นพ.ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ เรื่อง
ตามีและยายมา นามสมมติ เพิ่งเดินทางกลับจากโรงพยาบาลขนาดยักษ์ของจังหวัดหนึ่ง
“ทำไมกลับมาล่ะ คุณหมอเขียนใบส่งตัวไปเรียบร้อยแล้วนี่” เจ้าหน้าที่หน้าห้องตรวจถาม
“คุณหมอใหญ่ให้กลับมาตรวจเพิ่มเติม ว่าที่นี่ยังตรวจไม่หมด เอกซเรย์ที่ให้ไปก็ไม่ชัด ให้กลับมาทำใหม่ มีใบมานี่ด้วยจ้า” ยายมาตอบ
“หือ? อย่างนี้ทุกทีเลย” เจ้าหน้าที่ดูเหมือนไม่แปลกใจนัก เพราะนี่มิใช่ครั้งแรก “ไหน เอาใบมาดูซิ”
ตามีมีก้อนที่ขาหนีบด้านขวา ศัลยแพทย์โรงพยาบาลจังหวัดได้ตรวจแล้ว ไม่แน่ใจว่าเป็นก้อนอะไรกันแน่เพราะคลำไม่ชัด จึงส่งเอกซเรย์ซีทีสแกน พบก้อนมีขอบเขตไม่ชัดเจน แผ่กิ่งก้านสาขาไปทั่ว รอยปื้นสีขาวบดบังเส้นเลือดและบางส่วนของผนังหลอดเลือด จึงเขียนใบส่งตัวให้ตามีไปโรงพยาบาลขนาดยักษ์ที่อีกจังหวัดหนึ่ง
ตามีและยายมาต้องมาหาที่พักในตัวเมืองก่อน อาศัยนอนที่ท่ารถแล้วขึ้นรถเมล์คันแรกไปตั้งแต่เช้ามืด รถเมล์นั้นข้ามเขาไปสี่ชั่วโมงเพราะเป็นฤดูฝน เมื่อถึงท่ารถของจังหวัดขนาดใหญ่ที่เป็นจุดหมายการเดินทาง ฟ้าสว่างมากแล้วจึงอาศัยรถสองแถวไปที่โรงพยาบาล เดินถามทางไปเรื่อยๆ มีเจ้าหน้าที่ใจดีชี้ทางบ้าง มีเจ้าหน้าที่ที่กำลังหงุดหงิดไล่ไปต่อท้ายแถวบ้าง แถวอะไรยังไม่รู้เลย ตามียืนต่อแถวไปอีกครึ่งชั่วโมงจึงรู้ว่าผิดแถว
สุดท้ายตามียายมาขึ้นลิฟท์มาได้ถึงชั้นแปด นั่งรอไปอีกสามชั่วโมง ผ่านตอนเที่ยงถึงตอนบ่ายจึงได้พบแพทย์
แพทย์ที่มาตรวจตามีเป็นคนใจดี ตรวจละเอียด พินิจพิเคราะห์แล้วรู้ว่าก้อนที่เห็นนี้มิใช่เรื่องดีแน่ๆ แต่ภาพซีทีสแกนที่ส่งมาชัดเจนไม่เพียงพอ อาจเพราะเครื่องที่โรงพยาบาลจังหวัดหย่อนคุณภาพ หรือเจ้าหน้าที่ถ่ายภาพตัดสแกนได้ไม่ดีพอ คุณหมอไม่สามารถวางแผนรักษาต่อได้ จึงได้เขียนใบส่งตัวส่งตามีกลับบ้านให้ไปเอกซเรย์มาใหม่ ให้เจาะเลือดเพิ่มเติม ทำอัลตราซาวด์เพิ่มเติม และถ้าทำได้ให้ทำเอ็มอาร์ไอและเจาะดูดชิ้นเนื้อส่งตรวจก่อนให้เรียบร้อย
“หมอจะผ่าตัดให้ตานะ แต่ตอนนี้ตาต้องกลับไปก่อน เอาใบนี้ไปยื่นที่คุณหมอคนเดิม ตรวจทุกอย่างให้เรียบร้อยแล้วค่อยกลับมาอีกครั้งหนึ่ง”
กว่าตามียายมาจะลงมาจากชั้นแปดได้ก็เย็นค่ำมากแล้ว สองคนมึนงงและเหนื่อยล้าเกินกว่าจะทำอะไรต่อได้ จึงทำได้เพียงแค่หาที่นั่งเปิดสำรับกับข้าวกินกัน ไม่มีกะจิตกะใจว่าจะทำอะไรต่อ จะกลับบ้านดีหรือจะค้างสักคืนแล้วรอกลับตอนเช้า ครั้นแต่จะข้ามถนนยังยากเลย หากกลับบ้านตอนนี้กว่าจะถึงท่ารถที่บ้านก็ดึกแล้ว ไม่สามารถหารถเล็กกลับอำเภออยู่ดี
คนชั้นกลางหาโรงแรมนอนได้ ซึ่งมิใช่สบาย คนป่วยจากบ้านมานอนโรงแรมต่างถิ่นเพื่อรอคิวพบแพทย์เป็นทุกข์ ใครไม่เคยประสบจะไม่เคยรับรู้ความทุกข์นี้ สำหรับคนชั้นล่าง ค่าโรงแรมคืนละ 800-1000 บาทมิใช่เรื่องเล่นๆ พวกเขานอนที่ไหนก็ได้ ยุงมิใช่เรื่องใหญ่ เป็นเช่นนั้นจริงๆ
“พอแล้วมั้ย ไม่กลับไปแล้วมั้ย ไม่อยากไปแล้ว” ตามีเปรยกับยายมา เมื่อคุณหมอเจ้าของไข้คนแรกที่บ้านนัดตรวจอัลตราซาวด์ เอ็มอาร์ไอ และเจาะเลือดเพิ่มเติม แต่เรื่องเจาะดูดชิ้นเนื้อนั้นไม่สามารถทำให้ได้ จะอย่างไรก็ต้องกลับไปที่โรงพยาบาลขนาดยักษ์ ให้คุณหมอใหญ่ที่นั่นทำให้
“ไม่ทำแล้วจะทำอย่างไร จะนอนปวดไปอย่างนี้ล่ะหรือ คุณหมอที่นู่นว่าจะผ่าตัดให้” ยายมาว่า
“มันเหนื่อยเกินไป เหนื่อยจนหัวใจจะหลุดจากร่างเลยหนา” ตามีว่า
“แล้วจะมาตายจากกันแบบนี้หรือ จะทิ้งกันตอนนี้หรือ” ยายมาว่าอีก
ถึงตอนนี้เจ้าหน้าที่สังเกตว่าตามีน้ำตารื้น นั่งนิ่งไม่พูดจา รอคุณหมอเขียนใบสั่งตรวจให้เรียบร้อย คิวตรวจทุกอย่างกว่าจะได้ก็อีกเดือนหนึ่งเป็นอย่างเร็ว อยู่กันมาสองคนจนแก่เฒ่า คนที่ตายก่อนไปสบายก่อน คนที่เหลืออยู่จะลำบากเพียงใดใครๆ ก็คิดออก
ก้อนเนื้อที่เห็นนั้นขอบเขตไม่ชัดเจน ทำให้มีโอกาสที่จะเป็นเนื้อร้าย ยิ่งไปกว่านั้นก้อนเนื้อยังอยู่ใกล้เส้นเลือดใหญ่ต้นขามาก และดูเหมือนจะเกาะเกี่ยวเอ็นต้นขาเอาไว้ด้วย การผ่าตัดใหญ่เพื่อเอาก้อนเนื้อนี้ออกมิใช่ของง่าย ต้องใช้ศัลยแพทย์ฝีมือดีค่อยๆ เลาะ ศัลยแพทย์ออโธปิดิกส์และศัลยแพทย์หลอดเลือดช่วยกัน ต้องทำอย่างประณีต ระวังเส้นเอ็นและเส้นประสาทขา ระวังผนังหลอดเลือดใหญ่ อาจจะต้องใช้หลอดเลือดเทียมช่วย การผ่าตัดจะใช้เวลานานมากกว่า 3 ชั่วโมง จึงต้องการห้องผ่าตัดและวิสัญญีแพทย์ที่ได้มาตรฐาน
เรื่องเหล่านี้ทำไม่ได้เลยก่อนยุคหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ตามีตายสถานเดียว
ว่าที่จริงเรียกตามียายมานี้เรียกตามมาตรฐานบ้านนอก คนทำนากลางแดดไม่ใช้ครีมกันแดดและลังโคมหน้ามักเหี่ยวเร็วมาก ตามียายมาอายุ 55-56 เท่านั้นเอง แต่ใบหน้าเหมือนตายายจริงๆ
“หากเป็นข้าราชการ ทางนั้นเขาทำให้เลย ไม่ต้องส่งกลับมา” เจ้าหน้าที่คนที่หนึ่งบอกเจ้าหน้าที่คนที่สอง
“นั่นสิ พอใช้สิทธิบัตรทองทีไรส่งกลับมาทุกที” เจ้าหน้าที่คนที่สองว่า
ตามีและยายมาไม่รู้เลยว่าตัวเองควรได้รับอะไร และไม่เคยคิดจะเรียกร้องอะไร หากตามียายมาทำงานโรงพยาบาลเหมือนเจ้าหน้าที่สองคนนี้หรือคุณหมอเจ้าของไข้ จะได้ยินคำว่า 4.0 และเขตสุขภาพเสมอๆ มีผู้ใหญ่นำเสนอเพาเวอร์พอยท์สวยๆ มานานสี่ปีแล้ว
ตามียายมาคงไม่รู้ว่าแปลว่าอะไร
