fbpx
ครูครอง

‘สว่างแดนดิน ถิ่นภูพาน 2565’ ครบรอบ 61 ปี ประหารชีวิตครูครอง จันดาวงศ์ และครูทองพันธ์ สุทธิมาศ

:: ‘สว่างแดนดินถิ่นภูพาน 2565’ ครบรอบ 61 ปีประหารชีวิตครูครองจันดาวงศ์และครูทองพันธ์สุทธิมาศ ::

“เผด็จการจงพินาศ ประชาธิปไตยจงเจริญ”

คือคำกล่าวสุดท้ายของครูครอง จันดาวงศ์ หนึ่งในสมาชิกขบวนการเสรีไทยอีสาน และอดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร จังหวัดสกลนคร ก่อนเสียงปืน 90 นัดจะดังขึ้นตามหลัง หมายปลิดชีวิตเจ้าของประโยคดังกล่าว และสหายร่วมอุดมการณ์อย่างครูทองพันธ์ สุทธิมาศ ในวันที่ 31 พฤษภาคม 2505

ครูครอง

ครูครองและครูทองพันธ์ถูกจับในข้อหากบฏต่อภัยความมั่นคงและถูกกล่าวหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์ หลังจำคุกได้เพียง 5 วัน ทั้งสองต้องเดินเข้าสู่แท่นประหารโดยไม่มีการไต่สวนหาข้อเท็จจริง ภายใต้กฎหมายพิเศษมาตรา 17 ที่จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ผู้ก่อรัฐประหารถือไว้ใช้กำจัดคนเห็นต่างจากรัฐ

ครูครอง

แม้เผด็จการจะพรากลมหายใจของข้าราชการครูทั้งสองไป แต่อุดมการณ์และการต่อสู้ของพวกเขายังคงมีชีวิตจนถึงปัจจุบัน

ในวาระครบรอบ 61 ปี การประหารนักเคลื่อนไหวประชาธิปไตยจากอีสาน ศูนย์การเรียนรู้ครูครอง จันดาวงศ์ จัดกิจกรรมรำลึก ‘สว่างแดนดิน ถิ่นภูพาน 2565’ โดยมีวิทิต จันดาวงศ์ ลูกชายของครูครองมาร่วมงาน พร้อมกับนักวิชาการ นักปฏิบัติการณ์ศิลปะ ศิลปิน และนักเรียน นักศึกษาที่มาร่วมเรียนรู้ประวัติศาสตร์การต่อสู้ของนักเคลื่อนไหวอีสาน พร้อมทั้งรับมอบทุนเพื่อส่งเสริมด้านการศึกษาจากศูนย์การเรียนรู้ครูครอง จันดาวงศ์

วิทิต จันดาวงศ์ เล่าย้อนถึงความทรงจำที่ได้ติดตามดูพ่อทำงานด้านการเมือง เขายกตัวอย่างเหตุการณ์ที่ทำให้ชาวบ้านนับถือครูครองว่า “พ่อมักใช้วัฒนธรรมคนอีสานเข้าถึงปัญหาชาวบ้าน เช่น เวลาไปลงแขกเกี่ยวข้าวช่วยกัน ก็จะถามไถ่ปัญหาชีวิตไปด้วย หลังสฤษดิ์ยึดอำนาจ พ่อไม่ได้เป็นผู้แทนแล้ว ก็ยังกลับมาคิดว่าต้องทำอย่างไรถึงจะแก้ปัญหาความทุกข์ร้อนของชาวบ้านได้ ตกเย็นมาชาวบ้านก็จะมาคุย เพราะความลำบากทางเศรษฐกิจตอนนั้นมีสูงมาก”

แม้จะต่อสู้เพื่อปากท้องและความเป็นธรรมจนเป็นดั่งหวังของประชาชน แต่ในสถานการณ์ที่รัฐจับตาผู้เห็นต่างจนนำไปสู่การประหาร ทำให้ชาวบ้านกลัว ไม่กล้าพูดถึงและไม่กล้าเข้าใกล้ครอบครัวของครูครองและครูทองพันธ์ จนสมาชิกครอบครัวหลายคนต้องแยกย้าย เปลี่ยนนามสกุล และหลบหนีออกไปที่อื่น ในขณะที่วิทิตถูกจับตาและคุมขังซ้ำแล้วซ้ำเล่า อย่างไรก็ตาม เมื่อกระแสลมพัดพาให้สังคมการเมืองเปลี่ยนไป ในรอบ 6 ทศวรรษมานี้ วิทิตจึงได้เห็นความหวังจากคนรุ่นใหม่มากกว่าเดิม

“ตอนนี้ภูมิใจกับคนรุ่นใหม่ที่มีความคิดก้าวหน้ามาก เมื่อเทียบกับแต่ก่อนที่เราต้องสู้อย่างโดดเดี่ยว การมองเห็นคนรุ่นใหม่ออกมาพูด ก็ทำให้มีความหวังมากขึ้น […] ยุคนี้ความคิดสังคมก้าวหน้า คนรุ่นใหม่ได้รับการศึกษามากขึ้น มีโลกโซเชียลเข้ามาช่วย พวกเขาก้าวหน้าจนทะลุฟ้า ผมชมเชยนะ เขามีความคิดและแสดงออกอย่างเปิดเผย ชูธงเรื่องนี้ขึ้นมาได้ แต่สมัยผมไม่ได้ บรรดาความเชื่อของคนในสังคมก็ยังเชื่อตามฝ่ายปกครองมาก ไม่ใช่เรื่องง่าย”

ครูครอง

นอกจากนี้ ยังมีปฏิบัติการศิลปะที่หลักประหารของครูครองและครูทองพันธ์ โดยมีการอ่านคำประกาศประหารประชาชน ตั้งแต่ยุคกบฏผู้มีบุญ การประหารครูครองและครูทองพันธ์ ไปจนถึงประกาศกระชับพื้นที่การชุมนุมของคนเสื้อแดงเมื่อปี 2553 เพื่อให้เห็นความเชื่อมโยงของรัฐกับการใช้อำนาจสังหารคนเห็นต่างทางการเมือง

เรื่อง : สุดารัตน์ พรมสีใหม่

ภาพ : กมลชนก คัชมาตย์

  • ครูครอง
  • ครูครอง
  • ครูครอง
  • ครูครอง
  • ครูครอง
ครูครอง
ครูครอง
ครูครอง

MOST READ

Media

4 Nov 2022

จาก ‘เมนู’ สู่ ‘เมลิญณ์’ เมื่อถูกรัฐคุกคาม เยาวชนจึงลี้ภัย

เมลิญณ์ หรือชื่อเดิมคือ ‘เมนู-สุพิชฌาย์ ชัยลอม’ เยาวชนนักเคลื่อนไหวการเมือง จำต้องลี้ภัยออกนอกประเทศ หลังถูกคุกคามอย่างหนัก

ศุภวิชญ์ ศิริสวัสดิ์วัฒนา

4 Nov 2022

Media

6 Aug 2020

Innerscape Ep.6 เป็นครูศิลปะแบบไหนที่ไม่ทำให้เด็ก ‘กลัว’ ศิลปะ

Innerscape ศิลปะบนผืนใจ ตอนใหม่ ชวนคุยเรื่อง ‘ครูศิลปะ’ ผู้เชื่อมโยงระหว่างเด็กและศิลปะ ตัวแปรสำคัญที่อาจกำหนดว่า ศิลปะจะถูกระบายไปถึงผืนใจของเด็กหรือไม่

ศุภาวรรณ คงสุวรรณ์

6 Aug 2020

Media

13 Jul 2021

PRESSCAST EP.21 : เสียงคลื่นลูกใหม่ในสนามข่าว ‘วศินี พบูประภาพ’

ภาวรรณ ธนาเลิศสมบูรณ์ ชวน ‘วศินี พบูประภาพ’ อดีตนักกิจกรรมทางการเมือง ผู้ผันตัวมาสู่เส้นทางนักข่าวสังกัด workpointTODAY คุยประสบการณ์และภาพวงการสื่อที่เธอมองเห็น

ภาวรรณ ธนาเลิศสมบูรณ์

13 Jul 2021

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

Privacy Preferences

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

Allow All
Manage Consent Preferences
  • Always Active

Save