพียงอย่างเดียว
