ธิติ มีแต้ม เรื่อง
เมธิชัย เตียวนะ ภาพวิดีโอ
“เขื่อนไม่ได้สร้างปัญหา แต่ช่วยบรรเทาภัยแล้ง”
ข้ออ้างคำใหญ่คำโตนี้กลายเป็นเสียงที่มักได้ยินเสมอเมื่อเกิดวิกฤตฤดูแล้ง กว่าสองเดือนที่ผ่านมา แม่น้ำโขงกำลังเข้าขั้นวิกฤต ประชาชนได้รับคำอธิบายเช่นเคยว่าสาเหตุเกิดจากภัยแล้งตามฤดูกาล ไม่มีเหตุให้กังวล รัฐบาลรับมือได้
แต่ข้อเท็จจริงอาจไม่ใช่ เมื่อพิจารณาจากผู้ได้รับผลกระทบ ทราบว่าภายใน 1 วัน ระดับน้ำในแม่น้ำโขงขึ้นลงประมาณ 1 เมตร ประเด็นจึงไม่ใช่เรื่องภัยแล้งหรือฤดูน้ำหลาก แต่นี่คือความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับแม่น้ำโขง
ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา หลังเกิดเขื่อนจำนวนมากขวางกั้นลำน้ำ ชาวประมงไม่สามารถวางแผนออกหาปลาได้ตามภูมิปัญญาเดิม เพราะการขึ้นลงของน้ำในแม่น้ำทำให้ปลาหลายชนิดหายไป และชีวิตชาวประมงก็ขึ้นอยู่กับการปล่อยหรือกักน้ำจากเขื่อน
อีกประเด็นปลายจมูกที่สะท้อนถึงวิกฤตแม่น้ำโขง คือ ภาพต้นไคร้แห้งตายกลางแม่น้ำ กุ้ง หอย ปู ปลาหลายชนิดที่วางไข่ที่ต้นไคร้ กำลังเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ เพราะต้นไคร้จมน้ำนานเกินไปและแห้งแล้งนานเกินไป
แม่น้ำโขงเป็นแม่น้ำอันดับ 1 ในอาเซียนที่มีความหลากหลายทางชีวภาพมากที่สุด หล่อเลี้ยงคนถึง 60 ล้านคนใน 6 ประเทศ แต่ดูเหมือนวิกฤตแม่น้ำโขงยังไม่อยู่ในสายตารัฐบาลใดๆ ในกลุ่มประเทศอาเซียน ไม่มีใครรู้ถึงชะตากรรมชีวิตคนสองฝากฝั่งแม่น้ำ
101 ชวนชมสถานการณ์แม่น้ำโขง พร้อมทรรศนะจาก ‘Robert J. Mather’ นักวิจัยศูนย์ความหลากหลายทางชีวภาพอาเซียน (ASEAN Centre for Biodiversity) และ ‘ชัยวัฒน์ พาระคุณ’ รองหัวหน้าทีมวิจัยบ้านม่วง จ.หนองคาย เครือข่ายอนุรักษ์น้ำโขง ผ่านสารคดีข่าวสั้น ‘SIDE B’ อีกเสียงจากที่เขาบอกว่า… “เขื่อนไม่ได้สร้างปัญหา…”
