| ‘ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า’ คือ สิ่งที่ดีที่สุดที่เกิดขึ้นในประเทศไทยในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา เป็นการเปลี่ยนแปลงใหญ่ในระดับเขย่ารัฐและสั่นสะเทือนสังคม จนเป็นหมุดหมายสำคัญบนเส้นทางการสร้างสวัสดิการเพื่อชีวิตที่ดีของ ‘ทุกคน’ ในสังคมไทย ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าเปลี่ยนสถานะของบริการสาธารณสุขจาก ‘สินค้า’ (ในระบบตลาดที่คนมีเงินเท่านั้นที่เข้าถึงได้) หรือ ‘ส่วนบุญ‘ (ในระบบสังคมสงเคราะห์ที่ต้องถูกแบ่งแยกกดต่ำว่า ‘จน’ และต้องแสดงให้เห็นว่าตน ‘ด้อย’ กว่าจึงจะได้รับความช่วยเหลือ) ให้เป็น ‘สิทธิ’ ของคนทุกคนอย่างเท่าเทียมกัน โดยเป็น ‘สิทธิ’ ที่ผู้ป่วยไม่ต้องร้องขอ และไม่ต้องรอให้ใครอนุมัติก่อน หนังสือ ‘หลักประกันสุขภาพที่รัก’ เล่มนี้ คือเรื่องเล่าว่าด้วยแก่นความคิดและจิตวิญญาณของระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าของประเทศไทย รวบรวมจากบทความในคอลัมน์ ‘หลักประกันสุขภาพที่รัก’ ของ นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ เผยแพร่ทางเว็บไซต์สื่อความรู้สร้างสรรค์ The101.world ระหว่างปี พ.ศ. 2561-2563 ทำไมเราอยากให้ทุกคนอ่านหนังสือเล่มนี้? เพราะผู้เขียนเล่าชีวิตจริงของผู้ป่วย หมอ พยาบาล และอีกหลายตัวละคร ไปจนถึงชีวิตจริงของระบบสาธารณสุข ระบบราชการ รัฐและสังคมไทย อย่างถึงแก่น เรียกว่าให้ทั้ง ‘ความรู้’ และ ‘ความรู้สึก’ เกี่ยวกับระบบหลักประกันสุขภาพไทย ผ่านประสบการณ์ตรงกว่า 40 ปีในโรงพยาบาลประจำจังหวัดเชียงราย และในฐานะอดีตกรรมการควบคุมคุณภาพและมาตรฐานสถานบริการสาธารณสุข สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) นี่คือบทบันทึกประวัติศาสตร์ของระบบสาธารณสุขไทยฉบับชาวบ้าน ที่เต็มไปด้วยชีวิตชีวา (แน่นอน ความจริงของชีวิตย่อมมีทั้งสุขและทุกข์!) ให้ทั้งแรงบันดาลใจและแรงสะเทือนใจ อ่านสนุกและอ่านเศร้าในเวลาเดียวกัน อีกทั้งชวนให้ตั้งคำถามในหลายเรื่องและนำเสนอคำตอบในอีกหลายเรื่องพร้อมกัน และเมื่อหมอชาวบ้านเขียน ใหัชาวบ้านอ่าน เพื่อประโยชน์ของชาวบ้าน ข้อสรุปย่อมเป็น “หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าเป็นการเคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์อย่างดีที่สุดเท่าที่ประเทศหนึ่งควรปฏิบัติต่อพลเมือง และเป็นหน้าที่ที่คนทุกคนที่เห็นศักดิ์ศรีของเพื่อนมนุษย์ด้วยกันต้องช่วยกันรักษาไว้” |
“ด้วยความเด็ดเดี่ยวของ นพ.สงวน นิตยารัมภ์พงศ์ และการอุทิศตนให้กับระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ด้วยการทำงานอย่างไม่หยุดพัก ได้จุดประกายการขับเคลื่อนจนทำให้ระบบหลักประกันสุขภาพฯ ข้ามผ่านกาลเวลาจนกลายมาเป็น ‘ทรัพย์สมบัติ’ ของคนในชาติ เป็นที่ยอมรับของนานาประเทศ และกลายเป็นต้นแบบให้คนทั่วโลกเรียนรู้ร่วมกัน
“อย่างไรก็ตาม ในเมื่อความเป็นจริงของโลกคือไม่มีสิ่งใดหยุดนิ่งอยู่กับที่ตลอดไป นั่นหมายความว่าระบบหลักประกันสุขภาพฯ ก็ต้องเผชิญกับความท้าทายอย่างไม่หยุดหย่อน … ยังต้องปรับตัวและต้องเตรียมพร้อมสำหรับเผชิญหน้ากับวิกฤตการณ์ระลอกใหม่อยู่เสมอ
“นับเป็นโชคดีของระบบหลักประกันสุขภาพฯ ที่ คุณหมอประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ นายแพทย์ผู้ซึ่งเป็นทั้งนักคิดและนักเขียน ได้รวบรวมฉากตอนของความเปลี่ยนแปลง สภาพความเป็นจริงของปัญหาอุปสรรคหน้างาน ตลอดจนแนวทางแก้ไขไว้ในคอลัมน์ ‘หลักประกันสุขภาพที่รัก’ ซึ่งเผยแพร่ทางเว็บไซต์ The101.world ระหว่างปี พ.ศ. 2561-2563
“ข้อเขียนดังกล่าว นอกจากจะอัดแน่นไปด้วยเนื้อหาสาระแล้ว ยังถูกถ่ายทอดด้วยชั้นเชิงและลีลาเฉพาะตัวอย่างออกอรรถรส
“คุณประโยชน์ของข้อเขียนอันทรงคุณค่าของคุณหมอประเสริฐ คือแนวทางและภาพสะท้อนที่จะช่วยให้เราทุกคนหาคำตอบในข้างต้นได้อย่างตรงจุด นั่นจึงเป็นที่มาที่ สปสช. ขอความอนุเคราะห์จากคุณหมอประเสริฐ เพื่อนำข้อเขียนมาตีพิมพ์เป็น ‘หลักประกันสุขภาพที่รัก’ เล่มนี้”
– บางส่วนจาก ‘คำนิยม’ โดย นายแพทย์ศักดิ์ชัย กาญจนวัฒนา เลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) –
“การพูดคุยเรื่องหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าทำกันมาตั้งแต่เริ่มต้น เวลานั้นคุณหมอสงวน นิตยารัมภ์พงศ์ ออกทีวีด้วยตนเอง เขียนบทความ และขึ้นเวทีทุกแห่ง ผมจำได้ว่ามีสามคำที่ได้ยินประจำคือ “เฉลี่ยทุกข์เฉลี่ยสุข” “ใกล้บ้านใกล้ใจ” และ “กัดไม่ปล่อยอย่างอุเบกขา”
“หลายปีที่ผ่านมา แม้ว่าคุณหมอสงวนจะล่วงลับไปแล้ว สามคำนี้ยังคงอยู่ และผมพบว่าเรายังคงต้องกัดไม่ปล่อยอย่างอุเบกขาจริงๆ ด้วย”
“… หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้ามีลักษณะเป็นองค์รวมโดยธรรมชาติ และเรื่องทุกเรื่องเชื่อมโยงถึงกันหมด จุดศูนย์กลางของเรื่องนี้คือประชาชนคนไทยทุกคนไม่ว่ายากดีมีจนมีสิทธิเข้าถึงการรักษาพยาบาลที่ได้มาตรฐานโดยเท่าเทียมกัน
“ทำไมต้องเท่าเทียม? เพราะทรัพยากรมีจำกัด ไม่ว่าจะเป็นเงินของประเทศหรือทรัพยากรด้านสุขภาพ หากเราปล่อยให้ผู้มีเงินมากกว่าซื้อทรัพยากรสุขภาพตามใจชอบเพื่อความเป็นเลิศให้แก่ตนเอง สุดท้ายเราจะได้ชนชั้นอภิมนุษย์กลุ่มน้อยที่เงินซื้อได้ทุกอย่าง แม้กระทั่งซื้อพันธุกรรมที่ดีที่สุดซึ่งทำได้ด้วยเทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่ แล้วละทิ้งประชาชนธรรมดาจำนวนมากเอาไว้ในสังคมให้ทนทุกข์ทรมานกับความเจ็บป่วยพื้นฐานที่รักษาได้”
– บางส่วนจาก ‘คำนำ’ โดย นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ ผู้เขียน –
ดาวน์โหลดหนังสืออีบุ๊ก ‘หลักประกันสุขภาพที่รัก’ โดย นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์ ได้ ที่นี่
