โตมร ศุขปรีชา เรื่อง
คุณเคยได้ยินกาแฟที่เรียกว่า Bulletproof Coffee (ที่ผมขออนุญาตเรียกเป็นไทยๆ ให้น่าตื่นเต้นว่า ‘กาแฟกันกระสุน’) บ้างไหมครับ
อะไรคือกาแฟกันกระสุน?
ถ้าอธิบายง่ายๆ ก็คือการชงกาแฟตอนเช้าๆ นี่แหละครับ แต่แทนที่คุณจะใส่นมกับน้ำตาลลงไป ก็ให้ใส่ ‘เนย’ ลงไปแทน
หา! ใส่เนยในกาแฟเหรอ,
ใช่ครับ – ใส่เนยลงไป แต่ไม่ใช่เนยไก่กาที่ไหนก็ได้นะครับ ต้องเป็นเนยที่มาจากปศุสัตว์ (อาจจะเป็นวัวหรือแกะก็ได้) ที่เลี้ยงด้วยหญ้า (เรียกว่า Grass-Fed) เท่านั้นนะครับ แล้วก็ต้องใส่น้ำมันมะพร้าวลงไปด้วย
ฟังแล้วคุณอาจจะบอกว่าบ้าหรือเปล่า ไปไกลเกินไปหรือเปล่ากับเทรนด์อาหารเทรนด์นี้
ต้องบอกคุณก่อนนะครับว่านี่ไม่ใช่เทรนด์ที่ใหม่เอี่ยมอ่องอะไรนัก แต่เกิดขึ้นมาพักหนึ่งแล้ว (จริงๆ คือหลายปีแล้ว) โดยคนแรกที่นำเทรนด์นี้มาเผยแพร่ ก็คือกระทาชายนายหนึ่งผู้มีนามว่า เดฟ แอสเพรย์ (Dave Asprey)
เขาเป็นใครกันล่ะนี่?
เขาเป็นผู้ประกอบการ (หรือพ่อค้า) คนหนึ่งนี่แหละครับ แต่ไม่ได้เป็นผู้ประกอบการธรรมดา เพราะอีกด้านหนึ่งเขาคือ Biohacker (หรือ Grinders) ซึ่งเป็นสิ่งที่อธิบายยากอยู่สักหน่อย แต่พูดง่ายๆ ได้ว่าเป็นคนที่นิยมชมชอบการ ‘ดัดแปลง’ ร่างกายของตัวเอง (คือ ‘แฮ็ค’ ร่างกายตัวเอง) ด้วยวิธีการต่างๆ เพื่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลง ซึ่งถ้าเป็นประเภทที่ก้าวหน้าล้ำๆ หน่อย ก็อาจจะไปไกลถึงขั้นเอาอะไรต่อมิอะไรมาใส่ไว้ในร่างกายเพื่อให้แข็งแรงแปลกตาหรือมีคุณสมบัติบางอย่างเปลี่ยนไป เช่นฝังหลอดไฟแอลอีดีใต้ผิวหนังเพื่อให้ตัวเองเป็นมนุษย์เรืองแสง หรือเอาสารผสมเส้นใยคาร์บอนมาทำโครงกระดูกภายนอกที่ยืดหยุ่นได้เพื่อเอามาสวมทับร่างกายทำให้ร่างกายแข็งแรง โดย Biohacker จะมี ‘จรรยาบรรณ’ แบบแฮ็คเกอร์ดีๆ นะครับ คือใช้ข้อมูลแบบเปิด (Open Source Ethos) ร่วมกัน ทำให้เกิดการพัฒนาในด้านที่พวกเขาสนใจ
คุณเดฟของเราก็เป็น Biohacker ด้วยเหมือนกัน คือเขาทดลองโน่นนั่นนี่กับตัวเอง และให้ข้อมูลแบบเปิด แต่ว่าเขาไม่ได้สร้างอะไรขึ้นมาให้น่าหวาดเสียวขนาดนั้น สิ่งที่เขาคิดค้นขึ้นมาก็คือสิ่งที่เรียกว่า ‘อาหารตำรับกันกระสุน’ หรือ Bulletproof Diet
อาหารแบบนี้เป็นยังไง?
บางคนเรียกอาหารแบบนี้ว่า Ketogenic นะครับ อธิบายอย่างหยาบๆ มันคืออาหารที่มีไขมันสูง มีโปรตีนปานกลาง และมีคาร์โบไฮเดรตต่ำ มีผู้บอกว่า ตำรับนี้ต้องกินไขมันให้ได้วันละ 80% กินโปรตีน 15% และกินคาร์โบไฮเดรตแค่ 5% เท่านั้น
เชื่อไหมครับว่าตำรับอาหารของคุณเดฟนี่ มันกลายเป็นของฮิปขึ้นมาอย่างรวดเร็วแทบจะเรียกได้ว่าชั่วข้ามคืน ถึงขั้นที่เขาต้องเปิดบริษัทขึ้นมาสองบริษัท บริษัทแรกคือ Bulletproof 360 ในปี 2013 แล้วปีถัดมาก็เปิด Bulletproof Nutrition เพื่อโปรโมทและ ‘ขาย’ ส่วนผสมต่างๆ ในการทำอาหารแบบกันกระสุนนี่แหละครับ
คุณอาจไม่เชื่อเรื่องอาหารกันกระสุนอะไรนี่ก็ได้ (เพราะมันก็ฟังดูแปลกๆ อยู่ไม่น้อย) แต่มันกลายเป็นที่นิยมของคนดังหลายคน (ซึ่งก็เป็นไปได้ว่าเกิดจากการทำการตลาดนี่แหละ) โดยคุณเดฟของเราไปเปิดร้านในซานตามอนิก้า แล้วแขกที่มากินกาแฟกันกระสุนรายแรกๆ ก็คือเดวิด เบ็คแฮม
นิตยสาร Vogue เรียกกาแฟกันกระสุนของคุณเดฟว่า The New Green Juice คือเป็นเครื่องดื่มใหม่ที่ ‘กรีน’ (อันมีความหมายว่าดีต่อทั้งสุขภาพและดีต่อโลกด้วย) แล้วที่ทำให้กาแฟกันกระสุนดังกระฉ่อนไปทั่วโลกก็คือ ผู้เขียนนิยายอย่าง ‘รหัสลับดาวินชี’ คือแดน บราวน์ ออกมาบอกว่าตอนเขาเขียนหนังสือเล่มล่าสุด คือ Origin เขาต้องตื่นมาเขียนงานตั้งแต่ตีสี่ และสิ่งที่ทำให้งานของเขาไหลลื่นก็คือกาแฟกันกระสุนที่ว่านี้แหละครับ
นอกจากนี้ จิมมี่ ฟาลลอน จากรายการ The Tonight Show ก็ช่วยโปรโมตกาแฟกันกระสุนด้วย มีอยู่ตอนหนึ่งเขายื่นกาแฟนี่ให้แขกในรายการดื่ม แถมยังบอกแขกด้วยว่านี่คือสิ่งที่อร่อยที่สุด ดีต่อร่างกาย และดีต่อสมอง กาแฟกันกระสุนจึงโด่งดังถึงขนาดที่ต้องมีการจัดงาน Bulletproof Conference กันขึ้นมาเลยทีเดียว
เวลาบอกคุณว่า กาแฟกันกระสุนคือกาแฟใส่เนยกับน้ำมันมะพร้าว คุณอาจรู้สึกว่ามันก็งั้นๆ ไม่เห็นมีอะไรประหลาดเท่าไหร่ ใครๆ ก็ทำได้ใช่ไหมครับ
แต่ไม่เลย เพราะถึงคุณเดฟของเราจะเป็น Biohacker แบบที่เปิดเผยข้อมูลออกมาให้เรารู้ แต่ข้อมูลพวกนั้นก็เป็นแค่ข้อมูลคร่าวๆ เท่านั้นแหละครับ คุณเดฟของเราบอกว่า ถ้าจะกินกาแฟกันกระสุนของแท้ต้นตำรับละก็ ก็ต้องซื้อสิครับ เขาทำกาแฟกันกระสุนออกมาขายเป็นแบบกาแฟเย็นพร้อมดื่ม โดยเริ่มต้นจากเมล็ดกาแฟที่บอกว่าเป็น Bulletproof Coffee Beans ซึ่งเป็นกาแฟที่ปลอดสารพิษ (เดฟอ้างว่า กาแฟทั่วไปจะมีสารพิษจากเชื้อราที่เรียกว่า Mycotoxins อยู่มาก แต่กาแฟของเขากำจัดสารพิษพวกนี้ออกไปหมด)
ในขณะที่น้ำมันที่ใส่ลงไปก็ไม่ใช่น้ำมันมะพร้าวธรรมดา ทว่าเป็น Brain Octane Oil คือเป็น ‘ออกเทน’ เหมือนในน้ำมันเชื้อเพลิงนั่นแหละครับ แต่เป็นออกเทนสำหรับสมอง แต่ที่สำคัญที่สุดก็คือเนยที่ใส่ลงไป ต้องเป็นเนยใสที่เรียกว่า ฆี (Ghee) แบบเนยของชาวอินเดีย เป็นเนยที่ไม่ใส่เกลือลงไป แล้วก็ต้องเป็นเนยที่มาจากการเลี้ยงวัวหรือแกะในทุ่งหญ้าด้วย
ถามว่า แล้วกาแฟกันกระสุนมันดียังไง ทั้งคุณเดฟและเหล่าผู้ร่วมขบวนการบอกว่าดีมากๆ หลายเรื่อง เช่น
ช่วยให้ไม่หิว : เพราะว่าน้ำมันที่ใส่ลงไปจะช่วยทำให้เกิดสมดุลของฮอร์โมนที่กระตุ้นให้เราหิว (คือ Ghrelin กับ CCK) สมองเลยไม่สั่งการว่าจงหิวๆ ผลลัพธ์ก็คือกินกาแฟแก้วเดียวอยู่ไปได้ถึงเที่ยง
ทำให้ใช้พลังงานจากไขมัน : การกินไขมันมากๆ ตามสูตร Bulletproof Diet ทำให้ร่างกายคุ้นเคยกับการใช้ไขมัน (ที่ปกติใช้ยาก) ในที่สุดก็จะดึงเอาไขมันส่วนเกินมาใช้ เราก็เลยผอม
ทำให้สมองแจ่มใส : อันนี้เหมือนที่คุณแดน บราวน์ อ้างเหมือนกัน เขาบอกว่าน้ำมันที่กินเข้าไปกับกาแฟ จะเปลี่ยนเป็นคีโตน (Ketone) ซึ่งทำให้สมองเอาไปใช้งานได้ดีกว่าคาร์โบไฮเดรตหรือน้ำตาลเสียอีก ยิ่งถ้าเอาคีโตนไปทำงานร่วมกับคาเฟอีนในกาแฟแล้วละก็ สมองจะวิ่งปรู๊ดรูดปรื๊ดไปเลยทีเดียว
ฟังคำกล่าวอ้างของเดฟ แอสเพรย์ แล้ว คุณคิดว่ากาแฟกันกระสุนนี่น่าเชื่อถือไหมครับ?
แน่นอน – เหมือนทุกเรื่องนั่นแหละ, ความคิดเห็นต่อเรื่องนี้ย่อมแตกแยกเป็นสองสาย สายหนึ่งที่เชื่อถือมาก (จนถูกหลายคนวิจารณ์ว่ากลายเป็น Cult ไปแล้ว) จะบอกว่าการกินแบบนี้มันดีมากๆ เพราะช่วยลดน้ำหนัก และช่วยทำให้สุขภาพดี อายุยืนยาวมากขึ้นด้วย โดยส่วนใหญ่ก็เอาตัวลงไปทดลองกันเลยทีเดียว
ส่วนสายที่ต่อต้านนั้นมักมีสองฝั่ง ฝั่งหนึ่งเป็นสายต่อต้านด้านรสชาติ คือมักจะบอกว่าการเอาเนยใส่ลงไปในกาแฟ คือการ ‘ทำลาย’ กลิ่นรสของกาแฟลงอย่างสิ้นเชิง เพราะเนยจะไปกลบกลิ่นรสของกาแฟจนหมด ทำให้กาแฟมีลักษณะเหมือนเมือกเคลือบลิ้น ส่วนอีกฝั่งก็บอกว่า ไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ใดๆ มายืนยันรองรับว่าคำกล่าวอ้างของเดฟเป็นเรื่องจริง (เพราะเดฟของเราถึงขั้นอ้างว่า กาแฟกันกระสุนนี่ช่วยเพิ่มคะแนนไอคิวให้ได้อีกตั้ง 20 คะแนนกันเลยทีเดียว) บางคนถึงกับบอกว่า กาแฟและอาหารตำรับกันกระสุนนี่เป็น ‘ของหลอกลวง’ (Fraud) กันเลยทีเดียว
เข้าใจว่าในไทยมีคนกินกาแฟและอาหารตำรับ ‘กันกระสุน’ นี่อยู่ไม่น้อยนะครับ แต่ว่าเป็นขบวนการที่เกิดขึ้นเงียบๆ ไม่ได้โด่งดังอะไร แต่ถ้าคุณจะลองกินดู ก็อย่าเพิ่งคิดว่ามันง่ายๆ แค่ตักเนยใส่ลงไปในกาแฟเท่านั้นนะครับ ควรต้องย้อนกลับไปศึกษาหลักการของมันให้ถ่องแท้เสียก่อน แล้วก็ต้องใช้วิจารณญาณของตัวเองให้ดีว่าจะทดลองกินตามคุณเดฟ แอสเพรย์ เขาหรือเปล่า
อย่างไรก็ตาม พูดได้ว่ากาแฟกันกระสุนนี่ เป็นเทรนด์เล็กๆ ที่ซ่อนอยู่ในเทรนด์ใหญ่อย่างการดูแลร่างกายหรือ Healthy Living ที่คนทั้งโลกกำลังฮิต จึงก่อให้เกิดวิธีการและธุรกิจใหม่ๆ ขึ้นมาในแบบที่คาดไม่ถึง
