นานมาแล้ว อนุสาวรีย์พระบรมรูปทรงม้า ถือเป็นสัญลักษณ์ความยิ่งใหญ่ของการปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ในสยาม และพื้นที่ลานพระบรมรูปทรงม้าถูกใช้เพื่อแสดงพระราชอำนาจของสถาบันกษัตริย์ จนกระทั่งย่ำรุ่งของวันที่ 24 มิถุนายน 2475 คณะราษฎรก็ได้เปลี่ยนความหมายของพื้นที่นี้ไปอย่างสิ้นเชิง
ภายหลังการเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองเป็นประชาธิปไตย ลานพระบรมรูปทรงม้าคือพื้นที่สาธารณะที่เปิดให้คนทุกกลุ่มเข้ามาใช้ประโยชน์ได้อย่างอิสระ ไม่ว่างานพระราชพิธี รัฐพิธี งานเฉลิมฉลองทั่วไป ตลอดจนชุมนุมทางการเมือง ล้วนถูกจัดขึ้นในพื้นที่เดียวกัน กลายเป็นสีสันแต่งแต้มให้ลานพระบรมรูปทรงม้าเต็มไปด้วยความหลากหลายของกิจกรรม และเป็นตัวแทนเชื่อมสัมพันธ์ระหว่างสถาบันกษัตริย์ รัฐ ประชาชน
มาวันนี้การเปลี่ยนแปลงมาเยือนลานพระบรมรูปทรงม้าอีกครา เมื่อมีการปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณหน้าลานพระบรมรูปฯ สร้างแท่งคอนกรีตและรั้วเหล็กกั้นขวางระหว่างประชาชนและอนุสาวรีย์ พร้อมด้วยมาตรการจำกัดการเข้าใช้พื้นที่ กำหนดเวลาเข้าออก และห้ามจัดกิจกรรมทางการเมือง
กว่าร้อยปีที่ผ่านมา ลานพระบรมรูปทรงม้าอยู่ในสถานะที่ไม่เคยตัดขาดจากประชาชน กระนั้นแล้วการเปลี่ยนแปลง ณ วันนี้กำลังสะท้อนให้เห็นถึงสิ่งใด
101 Documentary ชวนค้นหาคำตอบใน Public | Space ไพร่ ฟ้า ม้า ลาน
เรื่อง: ภาวรรณ ธนาเลิศสมบูรณ์
เรื่อง: ภาวิณี คงฤทธิ์
