1
จากปี 2020 อันแสนสาหัส และปี 2021 ที่แสนสาหัสยิ่งกว่า
สู่ปี 2022 … ที่จะเอายังไงล่ะ! ก็มาดิครับเฮ้ย! คิดว่ากลัวนักเหรอ! @#(*%#@_(%#ผนงรจตกมอตอห!!!
ในตอนแรกเรานิยามปีนี้ไว้แบบนั้น ด้วยอารมณ์อึดอัดคับข้องใจ หลังผ่านไปสองปีแล้วยังไม่เห็นทีท่าว่าความ ‘แสนสาหัส’ จะคลี่คลายบรรเทาลง ตรงกันข้าม บางอย่างที่ไม่คิดว่าจะได้เห็นกลับแห่ออกมาเผยโฉมเหมือนกลัวน้อยหน้ารุ่นพี่ก็มิปาน
ทั้งสงครามรัสเซียบุกยูเครนที่สั่นสะเทือนถึงระดับโลก ภาวะของแพงค่าแรงต่ำที่ระยะหลังเริ่มจะแพงจนค่าแรงระดับชนชั้นกลางยังสะอึก โควิด ฝีดาษลิง และอีกสารพัดข่าวไวรัสตัวใหม่ที่ชวนให้ใจเต้นตุ้มๆ ต่อมๆ ว่าจะรุนแรงระบาดหนักแค่ไหน
นี่ยังไม่นับเรื่องการเมืองไทยที่เอาแน่เอานอนไม่ได้ ระบอบประยุทธ์จะสิ้นอำนาจเมื่อไหร่ คงตอบได้เพียง ‘ไม่รู้ ไม่รู้ ไม่รู้’
ถ้าเปรียบเทียบให้เห็นภาพว่าเราเป็นตัวเอกในการ์ตูนสักเรื่อง ตลอดสองปีมานี้เราคงต่อยกับบอสมาหลายตัว ต่อยไม่หยุด ต่อยไม่พัก ทว่าต่อให้เอาชนะบอสมากมายแค่ไหน มันมักจะมีบอสตัวใหม่ (หรือไม่ก็ตัวเดิมนั่นละ แค่โหดและหนังเหนียวกว่าเก่า) สวนเราจนล้มคว่ำ
แล้วตัวเราที่สะบักสะบอม หน้าบวมน้ำตาไหลก็ทำได้แค่ตะโกนว่า ‘ฝากไว้ก่อนเถอะ(โว้ย)!!’
การใช้ชีวิตในปี 2022 ยังคงวนเวียนอยู่กับบาดแผลและการดิ้นรนต่อสู้ตลอดเวลา โดยไม่รู้ว่าหนทางข้างหน้าจะเป็นอย่างไร เรื่องราวทั้งหมดจะจบแบบแฮปปี้เอนดิงไหม เมื่อไหร่ที่เราไม่ต้องอยู่อย่างเหน็ดเหนื่อยในประเทศนี้อีก
แต่โดยปกติแล้ว เวลาตัวเอกเข้าตาจนในพล็อตการ์ตูนต่อสู้ มันมักจะมีอะไรสักอย่างจุดชนวนให้ตัวเอกปลดปล่อยพลังขั้นสุดยอดออกมา
อะไรสักอย่างที่ทำให้ตัวเอกเชื่อว่าตนเองสามารถแข็งแกร่งขึ้นได้ ไม่ว่าจะต้องพ่ายแพ้หรือร้องไห้อีกสักกี่ครั้ง
บางที เราก็เรียกอะไรสักอย่างนั้นว่า ‘ความหวัง’
2
ในโลกแห่งความเป็นจริงอาจไม่มีคำตอบตายตัวว่าอะไรทำให้คนเกิดความหวัง
แต่เราเชื่อว่าหนึ่งในคำตอบของมันคือ ‘การอ่าน’
การอ่านสำคัญอย่างไร? การอ่านหนังสือสักเล่มช่วยเติมไฟให้เราฮึกเหิม กำหมัดออกไปซัดหน้าบรรดาอุปสรรคได้เสมองั้นหรือ?
ก็คงไม่ถึงขนาดนั้น
แน่นอนว่าแต่ละคนคงมีเป้าหมายในการอ่านแตกต่างกัน บางคนอาจจะอ่านหนังสือเพียงเพราะอยากผ่อนคลาย ขณะที่บางคนอาจจะอยากได้ ‘ไลฟ์แฮ็ก’ หรือ ‘ฮาวทู’ หลุดออกจากปัญหาปัจจุบัน หนังสือหนึ่งเล่มจึงอาจจำแนกแยกย่อยประโยชน์ได้อีกนานัปการ ขึ้นอยู่กับใจคนอ่านจะหยิบฉวยใช้
อย่างไรก็ดี หนังสือทุกเล่มล้วนมีมนุษย์อยู่เบื้องหลัง
และอย่างน้อยหนึ่งสิ่งที่ทุกการอ่านมีร่วมกัน คือมันช่วยเชื่อมผู้อ่านเข้ากับโลก เข้ากับเพื่อนมนุษย์คนอื่นๆ
ยามที่เราเริ่มพลิกหน้าหนังสือ อ่านเรื่องราวที่ร้อยเรียงจากปลายปากกาใครสักคน หลายครั้งเราเห็นภาพสะท้อนว่าสังคมในโลกจริงเป็นมาอย่างไร กำลังดำเนินไปเช่นไร เข้าใจถึงความรู้สึกนึกคิด เห็นชีวิต และจินตนาการอันสร้างสรรค์ เราได้รับการแบ่งปันองค์ความรู้ ข้อค้นพบใหม่ กระทั่งได้หัวเราะ ได้ร้องไห้ ได้ความซาบซึ้งตรึงใจกลับมาเป็นของฝาก
การรับรู้และรู้สึกร่วมไปกับเรื่องราวที่ได้อ่าน สร้างสายสัมพันธ์ยึดโยงเราทั้งหมดเข้าด้วยกัน ไม่ว่าระหว่างนักอ่านกับนักเขียนก็ดี ระหว่างนักอ่านและสังคมรอบตัวก็ดี ในสภาวการณ์ปัจจุบันเต็มไปด้วยความแปรปรวนเช่นนี้ หลายคนคงคิดเห็นตรงกันว่าเราตัดขาดตนเองออกจากผู้อื่นไม่ได้ เมินเฉยกับความทุกข์ของผู้อื่นไม่ได้ เติบโตโดยปราศจากการแบ่งปันภูมิปัญญาสู่กันและกันไม่ได้
หากเราหยุดอ่าน หยุดสนใจความเป็นไปของผู้คนรอบตัว หยุดวงจรส่งมอบความรู้และจินตนาการ สังคมจะร่วมต่อสู้ไปด้วยกันได้อย่างไร – เราจะมีความหวังได้อย่างไร
ไม่ว่าคุณจะอ่านหนังสือเล่มไหน หรืออ่านไปเพื่ออะไร
โลกใบนี้ยังคงต้องการนักอ่านอยู่เสมอ
3
‘ความน่าจะอ่าน’ พยายามสร้างพื้นที่เชื่อมโยงนักอ่าน นักเขียน และแวดวงสังคมคนรักหนังสือให้ใกล้ชิดกันมากขึ้นในทุกๆ ปี
ในปีแรกและปีที่สอง เราเริ่มจากการชวนตัวแทนนักเขียน นักอ่าน และบรรณาธิการจำนวน 5 คน มาแลกเปลี่ยนบทสนทนาเพื่อตามหาหนังสือที่ดี ที่อยากแนะนำให้คนทั่วไปได้ลองลิ้มชิมรสกันสักครั้ง ผลลัพธ์ออกมากลายเป็นคอนเซ็ปต์ว่า นี่คือการแนะนำหนังสือที่ ‘เอาแต่ใจ’ ที่สุด
ในปีที่สาม เราอยากขยับขยายทั้งจำนวนผู้เข้าร่วมและจำนวนรายชื่อหนังสือ จึงเริ่มเชิญชวนเจ้าของสำนักพิมพ์ บรรณาธิการ ร้านหนังสือ และนักวาดภาพประกอบ กว่า 50 คน เลือกกันคนละ 3 เล่มที่คิดว่าน่าอ่านที่สุด พร้อมมาในคอนเซ็ปต์ ‘การแนะนำหนังสือที่เป็นประชาธิปไตย…กว่าการเลือกนายก!’ เพราะย้อนไปในปี 2019 ที่เกิดการเลือกตั้งระดับชาติ นายกฯ ของเรากลับไม่ใช่คนจากพรรคที่ได้รับคะแนนเสียงสูงสุดเสียอย่างนั้น
ความขำขื่นคือในปีดังกล่าว หนังสือที่คนเลือกกันมากที่สุด ชื่อว่า ‘มันทำร้ายเราได้แค่นี้แหละ’ ราวกับจะปลอบใจกันก็มิปาน
ปีที่สี่ เป็นปีที่เราต้องเผชิญกับความหนักหนาสาหัส ทั้งวิกฤตการเมือง การถูกลิดรอนสิทธิเสรีภาพ และโรคระบาดที่โลกไม่เคยรู้จัก เราเลยชวนคนในวงการหนังสือมาเลือกหนังสือที่ช่วยปลอบประโลมหัวใจ หรือไม่ก็เป็นขุมทรัพย์ทางปัญญาที่ช่วยให้ผ่านพ้นวิกฤตไปด้วยกัน ผ่านคอนเซ็ปต์ ‘อ่านอะไรดีในปีแสนสาหัส’ ซึ่งไม่ใช่แค่ชวนคนในแวดวงหนังสือเท่านั้น แต่ยังชวนนักอ่านทั่วไปให้มาร่วมแนะนำใน ‘ความน่าจะอ่าน ขวัญใจมหาชน’ อีกด้วย
หนังสือตัวท็อปของ ‘ปีแสนสาหัส’ โดยคนกลุ่มแรกคือ ‘ตาสว่าง’ กราฟิกโนเวลของ Claudio Sopranzetti, Sara Fabbri และ Chiara Natalucci ส่วนกลุ่มหลัง หนังสือที่กินใจคนหมู่มากจนได้รับรางวัลคือ ‘การศึกษาของกระป๋องมีฝัน’ ผลงานการ์ตูนจากลายเส้นของสะอาด
ต่อเนื่องมาปีที่ห้า ที่ดูเหมือนว่าจะแสนสาหัสมากขึ้นกว่าเก่า โควิดทำให้สูญเสียชีวิตผู้คนจำนวนมาก แถมมาตรการรับมือของรัฐยังทำให้คนสูญเสียงาน ผู้ประกอบการสูญเสียเงินอีกไม่น้อย อีกทั้งยังเกิดการจับกุมผู้ชุมนุม นักเคลื่อนไหวทางการเมือง และมีการใช้ความรุนแรงโดยเจ้าหน้าที่ไม่หยุดหย่อน ความน่าจะอ่านจึงใช้คอนเซ็ปต์ ‘อ่านอะไรดีในปีแสนสาหัสยิ่งกว่า!!’ และน่าจะไม่ใช่เรื่องบังเอิญที่หนังสือ ‘ในแดนวิปลาส: บันทึกบาดแผลสามัญชนบนโลกคู่ขนาน’ โดยรัช ว่าด้วยเรื่องราวของนักโทษคดี 112 และคดีทางการเมืองหลากหลายเสียงได้รับการคัดเลือกมามากที่สุดจากคนในวงการหนังสือ ตีคู่มาด้วยกันกับ ‘เมื่อโลกซึมเศร้า: Mark Fisher โลกสัจนิยมแบบทุน และลัดดาแลนด์’ ของสรวิศ ชัยนาม หนังสือขวัญใจมหาชนที่ลำพังแค่อ่านชื่อ ก็ช่างเข้ากับธีมเสียนี่กระไร
ปีนี้เป็นปีที่หกแล้วสำหรับความน่าจะอ่าน เราสานต่อวงจรแบ่งปันความรู้ ความสนุก และความหวัง ร่วมกับบรรดาสำนักพิมพ์ บรรณาธิการ ร้านหนังสือ และนักวาดภาพประกอบ กว่า 50 คน คัดเลือกหนังสือน่าอ่านที่สุดจนได้รายชื่อมากว่า 100 เล่ม ผสมผสานกันทั้งการเมือง ประวัติศาสตร์ ปรัชญา จิตวิทยา นวนิยาย และการ์ตูน
ผ่านมาสองปีกับสถานการณ์ความหนักหนาสาหัส มันช่างกัดกร่อนหัวใจคนสุดแสน
แต่แทนที่จะใช้ชีวิตอย่างซึมเซาหดหู่ สู้ออกมากู่ก้องร้องตะโกนดีกว่า
ว่า ‘โลกใบนี้น่ะ ยังไม่สิ้นความหวังหรอก!!’
ดูรายชื่อหนังสือ The Finalists ชุดที่ 1 ได้ ที่นี่
ดูรายชื่อหนังสือ The Finalists ชุดที่ 2 ได้ ที่นี่
ดูรายชื่อหนังสือ The Finalists ชุดที่ 3 ได้ ที่นี่
ดูรายชื่อหนังสือ Top Highlights ความน่าจะอ่าน 2022 ได้ที่นี่
ชวนทำความรู้จัก ‘ความน่าจะอ่าน’ มากขึ้น ที่นี่
:: ความน่าจะอ่านขวัญใจมหาชน 2022 ::
เธอน่ะ! ก็เป็นสุดยอดนักอ่านได้เหมือนกันนะ!
ขอเชิญชวนสุดยอดนักอ่านทุกท่านร่วมสนุกกับกิจกรรม ‘ความน่าจะอ่าน ขวัญใจมหาชน’ เพื่อเฟ้นหาสุดยอดหนังสือที่ครองใจคนประจำปีนี้!
รักชอบเล่มไหน อยากป้ายยาให้คนอ่านเล่มไหน คิดว่าสังคมตอนนี้ควรอ่านอะไร หรือทำไมไม่มีคนรู้จักเล่มนี้! อย่าเก็บไว้คนเดียว โปรดส่งหนังสือเล่มโปรดและความในใจมาที่ : https://bit.ly/popularvote2022
กติกา
1. โหวตหนังสือที่คุณคิดว่า ‘น่าอ่าน’ ที่สุดแห่งปี จำนวน 1 เล่ม โดยต้องเป็นหนังสือที่จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ของไทย ตีพิมพ์ภายในปี 2564-2565 เป็นฉบับพิมพ์ซ้ำก็ได้ และไม่จำกัดประเภทหนังสือ
2. เขียนเหตุผลสั้นๆ ว่าทำไมจึงเลือกหนังสือเล่มนี้
ใครเขียนดี เขียนเฉียบ ถูกใจทีมงาน อ่านแล้วฮึกเหิมไม่ไหว จะขอมอบเซ็ตหนังสือ Top Highlights จากการลงคะแนนของสำนักพิมพ์ จำนวน 1 ชุด (จำกัด 1 รางวัล) พร้อมของที่ระลึกความน่าจะอ่านสุดพิเศษประจำปีนี้!
โหวตได้ถึงวันที่ 30 กันยายน 2565! อย่าพลาดซะล่ะ!
เรื่อง: ภาวรรณ ธนาเลิศสมบูรณ์
