“การเกิดมาในช่วงประวัติศาสตร์ สำเร็จไม่สำเร็จ จบไปแล้ว ช่วงเวลาหนึ่งก็จะมีอีกชุดขึ้นมาเคลื่อนไหวต่อ ไม่ต้องเสียใจที่ไม่สำเร็จ แต่เราก็เป็นหินก้อนแรกๆ ให้เขาก้าวขึ้นไป ตรงนี้ เราเชื่ออย่างนี้ ปรัชญาความคิดอย่างนี้ ที่ทำให้เรารู้สึกมีความหวัง”
หลังการเคลื่อนไหวของนักศึกษาและประชาชนในวันที่ 14 ตุลาคม 2516 ทำให้เกิดพลังขับไล่รัฐบาลทหารจนเกิดคำกล่าวที่ว่า “ประชาชนจะเป็นใหญ่ในแผ่นดิน” แต่การขับเคลื่อนทางการเมืองไม่ได้หยุดลงเพียงเท่านี้ นักศึกษายังจับมือร่วมกับกรรมกรและชาวนาออกมาเรียกร้องสิทธิและจับตาทางการเมืองจนเกิดเป็นการตื่นตัวในวงกว้าง
พวกเขาเรียกพลังนี้ว่า ‘สามประสาน’ และยังขยายการรับรู้ไปจนถึงพื้นที่ต่างจังหวัด โดยแกนนำนักศึกษาส่วนหนึ่งได้ตัดสินใจลาออกจากมหาวิทยาลัยเข้าไปร่วมทำงานเป็นส่วนหนึ่งกับแรงงานและชาวนาในช่วงปี 2516-2519 จนกระทั่งเกิดการปราบปรามขึ้นในวันที่ 6 ตุลาคม 2519
นี่จึงเป็นจิ๊กซอว์ชิ้นสำคัญที่ช่วยอธิบายความเคลื่อนไหวทางการเมืองของประชาชนในพื้นที่นอกเขตกรุงเทพ ในวาระครบรอบ 46 ปี 6 ตุลาฯ 101 ชวน มนัส จินตนดิลกกุล หรือ ส.เทอด อดีตนิสิตคณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผู้ประสานงานโครงงานชาวนาของศูนย์กลางนักศึกษาภาคเหนือมาร่วมย้อนความทรงจำในช่วงเวลานั้น
เรื่อง: สุดารัตน์ พรมสีใหม่
